Luk 11 | HOT | STEP | Wak te ma Yisu hateŋ mek hamô bute. Ma hateŋ mek yôv ma anêŋ ŋê ku te hanaŋ hadêŋ yani nena, “Anyô Bêŋ, ôndôŋ yêlô ek yêlô nateŋ mek êtôm sêbôk ba Jon hadôŋ anêŋ ŋê ku.”

a 11:15Mat 9:34; 10:25

b 11:16Mat 12:38

c 11:22Kol 2:15

d 11:23 Luk 9:50

e 11:27 Luk 1:28,42,48

f 11:29Mat 16:4

g 11:311Kiŋ 10:1-10

h 11:32Jna 3:5-10

i 11:33 Mak 4:21; Luk 8:16

‏ Luke 11

Kobom neteŋ mek

(Mat 6:9-15; 7:7-11)

1 Wak te ma Yisu hateŋ mek hamô bute. Ma hateŋ mek yôv ma anêŋ ŋê ku te hanaŋ hadêŋ yani nena, “Anyô Bêŋ, ôndôŋ yêlô ek yêlô nateŋ mek êtôm sêbôk ba Jon hadôŋ anêŋ ŋê ku.”

2 Ma Yisu hanaŋ, “Môlô noteŋ mek aêntêk,

“‘Wakamik, anêm athêŋ ênjêk matheŋ.
Ma anêm loŋ lôkliŋyak êlêm êtôm loŋ lôkthô.
3 Ma nêm wak tomtom anêŋ nôm êndêŋ yêlô.
4 Ma yêlô êv avômalô iniŋ kambom takatu ba idum hadêŋ yêlô vê,
ba intu nêm yêlôaniŋ kambom vê aêŋ iyom.
Lôk miŋ otak yêlô êndôk nôm atu ba esau yêlô ami.’”
5 Yôv ma Yisu hanaŋ abô loŋ kapô te hadêŋ thêlô aêntêk, “Bôlôvôŋ biŋ te ma hu hadêŋ anêm anyô môlô te anêŋ unyak ma honaŋ, ‘Aiyaŋ, yenaŋ anyô môlô te halêm anêŋ loŋ daim ba lêk hamô yenaŋ unyak ba hama kisi ma ya nôm mi. Ba hatôm nêm polom lokwaŋlô ek yani e?’ 7 Ma anêm anyô môlô atu hamô unyak kapô tem enaŋ viyaŋ nena, ‘Yahadô. Yêlô lêk êk sôm ba unyak abôlêk lêk putup yôv ba tem miŋ yanêm nôm êndêŋ o ami ma mi.’ 8 Yani hadô ek nêm anêŋ anyô môlô sa. Ma doŋtom yahanaŋ hadêŋ môlô nena oteŋ lôbôlôŋ, êŋ ma tem yani mama ba imbiyô ba nêm nôm êtôm atu ba hoteŋ yani.

9 “Ba intu yahanaŋ hadêŋ môlô nena ŋê takatu ba enaŋ hik Wapômbêŋ liŋ, ma tem neja nômkama êtôm atu ba enaŋ. Ma êbôlêm nômlate ma tem nêpôm. Ma ipididiŋ unyak abôlêk ma tem injik vê ek i. Aêŋ ba onaŋ hik Wapômbêŋ liŋ ma tem nêm môlônim lemimhaviŋ êndêŋ môlô. Ma ôbôlêm ma tem nôpôm. Ma upididiŋ unyak abôlêk ma tem injik vê ek môlô.

11 “Môlô avômena iniŋ lami, nalum hanaŋ hik o liŋ ek enjaŋ alim ma tem nêm umya kambom te êndêŋ yani e? Ma mi! 12 Mena yani hanaŋ ek enjaŋ menak daluk, êŋ ma tem nêm ŋgalivaŋ te e? Ma mi! 13 Môlô avômalô pik unim bôk lo loŋ ma kambom, ma doŋtom môlô othak ôêv nômkama mavi hadêŋ nalumi. Aêŋ ba môlô noyala katô nena môlônim Lemambô Bêŋ atu ba hamô malak leŋ yani lamavi anôŋ ek nêm Lovak Matheŋ êndêŋ ŋê takatu ba enaŋ hik yani liŋ.”

