Pro 1 | DutSVVA | STEP | De spreuken van Salomo , den zoon van David , den koning van Israël ,

Proverbs 1

1 De spreuken van Salomo, den zoon van David, den koning van Israël, ^{▼▼ spreuken van Sálomo, Zie van het Hebreeuwse woord 1Ki 4:32 .} 2 Om wijsheid en tucht te weten; om te verstaan redenen des verstands; ^{▼▼ wijsheid Versta een vaste en grondige kennis van goddelijke en menselijke dingen, om zichzelven in geloof en leven wel te schikken. Vergelijk 1Ki 3:12 .
,} ^{▼▼ tucht Versta, het onderwijs, dat gegeven wordt om tot de wijsheid te geraken.
,} ^{▼▼ redenen Of, redenen, die verstandiglijk voorgesteld zijn.
,} ^{▼▼ des verstands; Dit houdt men te zijn de kloekheid en voorzichtigheid des geestes, waardoor de wijsheid tot het rechte gebruik wel wordt aangelegd. Vergelijk 1Ki 3:12 .} 3 Om aan te nemen onderwijs van goed verstand, gerechtigheid, en recht, en billijkheden; ^{▼▼ goed verstand, Te weten, waardoor men kloekzinnig, wijs, vernuftig en voorzichtig kan worden in al hetgeen de mens in zijn doen of laten zou mogen voorvallen. Vergelijk onder, Pro 3:4 , en Pro 13:15 , en Pro 21:16 .
,} ^{▼▼ gerechtigheid, Versta, den gansen plicht, die wij God en onzen naasten schuldig zijn, naar uitwijzen van de eerste en tweede tafel.
,} ^{▼▼ recht, Te weten, waardoor wij tegen onzen naaste doen wat wij schuldig zijn, achtervolgens het voorschrift van de tweede tafel eigenlijk.
,} ^{▼▼ billijkheden; Die onderhouden moeten zijn in alle samenhandelingen en verschillen der mensen, naar den aard der liefde en den eis der zaak.} 4 Om den slechten kloekzinnigheid te geven, den jongeling wetenschap en bedachtzaamheid. ^{▼▼ slechten Dit woord is somtijds in het kwade genomen voor degenen, die door hunne domheid lichtelijk geloven, zich lichtelijk laten omzetten en van het goede verleiden. Zie Job 5:2 . Alzo onder vs.22,23, en Pro 7:7 , en Pro 8:5 , en Pro 14:15 , Pro 14:18 . Somtijds is het Hebreeuwse woord in het goede genomen voor degenen, die leerzaam, onnozel, eenvoudig en rechtuit zijn, en lichtelijk van de bozen bedrogen en beschadigd zouden worden, tenware dat God op wien zij vertrouwen, hen gelijk een vader bewaarde; Psa 19:8 , en Psa 116:6 , onder, Pro 19:25 ; Mat 10:16 .
,} ^{▼▼ kloekzinnigheid Dit woord is hier in het goede genomen voor een kloek, wakker, fijn en scherp verstand, gelijk onder Pro 8:5 , Pro 8:12 , en Pro 19:25 . Elders is het genomen in het kwade voor arglistigheid en snode schalkheid, gelijk Exo 21:14 ; Jos 9:4 ; Job 5:12 , en Job 15:5 .
,} ^{▼▼ jongeling Zo in jaren als in verstand.
,} ^{▼▼ wetenschap Versta, niet een blote kennis der dingen, die men weten moet, maar ook de redenen daarvan.
,} ^{▼▼ bedachtzaamheid Dat is, een kloek en vernuftig bedenken, verenigd met zonderlinge voorzichtigheid. Alzo onder Pro 2:11 , en Pro 3:21 . Zie de aantekening Job 21:27 .} 5 Die wijs is, zal horen, en zal in lere toenemen; en die verstandig is , zal wijzen raad bekomen; ^{▼▼ in leer toenemen; Zie van het Hebreeuwse woord, overgezet leer, Job 11:4 . Of, zal geleerdheid vermeerderen, of in begrip toenemen. Vergelijk onder Pro 9:9 . Hebreeuws eigenlijk, leer toedoen.
