‏ Matthew 12

Aiyata pa idiwana marai ki yonai

(Maki 2:23-28; Ruki 6:1-5)

1Mara eba rowarowa kewowena eweya ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai mete kina aiyata marai ki makeya yawata mo kaya-tagubu manako yawatau ka mu kokora mo bameya bautagubu. E tadeyau kabukabuwa ragidai kokora ki kawareya kaiwa ka mu gwaba mosi ki madai dai asusu toporupamawa tepa-mawa idamugu kotopamawa manako madai mibai ki kupamawa kaiwa. 2Mu inako kupamawa kaiwa ki ka Parisi ragidai dai mu emitampu manako mu bautagubu Iyesu simupu, tagubu ke; “Kau kowakowagiyoma buri emitami. Nu aiyatanuga marai ki makeya mu inako kwaetagamu ki ka mu goranuga ki raurupiyamu.”

3Mu inako tagubu, ko Iyesu denai tadebu, wagubu ke; “Takari kawaya oragai apunai Dewida badidi kwaewena ki bususui mu oka tampu ki wi iyaba-mupu kataigubu bo pa mena? E kowakowaiyoma mete kina wetei metapu, 4manako oragai apunai Dewida Mamanuga God e Tawai rabineya yapu bani buredi ki iyapana Mamanuga God nene puyo ika naka-mupu ki dai e tepupu kubabu ade dai mete tepupu e kowakowaiyoma tagebu kupamupu. E inako kwaewena, ko gora wagau da bani ki ka Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai ki mu mena kupomoto. 5Ade oragai apunai Mosisi gora tapu ki wi iyabamupu bo pa mena? Gora wagau da Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai ki mu ka aiyata marai ki makeya mete kina Mamanuga God e Tawai rabineya upitogomono. Mu aiyata marai ki kaisi raurupiyamu ko Mamanuga God e yabuiya ka mu eba paerepiyamu.

6Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e Tawai ka gwede mo kawaya ko ade gwede mo kawaya esida ki karako bauwena. 7Oka mo wagubu ke; ‘Wi papa nau nene puyo pasumu ki nau eba nuwaneya, ko wi nuwaga notaga iyapana nuwanuwatamana mu nene kwaiwagamana ki nana ki nau nuwaneya.’ Wi yona ki mibai kataigu-mpena ki ka wi karako nari yonai pa asusu iwagamu ki eba iwagumpena. 8Kunumau Kawapu Apunai e ka aiyata marai ki debai. E ka esida, ko aiyata marai ka erida.”

Apunu mosi e idai kiyokiyowena

(Maki 3:1-6; Ruki 6:6-11)

9Iyesu tawa ki kamadubu manako kayawena guriguri tawai mo yapu. 10Tawa ki rabineya ka apunu mosi e idai kiyokiyowena bisi kayawena ika tondawa. Ko mara ki ka aiyata marai ki pokere iyapana dai Iyesu naigida mena empamana da e aiyata marai ki makeya gwede mo paerepana manako mu ki pokaiya e siyamana wirawira ki nana ika mete bautagubu. Bautagubu manako manumupu, tagubu ke; “Sigira ragidai ki nu aiyata marai ki makeya mu iyatamomu bo pa mena? Nu goranuga ki nene badidi wagau?” 11Mu inako tagubu, ko Iyesu denai tadebu, wagubu ke; “Wi papaga sipi mosi aiyata marai ki makeya uruba mo rabineya kauyagisi ki ka wi sumuri papa ki tainipumuri iyapumuri bo pa mena? Ena, wi sumuri tainipumuri iyapumuri. 12Papa sipi ki ka eba gwede kawaya mosi ko iyapana ka kawaya esida ki pokere nu sigira ragidai aiyata marai ki makeya waita-tamomu ki ka nu gora eba raurupemei.” 13E inako wagubu manako wirawena idai kiyokiyoi apunai ki sibu, wagubu ke; “Kau idagi roronapi.”

Apunu ki e idai roronapiyawa makeya ka e idai ki garugaru mena supasupawena iyawena e idai daikere ki maba wenawena. 14Parisi ragidai Iyesu kwaewena ki emupu ka mu tawa ki kamadumpu manako e minimana po ki keketai kupamawa.

