Mat 13 | HilAPD | STEP | Sa amo man nga adlaw, nagguwa si Jesus sa balay kag nagkadto siya sa higad sang dagat kag nagpungko didto.

Matthew 13

Ang Paanggid Parte sa Manugsab-og

(Mar. 4:1-9; Luc. 8:4-8)

1 Sa amo man nga adlaw, nagguwa si Jesus sa balay kag nagkadto siya sa higad sang dagat ^{▼▼dagat: Ang tubig nga ginmitlang diri ginatawag sa English nga “lake” ukon sa iban nga Bisaya, linaw.} kag nagpungko didto. 2 Pero tungod kay gintipunan siya sang madamo nga tawo, nagsakay siya sa sakayan nga nagapundo kag didto siya nagpungko sa pagtudlo. Ang mga tawo didto sa higad sang dagat nagapamati samtang nagatudlo siya. 3 Madamo nga butang ang iya gintudlo sa ila paagi sa mga paanggid. Siling niya:

“May isa ka mangunguma nga nagsab-og sang binhi. 4 Sa iya pagsab-og, ang iban nagtupa sa higad sang dalan, kag gintuka ini sang mga pispis. 5 Ang iban nagtupa sa kabatuhan. Hapaw lang ang duta sini, gani madali nga nagtubo ang binhi tungod kay manabaw ang duta. 6 Pero nalayong ini sang nainitan sang adlaw, kag tungod nga diutay lang ang gamot, nalaya. 7 Ang iban nga mga binhi nagtupa kag nagtubo sa duta nga may mga tunukon nga hilamon, pero pagdabong sang mga hilamon nalumos ang tanom. 8 Ang iban pa gid nga mga binhi nagtupa sa maayo nga duta, nagtubo kag nagpamunga. Ang iban 100, ang iban 60, kag ang iban 30 ka pilo ang bunga. 9 Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”

Ang Katuyuan sang mga Paanggid

(Mar. 4:10-12; Luc. 8:9-10)

10 Dayon nagpalapit kay Jesus ang iya mga sumulunod kag nagpamangkot, “Ngaa nagahambal ka sa mga tawo paagi sa mga paanggid?” 11 Nagsabat si Jesus sa ila, “Ang mga tinago nga kamatuoran parte sa paghari sang Dios ^{▼▼Dios: sa literal, langit. Amo man sa bersikulo 24, 31, 33, 44, 45, 47 kag 52. Tan-awa ang footnote sa 3:2.} ginasugid sa inyo nga maintiendihan ninyo, pero sa iban wala ginasugid nga maintiendihan nila. 12 Kay ang tawo nga nagatuman sang iya nabatian nga kamatuoran pagahatagan pa gid sang pag-intiendi, kag madamo gid ang idugang sa iya. Pero ang tawo nga wala nagatuman sa kamatuoran, bisan ang diutay nga iya naintiendihan, kuhaon pa sa iya. 13 Gani nagahambal ako sa ila paagi sa mga paanggid tungod kay nagatulok sila pero indi makakita, kag nagapamati sila pero indi makaintiendi. 14 Gani natuman sa ila ang ginsiling sang Dios paagi kay Propeta Isaias,

“ ‘Sige lang kamo pamati, pero indi kamo makaintiendi.
Sige lang kamo tulok, pero indi kamo makakita.
15 Kay matig-a ang tagipusuon sang sini nga mga tawo.
Gintakpan nila ang ila mga dulunggan, ^{▼▼dulunggan: sa iban nga Bisaya, dalunggan}
kag ginpiyong nila ang ila mga mata.
Kay basi makakita sila kag makabati,
kag makaintiendi kag magbalik sa akon,
kag ayuhon ko sila.’ ^d
16 Pero bulahan kamo nga nagasunod sa akon, kay nakakita kamo kag nakabati. 17 Sa pagkamatuod, madamo nga propeta kag matarong nga mga tawo sang una ang naghandom nga makakita kag makabati sang inyo nakita kag nabatian subong, pero wala natabo ini sa ila tiyempo.