,} ^{▼▼ wijzen raad Hebreeuws, wijze reden, in het getal van velen. Zie van dit woord Job 37:12 .} 6 Om te verstaan een spreuk en de uitlegging, de woorden der wijzen en hun raadselen. ^{▼▼ spreuk Zie boven, vs.1.
,} ^{▼▼ de uitlegging, Te weten, van die spreuk. Anders: kunstige redenen; dat is, bekwame welsprekendheid om zijn woord wel te doen.
,} ^{▼▼ raadselen Dat is, redenen, die een verborgen en diepen zin hebben. Zie Jdg 14:12 , en 1Ki 10:1 .} 7 De vrees des Heeren is het beginsel der wetenschap; de dwazen verachten wijsheid en tucht. ^{▼▼ beginsel Dat is, de grondslag en het fondament der ware wijsheid; te weten, om die te volle te verkrijgen; even gelijk in het bouwen van een huis het fondament het begin is van de overige bouwing, om die te voltrekken; zie Psa 111:10 .
,} ^{▼▼ de dwazen Versta door dezen meest de mensen, die, vele vals gevoelens ingedronken hebbende, den rechten weg der wijsheid en der vreze Gods niet volgen. Zie Job 5:2 .} 8 Mijn zoon! hoor de tucht uws vaders, en verlaat de leer uwer moeder niet; ^{▼▼ Mijn zoon Alzo noemt Salomo degenen, die zijne lering horen of lezen, om aan te tonen niet alleen, dat hij haar met een vaderlijk gemoed voortbrengt, maar ook dat zij die met een kinderlijke en gans gehoorzame toegenegenheid behoren te ontvangen. Alzo onder vs.10, 15, en Pro 2:1 , en Pro 3:1 , enz. vergelijk Jdg 17:10 ; 1Ki 20:35 , en 2Ki 2:12 ; Psa 34:12 .
,} ^{▼▼ de leer Of, wet, of onderwijzing. Alzo onder Pro 3:3 , en Pro 4:2 , en Pro 6:20 , Pro 6:23 , en Pro 7:2 .} 9 Want zij zullen uw hoofd een aangenaam toevoegsel zijn, en ketenen aan uw hals. ^{▼▼ een aangenaam Hebreeuws, een toevoegsel der aangenaamheid; dat is, hetwelk u aangenaam en aanzienlijk maken zal. Alzo onder Pro 4:9 .
,} ^{▼▼ hals Hebreeuws, gorgel.} 10 Mijn zoon! indien de zondaars u aanlokken, bewillig niet; ^{▼▼ de zondaars Versta, grove en onbekeerde zondaars. Zie 1Sa 15:18 .
,} ^{▼▼ aanlokken, Of, verleiden willen; dat is, met schone woorden zullen zoeken te bepraten en te vervoeren; zie van het Hebreeuwse woord Jdg 14:15 .} 11 Indiën zij zeggen: Ga met ons, laat ons loeren op bloed, ons versteken tegen den onschuldige, zonder oorzaak; ^{▼▼ loeren op bloed, Te weten, om dat met doodslaan en moorden te vergieten; bloed, voor doodslag; zie Gen 37:26 .
,} ^{▼▼ versteken Dat is, lagen en leggen. Alzo Psa 56:7 , en onder vs.18.
,} ^{▼▼ zonder oorzaak; Dat is, zonder dat hij het verdiend heeft. Alzo Psa 35:7 .} 12 Laat ons hen levend verslinden, als het graf; ja, geheel en al, gelijk die in den kuil nederdalen; ^{▼▼ levend verslinden, Dat is, zonder barmhartigheid; vergelijk Psa 124:3 .
,} ^{▼▼ als het graf; Dat is, gelijk het graf de dode lichamen verslindt. Vergelijk onder, Pro 27:20 , en Pro 30:16 .
