▼ wreken der wraken Omdat Hij zich en zijn volk volkomenlijk gewroken heeft aan zijne en zijns volks vijanden.

▼ in Israël, Anders, voor, of door Israël.

▼ volk zich gewillig heeft aangeboden Zebulon en Nafthali. Zie boven, Jdg 4:10, en onder, vs.18. Met nog enige andere stammen. Zie onder, vs.14,15.

▼ voorttoogt Uw volk voorgaande en leidende door de wolkkolom.

▼ Seïr, Voerende uw volk van den berg Hor [na de overwinning des Kanaänietischen konings van Harad] langs de grenzen der Edomieten, die hun den doortocht weigerden, naar het land der koningen Sihon en Og, om die te verdelgen en Israël in het beloofde land te brengen. Zie Num 20:21, en Num 21:24, enz.

▼ beefde de aarde, Het was alsof zich alle creaturen van onderen en van boven over uw aankomst en tegenwoordigheid ontzetten. Vergelijk Psa 68:8-9.

▼ bergen vervloten Het was, of scheen niet anders dan of zulks geschiedde. Vergelijk Psa 68:15, Psa 68:17, en Psa 97:5. Men kan dit ook duiden op de heidense volken, Amorieten en Kanaänieten, aan de bergen wonende, die vanwege Israëls aankomst en de grote daden Gods die zij gehoord hadden, sidderden en beefden. Vergelijk Deu 2:25; Jos 5:1.

▼ zelfs Sinaï Alles, wat zij achter zich lieten, als Sinaï, en waar zij naar toe trokken ontstelde zich. Of, [gelijk] als Sinaï gedaan had ten tijde toen God zijn wet gaf. Vergelijk Psa 68:9.

▼ Samgar, Zie boven, Jdg 3:31.

▼ Jaël, Zie Jdg 4:21, enz.

▼ hielden de wegen op, Dat is, de gemene- of herenwegen waren niet te gebruiken, vanwege rovers en straatschenders.

▼ die op paden wandelden, Hebreeuws, de wandelaars der paden; dat is, die de gemene wegen plachten te gebruiken, zochten moeilijke omwegen, om de stropers en vijanden te ontgaan.

▼ dorpen hielden op Ongemuurde plaatsen, als vlekken, dorpen, kleine steden, omdat er niemand veilig wonen kon, zo vervielen die en lagen woest en onbewoond. Anders, de landman, of, het landvolk, inwoners der dorpen, dorpslieden

▼ een moeder in Israël Die, als een profetes, het volk, zijnde mijn discipelen [die in de Schrift kinderen der profeten genoemd worden] van Gods wil heeft onderwezen, en als een richteres, de ellende der onderdanen met moederlijk medelijden ter harte genomen en afgewend heeft.

▼ hij Namelijk, Israël.

▼ nieuwe goden, De afgoden der heidenen; zo strafte God hen telkens met overlast van krijg en oorlog.

▼ schild gezien, Zij waren zo moedeloos en verslagen dat men geen tegenweer zag.

▼ wetgevers van Israël, De oversten des volks of der stammen, die het volk door bevelen en hun exempelen gewillig en hartig hebben gemaakt.

▼ gewillig aangeboden hebben Zie boven, vs.2, en Jdg 4:6, Jdg 4:10.

▼ ezelinnen rijdt, Gelijk grote en aanzienlijke lieden gewoon waren te doen. Zie onder, Jdg 10:4, en Jdg 12:14.

▼ aan het gerichte zit, Anders, die gij aan Middin woont; verstaande een plaats, waar des vijands aanstoot meest gevallen is. Zie Jos 15:61.

▼ weg wandelt, Zie vs.6.

▼ spreekt er van Anders, denkt, peinst er aan.

▼ Van het gedruis Anders, vanwege.

▼ schutters, Dat is, krijgslieden, die met gedruis aankwamen om de waterscheppers te storen en overlast aan te doen, met plunderen, roven en anderszins.

▼ spreekt aldaar te zamen Het Hebreeuwse woord wordt ook gevonden onder, Jdg 11:40.

▼ gerechtigheid des HEEREN, Dat is, de rechtvaardige daden des Heeren, door welke Hij zijn volk gewroken en van des vijands overlast bevrijd heeft. Vergelijk 1Sa 12:7; Mic 6:5, met de aantekeningen.

▼ gerechtigheden, Hebreeuws, gerechtigheden zijns dorps; dat is, bewezen aan de dorpen of landlieden. Vergelijk boven, vs.6.

▼ ging des HEEREN volk af Zij mochten weder vrijelijk of onbeschroomd de poorten uit en ingaan.

▼ uw gevangenen gevangen, Hebreeuws, uw gevangenis.

▼ Hij Dat is, de Heere gaf aan het overblijfsel van Israël de heerschappij over de groten en aanzienlijken des Kanaänietischen volks. Anders, Hij gaf de heerschappij des overgeblevenen [vijands] den heerlijken, of machtigen, groten des volks [Israëls]. Of, Hij deed het overgebleven volk heersen over de heerlijken

▼ doet mij heersen Of, geeft mij heerschappij.