Ginpaathag ni Jesus ang Kahulugan sang Paanggid

(Mar. 4:13-20; Luc. 8:11-15)

18 “Gani, pamatii ninyo kag tun-i kon ano ang kahulugan sang paanggid parte sa manugsab-og. 19 Ang higad sang dalan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagapamati sang pulong parte sa paghari sang Dios, pero wala sila nakaintiendi. Nag-abot si Satanas kag gin-agaw ang pulong sa ila tagipusuon. 20 Ang kabatuhan nga manabaw lang ang duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios kag ginbaton nila ini gilayon nga may kalipay. 21 Pero indi hugot sa ila tagipusuon. Gani wala magdugay ang ila pagtuo. Pag-abot sang pag-antos ukon paghingabot tungod sa pulong sang Dios nga ila ginbaton, nagbiya sila sa ila pagtuo. 22 Ang duta nga may mga hilamon nga tunukon nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios. Ugaling tungod sa mga palaligban sa sini nga panahon kag paghimulat nga makamanggad nalipatan nila ang pulong sang Dios nga ila nabatian kag wala ini namunga sa ila kabuhi. 23 Pero ang maayo nga duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagpamati kag nakaintiendi sang pulong sang Dios. Gani namunga gid ang pulong sa ila kabuhi. Ang iban 100, ang iban 60, kag ang iban 30 ka pilo ang bunga.”

Ang Paanggid Parte sa Matag-as nga mga Hilamon

24 Nagpadayon si Jesus sa iya pagtudlo sa mga tawo paagi sa paanggid. Nagsiling siya, “Ang paghari sang Dios mapaanggid sa sini nga estorya: May tawo nga nagsab-og sang maayo nga binhi sa iya duta. 25 Pagkagab-i, samtang ang mga tawo nagakatulog, ang iya kaaway nagkadto didto kag nagsab-og sang liso sang matag-as nga mga hilamon ^{▼▼matag-as nga mga hilamon: Ini isa ka klase sang hilamon nga may liso nga makahililo.} kag nagpuli. 26 Sang nagtubo ang trigo kag nagpamunga, nagtubo man ang mga hilamon. 27 Gani nagkadto sa iya ang iya mga ulipon kag nagsiling, ‘Indi bala maayo nga binhi ang aton ginsab-og sa imo duta? Diin naghalin ang mga hilamon?’ 28 Nagsabat siya, ‘Ang kaaway amo ang naghimo sini.’ Gani ginpamangkot siya sang mga ulipon, ‘Gabuton bala namon ang mga hilamon?’ 29 Nagsabat siya, ‘Indi lang, kay basi samtang ginagabot ninyo ang hilamon magabot ninyo pati ang trigo. 30 Pabay-i lang ninyo hasta mag-abot ang tig-alani. Sa tig-alani suguon ko ang mga manug-ani nga panggabuton anay ang mga hilamon kag bugkuson para sunugon. Pagkatapos ipatipon ko sa ila ang trigo kag dal-on sa akon bodega.’ ”

Ang Paanggid Parte sa Binhi sang Mustasa

(Mar. 4:30-32; Luc. 13:18-19)

31 Ginsugiran pa gid niya sila sini nga paanggid, “Ang paghari sang Dios pareho sa binhi sang mustasa ^{▼▼mustasa: Ini isa ka klase sang mustasa nga dako gid.} nga ginpanggas sang isa ka tawo sa iya duta. 32 Ang binhi sang mustasa amo ang pinakagamay sa tanan nga binhi. Pero kon magtubo na gani amo ang pinakamataas sa mga ulutanon, kag pareho na sa kahoy ang iya kataason. Bisan gani ang mga pispis sarang makapugad sa iya mga sanga.”

Ang Paanggid Parte sa Inugpahabok sa Tinapay

(Luc. 13:20-21)

33 Ginsugiran naman niya sila sini nga paanggid, “Ang paghari sang Dios pareho man sa inugpahabok ^{▼▼inugpahabok: ukon, lebadura. Sa English, yeast.} nga ginmiksla ^{▼▼ginmiksla: sa iban nga Bisaya, ginmiskla} sang babayi sa isa ka labador nga harina nga iya masahon, kag naghabok dayon ang bilog nga linamas.”

Kon Ngaa Paanggid ang Gin-gamit ni Jesus sa Pagtudlo

(Mar. 4:33-34)

34 Naggamit si Jesus sang mga paanggid sa tanan niya nga pagpanudlo parte sa paghari sang Dios. Wala siya sing may ginhambal sa mga tawo nga indi paagi sa paanggid. 35 Katumanan ini sang ginsiling sang Dios paagi sa iya propeta:

“Tudluan ko kamo paagi sa mga paanggid.
Sugiran ko kamo sang mga kamatuoran nga wala pa gid mahibalui
halin pa sang pagtuga sang kalibutan.” ⁱ

Ginpaathag ni Jesus ang Kahulugan sang Paanggid Parte sa Matag-as nga mga Hilamon