Yisu lo Belsebul

(Mat 12:22-32,43-45; Mak 3:20-27)

14 Yisu hêv ŋgôk vê hêk anyô abôlêk putup te. Ma ŋgôk êŋ hatak ôpêŋ ba hi ma ôpêŋ hanaŋ abô ba avômalô sapêŋ êyê ba esoŋ kambom. 15 ^aMa doŋtom avômalô doho enaŋ, “Ŋgôk iniŋ anyô bêŋ Belsebul hêv lôklokwaŋ hadêŋ ôpêŋ. Ba intu hatôm nêm ŋgôk sapêŋ vê ênjêk avômalô.” 16 ^bMa avômalô doho idum ek nesau Yisu ba enaŋ hik yani liŋ nena, “Undum lavôŋiŋ te ek injik thô nena Wapômbêŋ hêv o ba hôlêm mena mi e?”

17 Ma doŋtom Yisu hayala thêlôniŋ auk ba hanaŋ abô loŋ kapô te hadêŋ thêlô nena, “Avômalô malak lôŋ te evaki vose hi ôdôŋ ju, êŋ ma tem malak lôŋ êŋ ŋgathiniŋ ba bapu ipup imbitak. Ma avômalô ôdôŋ te evaki vose hi ôdôŋ ju ma tem thêlôda nênêm yak. 18 Aêŋ ba Sadaŋ anêŋ ŋgôk vi evaki vose hi ôdôŋ ju, êŋ ma Sadaŋ anêŋ loŋ lôkliŋyak tem imiŋ majaŋ aisê? Mi. Ma aisê ka môlô onaŋ nena yahêv ŋgôk vê hathak Belsebul anêŋ lôklokwaŋ? 19 Môlô onaŋ nena ŋgôk bêŋ Belsebul hêv lôklokwaŋ hadêŋ ya ba yahêv ŋgôk vê. Ma môlônim avômalô idum ku êŋ haviŋ! Ma opalê intu hêv lôklokwaŋ hadêŋ thêlô ba idum ku mavi êŋ? Ŋgôk Bêŋ, e? Mi! Môlôda unim avômalô ik thô nena môlô onaŋ abôyaŋ. 20 Wapômbêŋ da hêv lôklokwaŋ hadêŋ ya ba yahêv ŋgôk vê hêk avômalô. Aêŋ ba oyala nena Wapômbêŋ anêŋ loŋ lôkliŋyak lêk halêm yôv.

21 “Anyô lôklokwaŋ te havaloŋ nômkama vovak ba hayabiŋ anêŋ loŋ, êŋ ma anêŋ nômkama tem êmô mavi. 22 ^cMa doŋtom anyô vovak laik môŋ hayô ba hik vovak hadêŋ ôpêŋ aleba hamô lu, êŋ ma yani tem enja ôpêŋ anêŋ nômkama vovak takatu ba bôk hadum ôpêŋ ba habitak lôklokwaŋ vê. Aêŋ ba ôpatu ba lovak ma tem imbi yaŋ atu ba hêv yak anêŋ nômkama sam.

23 ^d “Anyôla miŋ hêv ya sa ek yai naŋgik vovak êndêŋ Sadaŋ ami, ôpêŋ hatôm haviŋ Sadaŋ ba thai ik vovak hadêŋ ya. Ma anyô miŋ hêv ya sa ba hasup avômalô hathak doŋtom ami, êŋ ma hatôm halupuniŋ i ba êsôv mayaliv.”

24 “Ŋgôk lelaik hatak anyô te, êŋ ma hi haveŋ loŋ thiliv ek êmbôlêm loŋ mavi te ek enja lovak ba êmô. Ma miŋ hapôm loŋ te ami ma tem enaŋ nena, ‘Yatup siŋ yana unyak sêbôk esak loŋbô.’ 25 Ma hayô ba hayê nena unyak êŋ lêk epesaŋ ba habitak mabuŋ mavi. 26 Êŋ ma tem ni êmbôlêm ŋgôk baheŋvi ba lahavuju takatu ba iniŋ lôklokwaŋ hamôŋ ek anêŋ ba enja i imbiŋ ek nimbitak nêyô unyak êŋ kapô esak loŋbô. Êŋ ma ôpêŋ tem êmô kambom anôŋ ek yaŋ sêbôk.”

27 ^eYisu hanaŋ abô takêŋ hamô denaŋ ma avi te hamiŋ avômalô nômbêŋ êŋ malêvôŋ ma halam aêntêk, “Avi atu ba havathu o ba hêv sum hadêŋ o, yani êŋ êmô lôk lamavi.”