,} ^{▼▼ die in den kuil Hebreeuws, de nederdalende des kuils. Alzo Gen 23:10 ; de ingangers zijner stadspoort; dat is, die de poort zijner stad ingingen, Psa 78:9 ; schutters van de boog; dat is, die met den boog schieten.} 13 Alle kostelijk goed zullen wij vinden, onze huizen zullen wij met roof vullen. 14 Gij zult uw lot midden onder ons werpen; wij zullen allen een buidel hebben. ^{▼▼ uw lot Dat is, den buit met ons helpen delen, hetwelk gemeenlijk geschiedt met loting, als ieder zijn deel daaruit begeert te trekken.
,} ^{▼▼ wij zullen allen Dat is, allen roof zullen wij gemeen hebben en onder ons delen.} 15 Mijn zoon! wandel niet met hen op den weg; weer uw voet van hun pad. ^{▼▼ wandel Dat is, houd met hen gene gemeenschap, of verkeer niet met hen. Vergelijk de manier van spreken met 1Sa 25:15 ; Psa 1:1 .
,} ^{▼▼ voet Dat is, ga niet met hen in hun kwade wegen. Voorts kan men hierdoor verstaan aandoeningen, genegenheden, bewegingen; want gelijk de voeten het lichaam herwaarts en gindswaarts dragen, alzo wordt de geest des mensen door de genegenheden tot velerlei voornemen en werk gedreven. Vergelijk onder vs.16, en Pro 5:5 , en Pro 6:18 , enz.} 16 Want hun voeten lopen ten boze; en zij haasten zich om bloed te storten. ^{▼▼ ten boze; Dat is, om iemand kwaad of schade te doen.} 17 Zekerlijk, het net wordt tevergeefs gespreid voor de ogen van allerlei gevogelte; ^{▼▼ het net De zin is: Gelijk een vogel tevergeefs het net uitgespannen ziet, overmits hij daarop niet let, maar zijne ogen alleen heeft op het aas, waarop hij vallende gevangen wordt, alzo letten de boosdoeners niet op het gevaar, waarin zij zichzelven steken, als zij om enig tijdelijk voordeel hunnen naaste beschadigen, maar vallen in de handen van de overheid, die hen naar hunne verdiensten straft, of worden van God anderszins geplaagd.
,} ^{▼▼ tevergeefs Welverstaande, ten aanzien van het gevogelte, overmits het door de uitspanning van het net niet gewaarschuwd wordt van het gevaar, maar wordt door een gretigen lust alleen tot het aas gedreven. Sommigen duiden dit alzo, dat de vogels, als zij het net zien spreiden, daardoor gewaarschuwd worden en wegvliegen; maar dat de goddelozen zo dom zijn, dat zij hun eigen net bereiden, waarin zij gevangen zullen worden.
,} ^{▼▼ allerlei Hebreeuws, van allen heer des vleugels; dat is, van allerlei gevogelte; of al wat vleugels heeft. Zie Gen 14:13 .} 18 En deze loeren op hun eigen bloed, en versteken zich tegen hun zielen. ^{▼▼ loeren Te weten, zij, van welken gesproken is boven Pro 15:16 . De zin is dat zij hun eigen leven in het verderf brengen, mits te staan naar het leven van een ander. Vergelijk onder, Pro 8:36 , en de aantekening.
,} ^{▼▼ versteken Zie boven vs.11.} 19 Zo zijn de paden van een iegelijk, die gierigheid pleegt; zij zal de ziel van haar meester vangen. ^{▼▼ paden Dat is, voornemen, daden en werken. Vergelijk Gen 6:12 , idem onder Pro 2:15 , en Pro 22:25 .
,} ^{▼▼ gierigheid Hebreeuws, gierigheid giert, of met gierigheid giert. Alzo onder Pro 15:27 ; Jer 6:13 ; Eze 22:27 ;; Hab 2:9 . Het Hebreeuwse woord is meest altijd in het kwade genomen voor vuil, gierig en oneerlijk gewin. Zie Gen 37:26 ; Exo 18:21 ; 1Sa 8:3 ; Psa 119:36 , onder Pro 28:16 ; Isa 56:11 .
,} ^{▼▼ zij zal de ziel Te weten, de gierigheid.
,} ^{▼▼ haar meester Dat is, degene, die de gierigheid plegen. Zie van het woord Baäl, Gen 14:13 .