▼ Efraïm Hier verhaalt Debora hoe de stammen zich in deze hebben gekweten; toeschrijvende lof en schande naar ieders verdienste.

▼ wortel tegen Amalek Dit verstaan sommigen van Debora, wonende op het gebergte Efraïms, boven, Jdg 4:5; die door Gods genade als de wortel en oorsprong was van dit ganse werk tegen de Kanaänieten, die ten aanzien hunner vijandschap en uitroeiing met Amalek mogen worden vergeleken. Anderen duiden het op Jozua, die ook uit Efraïm was en Amalek overwon, Exo 17:13. Anders, welker wortel is bij Amalek; dat is, Juda en Simeon, welker begin zich van Efraïms gebergte uitstrekte tot aan Amalek, gelijk te zien is uit vergelijking van boven, Jdg 1:16, met 1Sa 15:6.

▼ Achter u was Benjamin Dat is, de stam van Benjamin volgde U, o Heere, mede na, onder uw ander volk. Sommigen duiden het op Efraïm, dien Benjamin gevolgd heeft.

▼ Machir Dat is, de stam van Manasse, wiens eerstgeboren zoon Machir was, Jos 17:1.

▼ wetgevers afgetogen, Dat is, oudsten en richters des volks.

▼ trekkende Te weten, het volk tot haar. Zie boven, Jdg 4:6. Anders, die met den straf, of de pen des schrijvers trokken; dat is, met de schrijfpen omgingen, of door middel van brieven of missieven het volk bijeentrokken of deden vergaderen. Vergelijk boven, Jdg 4:6.

▼ de vorsten Anders, mijn vorsten.

▼ op zijn voeten Zie boven, Jdg 4:10, Jdg 4:14.

▼ gedeelten Ruben, wonende aan de andere zijde der Jordaan, zich houdende als afgezonderd van zijn broeders.

▼ inbeeldingen des harten groot Of, inzettingen, opzetten, besluitingen; dat is, zij waren zeer traag, zwaarmoedig, hebbende [zoals men zegt] grote wijsheid in het hoofd, en voorwendende veel zwarigheden, die hen ophielden en verhinderden, dat zij hun broeders niet te hulp kwamen, maar zich tussen beiden, als neutraal hielden, hun particulier belang meer achtende dan het algemene. Anders, over, of van Rubens afzonderingen zijne grote gedachten des harten, dat is, daarover valt veel na te denken en te verwonderen; alzo in vs.16. Sommigen menen dat hier geroemd wordt de grote vromigheid die zij tevoren bewezen hadden in het trekken over de Jordaan voor hun broeders, waarmede deze hun slapheid niet overeenkwam.

▼ gij zitten Of, Ruben. Deze stam was rijk aan vee. Zie Num 32:1, enz.

▼ stallingen, Of, twee rijen kooien, of stallen. Het Hebreeuwse woord schijnt daarop te zien, dat de stallen en kooien in twee rijen tegenover elkander [gelijk men nu ook gemeenlijk doet] gemaakt waren, tussen welke men doorging, en elk zijn voeder bekwamelijk kon geven. Anders, tussen twee lasten, gelijk een ezel, die, aan beide zijden beladen zijnde, zich nederlegt om te rusten. Vergelijk Gen 49:14.

▼ het geblaat der kudden? Of, schuifelingen, sijfelingen, pijpingen, sissingen.

▼ onderzoekingen des harten Zie op vs.15.

▼ Gilead Dat is, de Gileadieten, waardoor verstaan wordt de halve stam van Manasse, wonende aan gene zijde der Jordaan. Gilead was een zoon van Machir. Zie Jos 17:1, Jos 17:3. Anders kan men ook door Gilead tezamen verstaan Ruben, Gad en den voornoemden halven stam van Manasse, als wonende in Gilead. Zie Num 32:5, Num 32:29, Num 32:33.

▼ schepen De erfenissen van Dan en Aser waren merendeels gelegen aan de zee. Zie van Dan Jos 19:40, Jos 19:46, en van Aser ook aldaar Jos 19:24, Jos 19:26. Deze stammen waren in dezen krijg ook tehuis gebleven, om het gevaar te ontgaan, of zich met hun have in schepe, of op hoge rotsen te redden.

▼ gescheurde plaatsen Dat is, in steden en vlekken, die vervallen en niet wel bemuurd waren, of in kreken, die door den vloed der zee in het land scheuren. Anders, op zijn kloven of hoge rotsen.

▼ zijn ziel Dat is, zijn leven, hun personen, alzo ter dood gewaagd hebben, dat zij het leven schenen te verachten, en gewilliglijk zich daarheen te begeven, tot Israëls verlossing. Zie van het woord versmaden Job 27:6.

▼ ter dood, Hebreeuws, tot sterven.

▼ op de hoogten des velds Dat is, op den berg Thabor zich houdende bij Barak, en met hem ten strijde moediglijk aftrekkende. Zie boven, Jdg 4:10, Jdg 4:14.

▼ Tháänach Plaatsen, behorende tot den halven stam van Manasse. Zie boven, Jdg 1:27, en vergelijk Jos 17:11.

