Act 7 | HilAPD | STEP | Karon, nagpamangkot ang pangulo nga pari kay Esteban, “Ano, matuod bala ang ginasugid sang sini nga mga tawo?”

‏ Acts 7

Ang Wali ni Esteban

1 Karon, nagpamangkot ang pangulo nga pari kay Esteban, “Ano, matuod bala ang ginasugid sang sini nga mga tawo?” 2 Nagsiling si Esteban, “Mga kauturan kag mga ginikanan, pamatii ninyo ako. Sang una nga tiyempo, nagpakita ang Dios nga makagagahom sa aton katigulangan nga si Abraham sang didto pa siya sa Mesopotamia, sa wala pa siya magsaylo sa Haran. 3 Nagsiling ang Dios kay Abraham, ‘Bayai ang imo nasyon kag mga paryente, kag magkadto ka sa lugar nga akon itudlo sa imo.’ ^a 4 Gani naghalin si Abraham sa lugar sang mga Kaldeanhon kag didto siya nag-estar sa Haran. Pagkapatay sang iya amay, ginpakadto siya sang Dios sa lugar nga aton ginaestaran subong. 5 Sa sadto nga tiyempo wala pa si Abraham paghatagi sang Dios sang bisan diutay lang nga duta. Pero nagpromisa ang Dios nga ang ini nga lugar ihatag niya sa iya kag sa iya mga kaliwat. Wala pa sing anak si Abraham sang pagpromisa sang Dios sadto. 6 Nagsiling ang Dios sa iya, ‘Ang imo mga kaliwat mangin pangayaw sa iban nga lugar. Mangin ulipon sila didto kag pintasan sa sulod sang 400 ka tuig. 7 Pero silutan ko ang nasyon nga magaulipon sa ila. Pagkatapos magahalin sila sa sadto nga nasyon kag magabalik sa sini nga lugar kag diri sila magasimba sa akon.’ ^{▼▼Gen. 15:13, 14} 8 Dayon nagsugo ang Dios kay Abraham nga ang tanan nga lalaki dapat tulion bilang tanda sang kasugtanan. Gani pagkatawo sang iya bata nga si Isaac, gintuli niya siya sang walo pa lang siya ka adlaw. Amo man ini ang ginhimo ni Isaac kay Jacob nga iya anak. Kag si Jacob naghimo man sini sa dose niya ka anak nga sa diin kita nga mga Judio naghalin.

9 “Si Jose nga isa sa dose ka anak ni Jacob ginhisaan sang iya mga utod, gani ginbaligya nila siya. Dayon gindala siya sa Egypt kag nangin ulipon didto. Pero tungod nga ang Dios kaupod ni Jose, 10 ginbuligan niya siya sa tanan nga pag-antos nga iya gin-agyan. Ginhatagan man siya sang Dios sang kaalam, gani naluyagan siya sang Faraon, ang hari sang Egypt. Ginhimo siya sang hari nga pangulo sa bilog nga Egypt kag sa tanan niya nga propedad. 11 Sang ulihi nag-abot ang gutom sa bilog nga Egypt kag sa Canaan. Nag-antos gid ang mga tawo, kag ang aton mga katigulangan wala gid sing may makuhaan sang pagkaon. 12 Gani pagkabati ni Jacob nga may pagkaon didto sa Egypt, ginpakadto niya didto ang iya mga anak, nga amo ang aton mga katigulangan. Amo ato ang nahauna nila nga pagkadto sa Egypt. 13 Sang ikaduha na nila nga pagkadto didto, nagpakilala sa ila si Jose nga siya ila utod, kag ginsugid man niya sa Faraon ang parte sa iya pamilya. 14 Dayon nagtugon si Jose nga pakadtuon ang iya amay nga si Jacob sa Egypt upod sa bilog niya nga pamilya. (Mga 75 sila tanan.) 15 Gani nagkadto si Jacob kag ang aton mga katigulangan sa Egypt, kag didto sila nag-estar hasta nagkalamatay sila. 16 Gindala ang ila mga tul-an ^{▼▼ang ila mga tul-an: sa literal, sila} sa Shekem kag ginlubong sa lulubngan nga ginbakal ni Abraham sang una sa mga anak ni Hamor.

17 “Karon, sang malapit na matuman ang promisa sang Dios kay Abraham, nagdamo pa gid ang aton mga katigulangan didto sa Egypt. 18 Nag-abot man ang adlaw nga lain na ang hari sa Egypt. Wala siya makakilala kay Jose. 19 Gindayaan sini nga hari ang aton mga katigulangan kag ginpintasan. Ginpilit niya sila nga ihaboy nila ang ila mga lapsag ^{▼▼lapsag: bata nga bag-o natawo} para magkalamatay. 20 Amo man ato ang tion nga natawo si Moises, isa ka bata nga nahamut-an sang Dios. Ginsagod siya sang iya mga ginikanan sa ila balay sa sulod sang tatlo ka bulan. 21 Sang ginbilin na siya sa guwa sang balay, ginkuha siya sang babayi nga bata sang Faraon kag ginsagod bilang iya gid bata. 22 Gintudluan si Moises sang tanan nga kinaalam sang mga Egyptohanon, kag nangin bantog siya tungod sa iya mga paghambal kag sa iya mga hinimuan.