,} ^{▼▼ vangen Dat is, in het verderf brengen, gelijk een vogel doet het aas, daar hij naar vliegt, gevangen wordt en aan zijn dood komt.} 20 De opperste Wijsheid roept overluid daarbuiten; Zij verheft Haar stem op de straten. ^{▼▼ opperste Wijsheid Hebreeuws, wijsheden; in het getal van velen, dat is, de hoogste, uitnemendste, of opperste wijsheid. Alzo onder Pro 9:1 , en Psa 49:4 , alzo wordt Job 40:10 een groot beest genoemd behemoth, dat is beesten, in het getal van velen. Dit geschiedt om enige zaken te vergroten, of te vermenigvuldigen. Anders: elke wijsheid, of menigerlei wijsheid, of [wijsheid] der wijsheden. Men kan hier door deze wijsheid verstaan, òf de wezenlijke wijsheid des Vaders, welke is de Zoon Gods, daarvan zie onder Pro 8 , òf de wijsheid begrepen in de Heilige Schrift, die alle wijsheid der mensen teboven gaat. Sommigen verstaan de wijsheid, die door Gods Woord en de werken der Goddelijke voorzienigheid geopenbaard wordt.
,} ^{▼▼ roept Te weten, door de predikers van Gods Woord, of ook door de werken der schepping en regering aller dingen.
,} ^{▼▼ verheft Hebreeuws, geeft, dat is, zij verheft hare stem en laat ze horen. Alzo Gen 45:2 , onder Pro 2:3 , en Pro 8:1 .} 21 Zij roept in het voorste der woelingen; aan de deuren der poorten spreekt Zij Haar redenen in de stad; ^{▼▼ in het voorste Hebreeuws, in het hoofd der woelingen. Versta, de plaatsen waar grote vergadering is van volk, en waarin ook veel gewoels.
,} ^{▼▼ der poorten Waar het gericht gehouden werd, en dus grote bijeenkomst van volk was. Zie Gen 22:17 .
,} ^{▼▼ stad; Versta, elke stad van het land Israëls.} 22 Gij slechten! hoe lang zult gij de slechtigheid beminnen, en de spotters voor zich de spotternij begeren, en de zotten wetenschap haten? ^{▼▼ Gij slechten Dit zijn de woorden der wijsheid, die Salomo aldus sprekende invoert. Van het woord slechten, zie boven vs.4.
,} ^{▼▼ de spotters Zie Psa 1:1 .
,} ^{▼▼ zotten Versta, niet narren en zinnelozen, die het redelijk gebruik van het menselijke verstand niet hebben, maar die beroofd zijn van de ware wijsheid, ten eeuwigen leven leidende, noch genegen zijn daarnaar te trachten, maar alleen met dit tijdelijke leven zich bekommeren.} 23 Keert u tot Mijn bestraffing; ziet, Ik zal Mijn Geest ulieden overvloediglijk uitstorten; Ik zal Mijn woorden u bekend maken. ^{▼▼ Keert u Te weten, om dit aan te horen en na te volgen. Anders: bekeert u op mijne bestraffing; dat is, doet boete en betert u door kracht van mijne bestraffing. Versta, ene bestraffing, welke geschiedt door woorden van onderwijzing en vermaning. Alzo onder vs.25, 30.
,} ^{▼▼ Mijn Geest Dat is, de kennis van mijn zin en wil. Zie het woord geest zeer in gelijken zin, dat is voor de gave des verstands genomen; Psa 76:13 , onder Pro 29:11 ; Joe 2:28 .