▼ zilvers daarvan Of, gelds. Anders, zij brachten niet een stukje zilver daarvan, daar zij groten buit meenden te halen.

▼ Van den hemel streden zij, Met deze manieren van spreken wordt te kennen gegeven, dat God van boven en beneden, door velerlei creaturen en middelen tegen Sisera en zijn heirleger gestreden heeft.

▼ wentelde hen weg, Of, veegde hen, keerde hen weg, door verbolgenheid van den stroom, die van boven door storm en onweder was verwekt.

▼ beek Kedumin, Lopende van het gebergte in de beek Kison, naar uitwijzen van de kaart. Anders, beek der oudheden; dat is, zeer oude beek, die vanouds, van den beginne af geweest, en van God daartoe gemaakt en behouden is.

▼ vertreed, Dat is, veracht de macht des vijands. Anders, mijn ziel trad op de sterken; door het gebed en Gods ingeven vertrouwende, dat zij als vertreden en onder de voeten gelegd zouden worden.

▼ de sterken Hebreeuws, de sterkte; te weten des machtigen vijands, die nu onder onze voeten gelegd is.

▼ rennen Of, stampen, draven, trotteren, klateren; dat is, van het veel en haastig lopen en rennen.

▼ machtigen Die, de vlucht nemende, door snelheid hunner paarden meenden te ontkomen, doch tevergeefs.

▼ Meroz, Een stad of landstreek, nabij de beek Kison, niet ver van de plaats, waar de slag geschied is, aan de zuidelijke grenzen van Issaschar.

▼ Engel des HEEREN, Vergelijk onder, Jdg 6:11, enz.

▼ vloekt haar inwoners geduriglijk; Hebreeuws, vloekt vloekende.

▼ des HEEREN, tot de hulp des HEEREN, Dat is, tot Israëls hulp, die de Heere bevolen en beschikt heeft. Of, tot de hulp van des Heeren volk. Anders is het menselijkerwijze gesproken van God, die eigenlijk niemands hulp van doen heeft.

▼ de helden Die Barak en Debora gevolgd zijn.

▼ Gezegend Zie Gen 14:19.

▼ de vrouwen Jaël, Te weten, andere vrouwen; alzo in het volgende.

▼ in de tent Dat is, in haar tent, waar zij dat loffelijk werk gedaan had. Of [die] in tenten [wonen].

▼ herenschaal Hebreeuws, in een schaal der heerlijken; dat is, in een zulke grote schaal, als doorluchtige, grootmachtige heren en vorsten wel plegen te gebruiken.

▼ boter Anders, botermelk, melk waar de boter nog in was.

▼ hand sloeg zij aan den nagel, Te weten, de linkerhand; of aldus: haar handen strekten zich uit, de ene aan de nagel, de rechter aan den hamer der arbeidslieden

▼ zij streek zijn hoofd af, Het Hebreeuwse woord wordt bij de Hebreën eigenlijk gebruikt van het afstrijken der maten, die te vol of opgehoopt zijn. De zin is: dat zij hem het hoofd heeft afgesneden.

▼ doordrongen Het Hebreeuwse woord betekent eigenlijk veranderen, ten goede of ten kwade; en voorts doorgaan, doordringen, van het ene tot het andere, idem, verderven.

▼ kromde hij zich, Vanwege de pijn; of pogende zich op te richten, doch terstond daarheen vallende, enz.

▼ geheel geschonden Hebreeuws eigenlijk, verwoest; dat is, gans beroofd en ten enenmale verdorven. Want zulk een machtig en trots krijgsoverste, te voet gevlucht, verbaasd, vermoeid en door een vrouw verstoken en toegedekt zijnde, lag daar doornageld, gekromd, bebloed en dood.

▼ traliën Of, door een kijkvenstertje.

▼ wagenen achter? Hebreeuws, de gangen, de voeten, of, voetstappen zijner wagens.

▼ De wijsten Anders, een iegelijk van haar wijze staatsvrouwen antwoordde haar.

▼ staatsvrouwen Anders, vorstinnen.

▼ Zouden zij Alsof zij zeide: Ik heb ongelijk, dat ik die zo haast tegemoet zie; want zij moeten toch eerst den buit uitvinden en delen, enz.

▼ vinden en delen? Dat is, aantreffen, bekomen.

▼ liefje, Of, boelke, meisje.

▼ voor iegelijken man? Hebreeuws, voor het hoofd eens mans; dat is, voor elk hoofd, voor elken man.

▼ voor de buithalzen? Hebreeuws, voor de halzen des buits; dat is, dergenen wien de beste buit toekomt, als krijgsoversten, of die in den strijd zich wel gekweten en goeden buit bekomen hebben, zodat hun een goed gedeelte toebehoort; of, die den buit op den hals nadroegen, of met gevaar van hun halzen gehaald hadden.

▼ Hem daarentegen liefhebben, Den Heere.

▼ als wanneer Dat is, zij moeten in krachten en glans voortgaan, en toenemen, gelijk de zon oprijst en voortgaat. Vergelijk Isa 40:31.

▼ opgaat in haar kracht Of, voortgaat.