28 Ma doŋtom Yisu hanaŋ, “Ôpatu ba halaŋô Wapômbêŋ anêŋ abô ba hasopa, yani êŋ êmô lôk lamavi anôŋ.”

Anyô doho leŋiŋhaviŋ nêgê lavôŋiŋ

(Mat 12:38-42; Mak 8:11-12)

29 ^fAvômalô bêŋ anôŋ êyô ek Yisu. Êŋ ma Yisu hanaŋ, “Avômalô bôlôŋ êntêk ma avômalô kambom. Thêlô enaŋ ek yandum lavôŋiŋ ek injik thô nena Wapômbêŋ bôk hêv ya ba yahalêm, ma doŋtom tem mi. Thêlô tem nêgê Jona anêŋ lavôŋiŋ iyom. 30 Sêbôk ma Jona habitak hatôm lavôŋiŋ ek avômalô Ninive. Ma lêk Anyô Anêŋ Nakaduŋ atu tem imbitak aêŋ iyom êndêŋ avômalô bôlôŋ êntêk.

31 ^g “Sêbôk ma Siba iniŋ kwin hatak anêŋ loŋ ma halêm anêŋ pik anêŋ daŋ ek endaŋô Solomon anêŋ auk mavi. Odaŋô! Nômlate hamô loŋ êntêk ma bêŋ ek Solomon. Ma doŋtom môlô ôdô anêŋ nodaŋô. Ma waklavôŋ atu ba Wapômbêŋ hatak ek nindum abô ma Siba iniŋ kwin êŋ tem enaŋ môlônim kambom takêŋ bêŋ. 32 ^hMa sêbôk ba avômalô Ninive elaŋô Jona anêŋ abô ba ele kapôlôŋiŋ liliŋ. Ma nômlate lêk hamô loŋ êntêk ma bêŋ ek Jona. Ma doŋtom môlô ôdô anêŋ nodaŋô. Ma waklavôŋ atu ba Wapômbêŋ hatak ek nindum abô ma tem avômalô Ninive nimiŋ ba nenaŋ môlônim kambom takêŋ bêŋ.”

Deda leŋviŋkupik

(Mat 5:15; 6:22-23)

33 ⁱ “Anyô miŋ ethak êtôm atum ba ivuŋ hamô lôŋ kapô mena êdô hamô uŋ kapô ami ma mi. Thêlô êthôkwêŋ hamiŋ ek avômalô takatu ba êyô unyak kapô tem nêgê deda. 34 Malem daluk ma hatôm atum ek nêm deda êndêŋ lemvimkupik. Malem daluk mavi ma tem deda êmô lemvimkupik sapêŋ. Ma doŋtom malem daluk kambom ma tem momaŋiniŋ bêŋ ênjêk lemvimkupik. 35 Aêŋ ba nôŋgô katô nena anêm deda ma deda anôŋ ek malê nena deda doho ma hatôm momaŋiniŋ. 36 Ma deda hamô lemvimkupik sapêŋ, ma momaŋiniŋ miŋ hêk bute ami. Êŋ ma lemvimkupik sapêŋ tem imbitak deda êtôm atum habi malem loŋ.”

Yisu hathaŋ Palisi lôk ŋê lôkauk hathak abô balabuŋ

(Mat 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk 20:45-47)

37 Yisu hanaŋ abô yôv ma Palisi te hanaŋ hik Yisu liŋ ek enjaŋ nôm êmô imbiŋ yani. Êŋ ma Yisu hi hayô ôpêŋ anêŋ unyak kapô. 38 Ma Palisi êŋ hayê Yisu halôk hamô ek enjaŋ nôm ma miŋ hathik i ami. Êŋ ma yani hasoŋ kambom.

39 Ma Yisu hanaŋ hadêŋ yani nena, “Môlô ŋê Palisi, môlô othak uthik unim tase lôk belev anêŋ vidôm iyom, ma doŋtom môlônim kapôlômim putup hathak kobom vani lo kobom kambom. 40 Môlô ŋê molo, Wapômbêŋ hapesaŋ viyaiŋ lôk vikapô haviŋ. 41 Ma doŋtom môlônim nômkama takatu ba hamô ma môlô nônêm êndêŋ ŋê nômkama mi ek nêm thêlô sa. Môlô nundum aêŋ ma tem môlônim nômkama sapêŋ êmô mabuŋ mavi ênjêk Wapômbêŋ ma.