Mamanuga God e bigabigai apunai winepupu

15Parisi ragidai Iyesu minimana po keketai kupamawa ki e eya wainapupu ki pokere e kipu ubupu tawana ki kamadubu kayawena. Iyapana ropani kawaya e ewakumamupu kayatagubu. Iyapana dai mu sigiramaga mete kina ki ka e mu kuduba iyatapu, 16ko e mu tatamatapu tadebu da mu e sisiyai ki iyapana eba tademana ki nana. 17E inako kwaewena ki ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai Aisaiya takari kawaya oka tapu ki mibai wenawagana ki nana. Oka ki wagubu ke;

18‘Mamanuga God inako wagau; Yau ka nau bigabigani apunai winepuwani. Nau nuwaneya po eyo ade e mamamai nau suwagakani. Nau Keyaini ki nau e rabineya tapuwani ade nau kasiyara kwe-buwani da iyapana kuduba, madega kauwagau madega posiwagau e umuneya nau notani bagi supasupai ki kataipamana ki nana.
19Iyapana e siyomoto siyasiya ki e denai eba yagisi ade e bonanai ragiragi kawaya eba yagisi. Natere natere imatau ka mu e bonanai eba wainapomoto.
20Iyapana gwedewau kasiyaramaga pa mena ragidai ki mu bamamugu ka e kwarisiyagisi naigida mena kwayubatamono, ade iyapana gwedewau waitamaga pa mena da mu notamaga kauwena ragidai ki e mu togitamini. E inako kwae-yogono yarono da nota bagi supasupai baiyagisi nota oragai kuduba raurutamini kewoyagisi makeya.
21E mu waitatamana ki nana ka iyapana tawana tawana kuduba mu notamaga e bameya nota-pomono ade e nawanai idiwono.’
Oragai apunai Aisaiya e Mamanuga God yonai oka inako tapu.

Iyesu ade Besaboro

(Maki 3:20-30; Ruki 11:14-23)

22Ki makeya ka iyapana dai ubumpu apunu mosi kweya kairapu e rabineya tondawa ki pokere e yabui kenewena ade e tenawarai bisi kayawena yona eba wagawa ki wadumpu Iyesu bameya bautagubu. Iyesu apunu ki iyapupu manako e yabui papupu makeya ki ka e tawana empupu ade yona mete wagubu. 23Iyapana ropani kawaya ika idiwa Iyesu matakira kwaewena ki emupu ka mu notamaga kowena kodabamaga kamupu manako mubo manu kasiwara-tagamawa, tagamawa ke; “Apunu yau ka oragai apunai Dewida e momai ki nawanai nu idiwei ki e baganai bo?”

24Parisi ragidai iyapana inako tagubu wainamupu ka mu denai tagubu ke; “Ki pa mena. Kweya kairapu kawai-maga Besaboro e rabineya tondau kasiyara kweyau manako kasiyara ki mena pokaiya ka e kweya kairapu kuduba ki siwakeketamiyau.”

25Mu inako tagubu, ko mu nuwa-maga notamaga ka Iyesu ororeya mena empupu kewowena ki pokere e denai tadebu, wagubu ke; “Tawana mosi ki ragidai nuwarara tagarara kande kasiwaratogomono idiwono ki ka mu purutagisi mu mubo mubo kayatagisi manako tawanamaga ki gumoroyagisi gwaba umuroto. Ade iyapana tawa eyaka mena bo natere eyaka mena rabineya purupomoto kandetogomono idiwono ki ka mu iyamaga giriyagisi mu mubo mubo kayatagisi. 26Ki maba, Berokoi Apunai Seitani e ebo kowaiyoma mete kande kasiwaratogomono ki ka e kasiyarai badidi maba uburono, mibai ka e kowakowaiyoma purupurutagubu mu mubo mubo idiwu. 27Wi iwagamu da nau kweya kairapu kawaimaga Besaboro e kasiyarai tegeyau pokaiya kweya kairapu siwakeketamakani, ko nau e kasiyarai pokaiya kwaesugubena maba ki ka wi wiga kowaguma nima kasiyarai pokaiya kweya kairapu ki siwakeke-tamuimbena? Besaboro mu mete kasiyara tageyau bo? Wi wiga kowa-guma ki manutamuri da mu muga tagisi. 28Nau ka eba Besaboro e kasiyarai pokaiya kwaesugakani ko nau Mamanuga God e eya Keyai ki kasiyarai pokaiya kweya kairapu siwakeke-tamakani bautagamu kayatagamu. Ki pokaiya ka wi kataiwagi da Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana ki marai wana wi bamagau bauwena.