36 Pagkatapos sadto ginbayaan ni Jesus ang mga tawo kag nagsulod siya sa balay. Nagsulod man didto ang iya mga sumulunod kag nagpamangkot sa iya, “Sugiri kami kon ano ang kahulugan sang paanggid parte sa matag-as nga mga hilamon.” 37 Nagsiling siya, “Ang tawo nga nagsab-og sang maayo nga binhi amo ako nga Anak sang Tawo. 38 Ang duta nga ginsab-ugan amo ang kalibutan. Ang maayo nga binhi amo ang mga tawo nga nagapasakop sa paghari sang Dios. Kag ang mga hilamon amo ang mga tawo nga sakop ni Satanas. 39 Ang yawa amo ang kaaway nga nagsab-og sang mga hilamon. Ang tig-alani amo ang katapusan sang sini nga panahon, kag ang mga manug-ani amo ang mga anghel. 40 Subong nga ang hilamon ginagabot kag ginasunog dayon, amo man ang magakalatabo sa katapusan sang sini nga panahon. 41 Ako nga Anak sang Tawo magapadala sang akon mga anghel para tipunon kag paguwaon halin sa mga sakop sang akon paghari ang tanan nga nagahimo sang malain nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang iban. 42 Dayon ipilak sila sa nagadabadaba nga kalayo. ^{▼▼nagadabadaba nga kalayo: sa literal, nagadabadaba nga hurnohan. Siguro ang buot silingon sini amo ang impyerno. Amo man sa bersikulo 50.} Kag didto magahibi sila kag magabagrot ang ila mga ngipon. ^{▼▼magabagrot ang ila mga ngipon: siguro tungod sa kaakig ukon kasakit} 43 Ang mga matarong magasilak pareho sang adlaw sa paghari sang ila Amay. Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.

Ang Paanggid Parte sa Manggad nga Ginlubong

44 “Ang paghari sang Dios pareho man sa manggad nga ginlubong sa duta nga nasapwan sang isa ka tawo. Ang iya ginhimo, gintampukan niya ini liwat, kag nagpuli siya nga malipayon. Ginbaligya niya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal niya dayon ato nga duta.

Ang Paanggid Parte sa Perlas

45 “Ang paghari sang Dios pareho man sa negosyante nga nagapangita sang mga perlas. 46 Sang makakita siya sang malahalon gid nga perlas, nagpuli siya kag ginbaligya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal niya dayon ato nga perlas.

Ang Paanggid Parte sa Pukot

47 “Ang paghari sang Dios pareho man sa pukot nga ginladlad sa dagat, kag sari-sari nga mga isda ang nakuha. 48 Sang madamo na ang isda sa pukot ginbutong ini sang mga mangingisda pahigad. Dayon nagpungko sila para pilion ang mga isda. Ang maayo nga mga isda ginbutang nila sa mga alat, pero ang malain ^{▼▼maayo…malain: ukon, puwede kaunon…indi puwede kaunon} ginpamilak nila. 49 Pareho man sini ang matabo sa katapusan sang sini nga panahon. Magaabot diri ang mga anghel para painon ang mga tawo nga malain sa mga tawo nga matarong. 50 Kag ang mga tawo nga malain ipilak sa nagadabadaba nga kalayo. Magahibi sila kag magabagrot ang ila ngipon.”

51 Dayon nagpamangkot si Jesus sa ila, “Naintiendihan bala ninyo ang tanan ko nga ginpanghambal?” Nagsabat sila, “Huo.” 52 Sa liwat nagsiling si Jesus, “Gani ang kada manunudlo nga may natun-an parte sa paghari sang Dios pareho sang tagbalay nga may madamo nga pagkabutang sa iya bodega. Indi lang ang daan nga mga butang ang iya ginapaguwa sa bodega kundi pati ang mga bag-o man.” ^{▼▼Indi lang…bag-o man: buot silingon, Indi lang ang daan nga mga butang ang iya ginatudlo kundi pati ang mga bag-o man.}

Ginsikway si Jesus sa Nazaret

(Mar. 6:1-6; Luc. 4:16-30)

53 Pagkatapos nga nagtudlo si Jesus sining mga paanggid, naghalin siya sa sina nga lugar 54 kag nagkadto sa iya banwa. Nagpanudlo siya didto sa simbahan sang mga Judio. Natingala sa iya ang mga tawo kag nagpinamangkutanay, “Diin bala siya nagkuha sina nga kaalam kag sang gahom sa paghimo sang mga milagro? 55 Indi bala nga anak siya sang panday? Indi bala si Maria ang iya iloy kag ang mga utod niya amo sila ni Santiago, Jose, Simon, kag Judas? 56 Indi bala ang iya mga utod nga babayi nagaestar diri? Diin bala siya nagkuha sang iya abilidad?” 57 Gani indi gid sila magtuo sa iya. Nagsiling si Jesus sa ila, “Ginatahod ang propeta bisan diin luwas lang sa iya kaugalingon nga banwa kag panimalay.” 58 Gani wala naghimo si Jesus sang madamo nga milagro didto tungod nga indi sila magtuo sa iya.