42 “Alikaknena môlô ŋê Palisi, vovaŋ bêŋ tem êpôm môlô. Môlô othak usup ava takatu ba hadum nôm vasiŋ ba uik sam hi ôdôŋ laumiŋ ba ôêv ôdôŋ te hadêŋ Wapômbêŋ hatôm da. Kobom êŋ ma nôm yaôna. Ma doŋtom môlô otak kobom thêthôŋ lôk kobom lemimimbiŋ Wapômbêŋ. Kobom êntêk ma nômbêŋ! Nodaŋô! Môlô nosopa abô balabuŋ bêŋ takêntêk lôk abô balabuŋ yaônena imbiŋ!

43 “Alikaknena môlô ŋê Palisi, vovaŋ bêŋ tem êpôm môlô! Môlô lemimhaviŋ nômô êtôm ŋê bêŋbêŋ êmô unyak yeŋ kapô lôk lemimhaviŋ avômalô nenaŋ, ‘Waklêvôŋ anyô bêŋ’ êndôk loŋ ethak doŋtom halôk.

44 “Alikaknena, vovaŋ bêŋ tem êpôm môlô. Môlô lelaik hatôm ŋama te atu ba bôk elav bô ma lêk miŋ anyôla hayala ami. Ba intu avômalô êyô imiŋ ba ibitak lelaik hamô Wapômbêŋ ma. Aêŋ ba avômalô takatu ba ele ebobo môlô ma ibitak lelaik aêŋ iyom.”

45 Ŋê eyala abô balabuŋ te halaŋô abô êŋ ma hanaŋ hadêŋ Yisu aêntêk, “Kêdôŋwaga, honaŋ abô êŋ hadêŋ ŋê Palisi ma huik yêlô susu haviŋ.”

46 Ma Yisu hanaŋ, “Alikaknena môlô ŋê lôkauk hathak abô balabuŋ haviŋ, vovaŋ bêŋ tem êpôm môlô. Môlô ôêv balabuŋ anêŋ malaiŋ lomaloma hadêŋ avômalô ek nesopa. Nôm êŋ ma hatôm vak malaiŋ kambom ek thêlô. Ma doŋtom môlô miŋ ôêv thêlô sa dokte ami.

47 “Alikaknena, vovaŋ bêŋ tem êpôm môlô. Môlônim libumi bôk ik plopet bêŋ anôŋ vônô ma môlô oyabiŋ iniŋ siô dedauŋ mavi. Aêŋ ba hik thô nena môlô ôlôk hathak libumi iniŋ bôk lo loŋ takatu ba idum. 49 Ba intu Wapômbêŋ anyô lôkauk bêŋ bôk hanaŋ aêntêk, ‘Tem yanêm plopet lo aposel bêŋ anôŋ êndêŋ thêlô, ma tem thêlô nindum kambom êndêŋ doho ba nijik doho vônô.’ 50 Aêŋ ba avômalô bôlôŋ êntêk tem neja vovaŋ bêŋ esak plopet takatu ba ik vônô hadêŋ waklavôŋ Wapômbêŋ hapesaŋ pik aleba lêk. 51 Plopet môŋ atu ba ik vônô ma Abel ma ik aêŋ habup hathak aleba hayô Sekalaia ma anêŋ daŋ. Ik yani vônô hêk unyak matheŋ lôk loŋ êbôk da anêŋ malêvôŋ. Avanôŋ, yanaŋ êndêŋ môlô, vuli kambom hathak bôk lo loŋ takêŋ tem imbitak êpôm avômalô bôlôŋ êntêk.

52 “Alikaknena môlô ŋê uik abô majaŋ thô, vovaŋ bêŋ tem êpôm môlô! Môlô umiŋ auk mavi anêŋ loŋôndê loŋ siŋ. Môlôda miŋ oveŋ loŋôndê êŋ ami ma umiŋ siŋ ek avômalô takatu ba leŋiŋhaviŋ nesopa ma miŋ hatôm nesopa ami.”

53 Yôv ma Yisu hatak unyak êŋ ma ŋê lôkauk hathak abô balabuŋ lôk ŋê Palisi leŋiŋŋaŋa kambom ba enaŋ ik yani liŋ lomaloma. 54 Thêlô idum aêŋ ek neja yani êndôk adêk esak anêŋ abô.