29Iyapana mosi nuwaiya ka kasiyara apunai mosi e tawai baupana e gwede-gwedei kuwawagana wainapiyau ki ka e yabiri kayayagisi kasiyara apunai ki yadini e idai kerarai umeme dokodoko-poto taroto were ewa tawa ki yaroto apunu ki e gwedegwedei kuwayagisi.

30Iyapana nima nau diriwani eba kwaewagau ki ka e nau tagararasiniyau, ade iyapana nima nau eba waitasiniyau nau iyapananiyoma eba waratamiyau ki ka e mu daburitamiyau. 31Nau suwagani wainapumuri; Iyapana berokoi badidi kwaetagubu bo tagubu ki kuduba ka Mamanuga God empoto surupoto e tagaiya deni mena kwenupoto. Ko iyapana nima uburoto Mamanuga God e eya Keyai ki siyoto siyasiya ki ka Mamanuga God iyapana ki e bigi empana notagogapana ki yawatai pa mena. 32Iyapana gwedewau nau Kunumau Kawapuwani Apunai nau sidimoto siyasiya ki ka Mamanuga God mu bigimaga ki empana surupana yawatai mete kina. Ko iyapana gwedewau ubumoto Mamanuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya ki siyomoto siyasiya ki ka Mamanuga God mu bigimaga ki empoto ko mara karako ade mara ewa ka e mu bigimaga ki eba surupoto.”

Ripa mibai kirau ki yonai

(Ruki 6:43-45)

33“Ripa iruirui kawaya ki e ka mibai bagi mena kiroto, ade ripa wayowayoi ki e ka mibai berokoi mena kiroto. Wi ripa mibai empumuri ki pokaiya ka wi kataiwagi da ripa bani ka iruirui ade ripa bani ka wayowayoi. 34Wi ka motamota berokoi ki e momoiyoma. Wi rabinagau ka nota berokoi mena posiwena ki pokere wi badidi maba wi umunuga pokaiya yona bagi iwagi? Ki pa mena. Iyapana nima yona berokoi e umuneya wagau ki ka e rabineya berokoi badidi notapiyau ki mena makeya e umuneya posiwagau. 35Ki maba, apunu bagai ki e nuwai notai ka taniwena ki pokere e bagi mena kwaewagau. Ko apunu berokoi e nuwaiya notaiya ka berokoi mena posiwena ki pokere e berokoi mena kwaewagau.

36Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e idai gurai iyapana kuduba wi naurigau ugwadiniyana ragiragi ki marai baiyagisi makeya ki ka e uburoto wi yewe wairau yona mibai pa mena kororai iwagamawa ki kuduba e mete matarapoto denai negeni. 37Wi yona supasupai iwagubu bo yona eba supasupai iwagubu wi yonaga ki pokaiya ka e wi iyapana bagi nidini bo iyapana berokoi nidini.”

Iyapana matakira nene tagamawa ki yonai

(Maki 8:11-12; Ruki 11:29-32)

38Ki makeya ka Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai ade Parisi ragidai dai mete kina bautagubu Iyesu simupu, tagubu ke; “Nidiyei Kabukabuwa apunai, nu nuwanugu kau matakira mo kwaenuwagi da nu empamu.”