23 “Sang si Moises 40 na ka tuig, napinsaran niya nga magbisita sa iya mga kasimanwa nga mga Israelinhon. 24 Didto nakita niya ang isa sa ila nga ginapintasan sang isa ka Egyptohanon. Gin-apinan niya ang iya kasimanwa nga Israelinhon kag bilang balos ginpatay niya ang Egyptohanon. 25 Sa ginhimo niya nga ini naghunahuna si Moises nga maintiendihan sang iya kapareho nga mga Israelinhon nga siya amo ang gamiton sang Dios sa paghilway sa ila. Pero wala sila nakaintiendi. 26 Sang sunod nga adlaw, nagbalik si Moises kag nakita niya ang duha ka Israelinhon nga nagaaway. Gusto niya nga husayon ang duha, gani naghambal siya sa ila, ‘Pareho kamo nga mga Israelinhon. Ngaa nagaaway kamo?’ 27 Pero gintiklod siya sang isa nga nagapangdaogdaog kag ginsilingan, ‘Sin-o ang naghimo sa imo nga pangulo kag manughukom namon? 28 Ano, patyon mo man bala ako pareho sa ginhimo mo sa Egyptohanon kahapon?’ ^e 29 Pagkabati sadto ni Moises nagpalagyo siya halin sa Egypt kag nagkadto sa duta sang Midian. Didto siya nag-estar kag nagpangasawa, kag didto man natawo ang iya duha ka anak nga lalaki.

30 “Pagkaligad sang 40 ka tuig, may isa ka anghel nga nagpakita kay Moises sang didto siya sa kamingawan nga malapit sa Bukid sang Sinai. Nakita ni Moises ang anghel sa nagadabadaba nga kahoy-kahoy. 31 Natingala gid si Moises sa iya nakita, gani ginpalapitan niya ang kahoy-kahoy para tan-awon kon ano ato. Sang nagapalapit na siya, nabatian niya ang tingog sang Ginoo nga nagahambal sa iya, 32 ‘Ako ang Dios sang imo mga katigulangan nga si Abraham, si Isaac, kag si Jacob.’ ^f Pagkabati sadto ni Moises nagkurog siya sa kahadlok kag wala siya nangahas nga magtulok. 33 Dayon nagsiling ang Ginoo sa iya, ‘Ubaha ang imo sandalyas, kay balaan ang lugar nga imo ginatindugan. 34 Nakita ko gid ang pag-antos sang akon katawhan sa Egypt, kag nabatian ko man ang ila mga paghibi. Gani nagpanaog ako sa pagluwas sa ila. Karon magpreparar ka, kay ikaw ang akon ipadala didto sa Egypt.’ ^{▼▼Exo. 3:5, 7-8, 10}

35 “Amo ini ang Moises nga ginsikway sadto sang iya mga kapareho nga Israelinhon nga nagasiling, ‘Sin-o ang naghimo sa imo nga pangulo kag manughukom namon?’ Amo man ini ang Moises nga ginpadala sang Dios nga mangin pangulo kag manughilway sa mga Israelinhon paagi sa bulig sang anghel nga iya nakita didto sa nagadabadaba nga kahoy-kahoy. 36 Si Moises amo ang nagdala sang mga Israelinhon paguwa sa duta sang Egypt. Naghimo siya sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang sa Egypt, sa Mapula nga Dagat, kag sa kamingawan nga ila gin-agyan sa sulod sang 40 ka tuig. 37 Amo man ini ang Moises nga nagsiling sa mga Israelinhon, ‘Magapadala sa inyo ang Dios sang isa ka propeta nga pareho sa akon, nga kadugo ninyo.’ ^h 38 Sang didto na ang aton mga katigulangan sa kamingawan, si Moises man ang nagpatunga sa mga tawo kag sa anghel nga nagpakighambal sa iya sa Bukid sang Sinai; kag didto siya nagbaton sang pulong sang Dios nga nagahatag sang kabuhi para ihatag man sa aton.