,} ^{▼▼ uitstorten; Eene manier van spreken, genomen van de fonteinen, uit welke het water met groten overvloed voortspringt. Zie van het Hebreeuwse woord Psa 19:3 . Het wordt gebruikt in het goede, gelijk hier en in de voorgemelde plaats; en in het kwade, gelijk onder Pro 15:2 , Pro 15:28 .} 24 Dewijl Ik geroepen heb, en gijlieden geweigerd hebt; Mijn hand uitgestrekt heb, en er niemand was, die opmerkte; ^{▼▼ uitgestrekt Te weten, om u tot bekering te nodigen. Zie gelijke wijze van spreken Isa 65:2 .} 25 En gij al Mijn raad verworpen, en Mijn bestraffing niet gewild hebt; ^{▼▼ verworpen, Het Hebreeuwse woord is in gelijken zin genomen, onder Pro 4:15 , en Pro 8:33 , en Pro 13:18 , en Pro 15:32 . Andres: Hebt [u van] mijn raad onttrokken, of ontbloot. Anders: Hebt mijn raad doen ophouden.} 26 Zo zal Ik ook in ulieder verderf lachen; Ik zal spotten, wanneer uw vreze komt. ^{▼▼ vreze Dat is, het kwaad en ongeluk, waarin gij zeer bevreesd en verslagen zult zijn, of waar gij voor vreest. Alzo in vs.27; zie Job 39:25 .} 27 Wanneer uw vreze komt gelijk een verwoesting, en uw verderf aankomt als een wervelwind; wanneer u benauwdheid en angst overkomt; ^{▼▼ verwoesting, Die zich wijd en breed met groot geruisch uitspreidt en geweldige schade doet. Zie van deze gelijkenis ook Psa 35:8 , en de aantekening onder Pro 3:25 ; Isa 10:3 , en Isa 47:11 .
,} ^{▼▼ als een wervelwind; Dat is, zeer snellijk, schrikkelijk en geweldiglijk. Zie van zulk ene gelijkenis ook Job 9:17 .} 28 Dan zullen zij tot Mij roepen, maar Ik zal niet antwoorden; zij zullen Mij vroeg zoeken, maar zullen Mij niet vinden; ^{▼▼ vroeg zoeken, Dat is, met grote zorg en vlijtigheid zoeken. Zie Job 8:5 .} 29 Daarom, dat zij de wetenschap gehaat hebben, en de vreze des Heeren niet hebben verkoren. ^{▼▼ de wetenschap Zie boven vs.4.} 30 Zij hebben in Mijn raad niet bewilligd; al Mijn bestraffingen hebben zij versmaad; 31 Zo zullen zij eten van de vrucht van hun weg, en zich verzadigen met hun raadslagen. ^{▼▼ Zo zullen zij Of, daarom zullen zij eten, enz.
,} ^{▼▼ eten Dat is, ontvangen en verkrijgen de straf of vergelding van hun boze werken. Zie Job 21:25 .
,} ^{▼▼ vrucht Dit woord is genomen voor allerlei kwaad of goed, dat ergens uit voortkomt; voor het kwaad, gelijk vs.31, Isa 10:12 ; Jer 6:19 ; Mic 7:13 ; Luk 6:43 ; voor het goed, onder Pro 8:19 , en Pro 31:31 ; Amo 6:12 ; Gal 5:22 ; Phi 1:11 .
,} ^{▼▼ zich verzadigen Dat is, een verdrietigen overvloed van plagen over zich brengen, veroorzaakt door hun ongezeggelijke en hardnekkige zinnen. Zie van deze manier van spreken Job 7:4 , en de aantekening.} 32 Want de afkering der slechten zal hen doden, en de voorspoed der zotten zal hen verderven. ^{▼▼ afkering Te weten, waardoor zij zich afwenden van de lering en vermaning der wijsheid.
,} ^{▼▼ zal hen doden, Te weten, de slechten; hetwelk geschiedt door middel van de overheid, of andere middelen en van God zelf.
,} ^{▼▼ voorspoed Versta, die zij of andere bozen menigmaal in dit leven hebben, waardoor zij in hunne afwijking gestijfd worden.} 33 Maar die naar Mij hoort, zal zeker wonen, en hij zal gerust zijn van de vreze des kwaads. ^{▼▼ zeker wonen, Hebreeuws, in, of met zekerheid; dat is, niet alleen zonder kwade bejegening, maar ook zonder vrees daarvan. Dezelfde manier van spreken is Lev 25:18 ; Deu 33:12 ; Isa 47:8 ; Jer 23:6 ; Eze 39:26 , enz.}