39Mu inako tagubu, ko Iyesu denai tadebu, wagubu ke; “Wi karako idiwu ragidai wi beraga ka eba bagi ade wi Mamanuga God bameya rauru kawa-kawara ki berai maba kwaiwagamu idiwu ki pokere wi kunuma matakirai empamana ki nana iwagamu. Ko matakira inako mo wi bamagau eba wenayagisi. Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai Diyouna e bameya badidi wenawena, waigugu ki mena maba wi bamagau wenayagisi. 40Oragai apunai Diyouna mara apeya eyaka iyana kawaya mo rabineya tondawa ki maba ka nau Kunumau Kawapuwani Apunai mara apeya eyaka waira rabineya surani tondoni. 41Oragai apunai Diyouna dimawagawa makeya ka tawana Niniwe ragidai mu notamaga wirawena mu beramaga berokoi kuduba kamadumpu. Ko wi inako eba kwaigubu ki pokere Mamanuga God e idai gurai iyapana kuduba wi naurigau ugwadiniyana ragiragi ki marai baiyagisi ki ka tawana Niniwe ragidai ki mu mete ubumoto mu idamaga gurai wi naurigau ugwadini-moto ragiragi. Oragai apunai Diyouna e ka apunu kawaya, ko nau suwagani wainapumuri; E ka ade erida ko karako bauwena apunai ki e ka kawaya esida. 42Ade takari kawaya ka tawana Seba ragidai mu ridimaga kawai mosi tawana uwama kawaya were yabadubu apunu kawai Soromoni e notai supasupai pokaiya dimawagawa ki yonai waina-pana ki nana. Apunu Soromoni e ka kawaya, ko nau suwagani wainapu-muri; E ka ade erida ko karako bau-wena apunai ki e ka kawaya esida. Ki pokere Mamanuga God e idai gurai iyapana naurigau ugwadiniyana ragiragi ki marai baiyagisi ki ka ridi kawai ki e mete uburoto e idai gurai iyapana karako idiwu ragidai wi naurigau ugwadiniyoto ragiragi.

43Nau nidiyani wainapumuri; Keyai berokoi iyapana mosi kamadini bai-yagisi kayayagisi ki ka e aiyata tondana aiyatawagana tawai waunai mosi kwaenepono umono. E wata bagi mosi eba bananapoto, 44ki ka e notai yagisi ke; ‘Nau karako ade wirasugani wata naiya tondekeya ki wateya ade kaya-sugani.’ E notai inako yagisi manako e wirayagisi baiyagisi ki ka e tawa memupu waramupu monagamupu bagi kawaya ki empoto, 45ki pokere e mamamayagisi kayayagisi e kowaiyoma e maba ko ade berokoi kawakawaya esida ida daikere kewowena daikere apeya (7) ki waratamini manako mu baitagisi ewapuru iyapana ki e rabineya ika idiwono. Naiya, keyai berokoi eyaka mena iyapana ki rabineya tondawa makeya, ki ka iyapana ki bagasitau tondawa. Ko karako ka keyai berokoi ropani kawaya e rabineya idiwu ki pokere e iyai ka berokoi kawaya. Iyapana mara karako bera berokoi kwaetagamu idiwu ragidai ki mu ka bita kawaya ki maba bananapomoto.” Iyesu inako wagubu.

Iyesu inai ade e eya yowaiyoma

(Maki 3:31-35; Ruki 8:19-21)

46Iyesu iyapana inako tadeyawa kabukabuwa tondawa makeya ka e eya inai ade e eya yowaiyoma mete kina ika bautagubu. Mu tawa rabineya eba yamupu ko ika matarau ubumawa Iyesu kawarana da mu e mete yonatagamana ki nana ki yonai mena tawa rabineya tonomupu. 47Mu yona mena tonomupu manako iyapana mosi ubupu Iyesu sibu, wagubu ke; “Kau inagi ade kau yowagi-yoma mete kina bautagubu tawa ureya ubumu kau mete yonaigamana ki nana tagamu.”

48E inako wagubu, ko Iyesu e denai sibu, wagubu ke; “Nau inai ka nima? Ade nau yowaniyoma ka gwedewau?” 49E inako wagubu ade wirawena e tadeyau kabukabuwa ragidai emitapu manako iyapana tadebu wagubu ke; “Nau tadeyakani kabukabuwa ragidai yau emitamuri. Mu ka nau nau yowani-yoma ade nau inaniyoma. 50Iyapana gwedewau nau Mamai kunumau tondau e nuwaiya badidi wainapiyau ki makeya makeya kwaetogomono ki mu ka mibai nau yowaniyoma, nau egapuniyoma, ade nau inaniyoma.” Iyesu inako wagubu.