39 “Pero ang aton mga katigulangan wala nagtuman sa ginpahimo ni Moises sa ila. Ginsikway nila si Moises bilang ila pangulo, kay gusto nila nga magbalik sa Egypt. 40 Naghambal sila kay Aaron, ‘Himui kami sang mga dios nga magapanguna sa amon, tungod nga wala kita kahibalo kon ano na ang natabo sining tawo nga si Moises nga nagpaguwa sa aton sa duta sang Egypt.’ ⁱ 41 Dayon naghimo sila sang dios-dios sa dagway sang bataon nga baka. Naghalad sila sa sini nga dios-dios, kag nagpiesta sila sa kadungganan sang ila ginhimo. 42 Gani gintalikdan sila sang Dios. Ginpabay-an na lang niya sila nga magsimba sa mga bituon sa langit suno sa sinulatan sang mga propeta:

“ ‘Katawhan sang Israel, sang didto sa kamingawan
ang inyo mga katigulangan sa sulod sang 40 ka tuig,
ako bala ang ila ginhalaran sang ila mga halad? Indi!
43 Kag karon ginadala-dala pa ninyo ang tolda nga simbahan
sang inyo dios-dios nga si Molec,
kag ang bituon nga larawan
sang inyo dios-dios nga si Refan.
Ginhimo ninyo ini nga mga imahen para simbahon.
Gani ipabihag ko kamo sa unhan pa sang Babilonia.’ ” ^j
44 Nagsiling pa gid si Esteban, “Sang didto pa ang aton mga katigulangan sa kamingawan, ara sa ila ang Tolda nga Simbahan nga sa diin nabutang ang Kasuguan. Ginhimo ang ini nga tolda suno sa sugo sang Dios kay Moises, suno sa desinyo nga ginpakita sa iya. 45 Sang ulihi, sang napatay na ang aton mga katigulangan, ang ila mga anak naman amo ang nagdala sang tolda. Ang ila pangulo amo si Josue. Naangkon nila ang mga duta nga ginpromisa sang Dios sa tapos nga matabog sang Dios ang mga katawhan nga nagaestar sa sadto nga mga lugar. Kag nagpabilin didto ang tolda nga gindala sang mga Israelinhon hasta sa tiyempo nga si David nangin hari. 46 Nalipay gid ang Dios kay David kag ginpangayo niya sa Dios nga tugutan siya nga magpatindog sang balay para simbahan sang mga kaliwat ni Jacob. 47 Pero si Solomon amo ang nagpatindog sang templo para sa Dios.

48 “Ugaling ang Labing Mataas nga Dios wala nagaestar sa mga balay nga ginhimo sang tawo. Pareho sang ginsiling sang Dios paagi sa isa ka propeta,

49 “ ‘Ako, ang Ginoo, nagasiling:
Ang langit amo ang akon trono,
kag ang duta amo ang tulungtungan sang akon mga tiil.
Gani ano nga klase sang balay
ang patindugon ninyo para sa akon?
Diin bala ang lugar nga inyo papahuwayan sa akon?
50 Indi bala ako ang naghimo sang tanan nga butang?’ ” ^k
51 Nagsiling dayon si Esteban, “Matig-a gid ang inyo mga ulo! Nagapabungol lang kamo sa mga mensahi sang Dios, kay indi ninyo gusto nga magtuman sang iya mga ginasiling sa inyo. Permi lang ninyo ginakontra ang Espiritu Santo. Pareho gid kamo sang inyo mga katigulangan. 52 Wala gid sing propeta sa ila tiyempo nga wala nila ginhingabot. Ang mga nagsugid parte sa pag-abot sang Matarong nga Alagad ^{▼▼Matarong nga Alagad: buot silingon, si Jesus} ginpatay nila. Kag pag-abot diri ni Jesus, kamo amo ang nagtraidor kag nagpatay sa iya. 53 Nagbaton kamo sang Kasuguan nga ginhatag sang Dios paagi sa mga anghel, pero wala ninyo pagtumana.”

Ang Pagbato kay Esteban

54 Pagkabati sadto sang mga miyembro sang Korte, nangakig gid sila kay Esteban. Nagbagrot gid ang ila mga ngipon sa puwerte nga kaakig. 55 Pero si Esteban nga ginagamhan sang Espiritu Santo nagtangla sa langit, kag nakita niya ang gahom sang Dios nga nagasilak kag si Jesus nga nagatindog sa tuo sang Dios. 56 Pagkakita niya sadto nagsiling siya, “Tan-awa ninyo! Nakita ko nga abri ang langit kag si Jesus nga Anak sang Tawo nagatindog sa tuo sang Dios!” 57 Nagsinggit ang mga miyembro sang Korte kag gintakpan nila ang ila mga dulunggan. Kag nagdinaguso sila pakadto sa iya. 58 Gindala nila si Esteban paguwa sa siyudad kag ginbato. Ginhukas sang mga nagsaksi kontra kay Esteban ang ila mga pangtabon nga panapton ^{▼▼Ginhukas…pangtabon nga panapton: siguro para matawhay ang ila pagbato kay Esteban.} kag ginbilin sa isa ka pamatan-on nga ang iya ngalan si Saulo. 59 Sang ginabato nila si Esteban, nagapangamuyo siya. Siling niya, “Ginoong Jesus, batuna ang akon espiritu.” 60 Dayon nagluhod siya kag nagsinggit sing mabaskog, “Ginoo, indi sila pagsukta sang sini nga sala nga ila ginahimo.” Pagkahambal niya sini, napatay siya dayon.