Act 17 | KjiSC | STEP | Polo ghe Saelasi dike ghahe fuludu gilio ka ira malau leghaha Amifipolisi nia Apolonia, e ghua, dike kodaka ghutupelo lao ghu ka ia malau leghaha Tesalonaeka, ka ia ta au kaike suga mala varighara ka ira Ziu.

Acts 17

Polo Ne Tuturi Beana Aianihi Tesalonaeka

1 Polo ghe Saelasi dike ghahe fuludu gilio ka ira malau leghaha Amifipolisi nia Apolonia, e ghua, dike kodaka ghutupelo lao ghu ka ia malau leghaha Tesalonaeka, ka ia ta au kaike suga mala varighara ka ira Ziu. 2 Taghe ta fani ghua tudu la, Polo neke la haghele tarai ka ia suga mala varighara ira Ziu. Ka giliodi lito Ravata Mala Maghoso ira Ziu, manei neke la tuturi vanadi ira noni, va dedekena ka ira Kakangava Ta Maduana. 3 Polo neke va fafahaka vanadi nia neke va podolo vanadi e ghua, neke toraina mala age vavahagalana nia take tetu leghuna ka ia leme e ghua ia Mesaea. “Zisas ta tuturi ghini iahi ara vanamuna ghau mu, Mesaea na,” neke ghua ghidi. 4 Kehara ka ira Ziu, dike age va hohoghona dito ke holara taremehadi haro ghu Polo ghe Saelasi. Kaike leghahai pukuna noni taka Ziu ghu ta va totoana ka God nia tehi fotati ta kenu e ghua, dike age va hohoghona haroma.

5 Ghe ira Ziu dike age kakabai, dike la hio mehari ghu keha noni ta muko puhidi ka ira malau mala makete, dike varighara ghidi ghu ka kaike pukuna leghaha ta halari, tataniga ghinina kaike magara ka ia malau leghaha. Maneri dike rurutu lao ka ia suga Zesoni, la hadurira Polo ghe Saelasi, kabai hio kave laorira ka ia varigharana noni. 6 Ghe di deo ghu la finirira aianimu, maneri dike la koroho kavei Zesoni nia kehara ka ira noni ta va hohoghona e ghua, dike hio laori ghu ka ira ta babatu ka ia malau leghaha, la kudo ghuadira iahi, “Mane irahi dike ngongovala dike ghahero ghu ka ira leghu pelodi nga ka malau iahi peka, to meha haro irahi ka malau leghahana ghita ghatunaina, 7 neto hio hagheleri ghu Zesoni ka suganao. Maneri haroharo di huhari ira nai puhi ta gigima ka Sisa ia mane ginitaukelana Romu, vununa maneri di kaheina mu, keha manena mo mu mane ginitaukela ta toraina varanga sughavona laona, babaolonana ghu manei mu Zisas,” dike ghua.

8 Di age nomohori ghu leghutau irahi ira noni nia ira ta babatu e ghua ka malau leghaha ini, maneri dike toraina age halari fuludu. 9 Va kahe ghini tuna Zesoni nia ira keha noni ta va hohoghona dike ghua, ta kairira maneri keha leghahai rongo mala va kaverira, ghe dike va malumuri nga ta ghahena maneri. ^{▼▼17:9 Neto leghuri la ira ta kabai ghidi maneri Zesoni, manei e ke boka hio leghuri mo ira nona rongo ghatu.}

Polo Ghe Saelasi Aianihi Berea

10 Ka toraina redu ianimu, ira noni ta va hohoghona dike va ghahe laori Polo ghe Saelasi ka ia malau leghaha Berea. Di la dufu ghu aianimu, maneri palu dike lao ka ia suga mala varighara ira Ziu. 11 Ira noni Ziudi Berea mu, edi ohoꞌohoi nonomoho fuluduri ira noni Ziu aianihi Tesalonaeka, dike toraina lao hihingodi fuludu ghu ta nonomohona ka ira tuturi Polo ghe Saelasi. Leleghu ravata maneri dike hadu va gigima ka ira Kakangava Ta Maduana, mala fininina di hohoghodi mo, ba deo, ta ghuana ira tuturi ka Polo. 12 Leleghonana, tehi noni Ziu dike age va hohoghonara, taremehadi tehi fotati ta kenu taka Ziu ghu nia tehi mane taka Ziu ghu, e ghua.

13 Ghe keha noni Ziura aianihi Tesalonaeka, di avohi ghu ta la tuturi beana ghini harona Polo ia saorona God aianihi Berea, maneri dike laoni aianimu ke la va hugahugarira ira noni, ta mala riva ghidira keha puhi mala vari ngovala. 14 Ira noni ta va hohoghona, magali ma dito ke va ghahe laoi ghu Polo ka tahio, nga Saelasi ghe Timoti mu dike au hinae mo Berea. 15 Ira mane dike va nunumaio Polo, dike leghui ma dike la dufu ghu aianihi ka ia malau leghaha Atenisi. Ianimu tuna ghe dike leghu lao nga Berea taremehana kaike ungene babatu mala vanadina Saelasi ghe Timoti, ghinina ta mala magali ke la holara taremehanana taghonai Polo maneri palu.

Polo Ne Tuturi Beana Aianihi Atenisi

16 Polo, ka ia au afa ghidi Saelasi ghe Timoti aianihi Atenisi, manei neke puina zea vanani fuludu fininina malau leghaha ini ta fouduai nguzunguzuna. 17 Lao tuna ka ia suga mala varighara ira Ziu, ge la nonogele taremehadi ghu ira noni Ziu nia ira noni Giriki ta va totoana ka God neke ghua. Nia leleghu ravata tuna, ge la tuturi vanadi ghu ira noni ta dufu fatari manei ka ia malau mala makete peghuru, neke ghua.

18 Polo neke vari tuufuai taremehadi molamo kehara ka ira palu pukudi ta va kudo ghidi Epikiuriani nia Sitoeki ^{▼▼17:18 Epikiuriani nia Sitoeki e ghua mu palu sopai pukudi noni dike hadu avoavoho ghini ia hohoghona. Epikiuriani mu ira noni dike leghuio ia vari va kakahei ka kaike mane babaolonana Epikiurasi. Manei neke vari va kakahe ghini taghe ia va manemane mu geala torai faana va gheghemana ka ia doli. Sitoeki mu ira noni dike leghuio ia vari va kakahei ka Zino. Neke vari va kakahei ghinina manei mu, ira noni geala edi hadu avoavoho ghini ia au banabana ghidi taghodighi nia ia doli tuna geala e deo ge au ghu ira va ghilaghiladi va ghazaghaza ba muko hihingo, e ghua.} ira ta vari va kakahei ghidi keha kokolodi avoavohora. Ne tuturi vanadi ghu manei ghinina Zisas nia ia tetuleghu ka manei e ghua, ira noni dike kahe ghua iahi, “?Heve ba ne meha pepesa ghinina ngahili iahi?” dike ghua ghini. Nia kehara gedi kahe ghua ghu iahi, dike ghua, “Taghe ta tuturi ghidi keha foforudi god ka keha solosora ne ghua ngaini manei,” dike ghua.

19 Hio laoi tuna Polo ka ia nonohe faghina ira Giriki ta va kudo ghini Ariopagasi, gedi la notohi ghu dike ghua, “O va fafahaka vanamai ko foforuna vari va kakahei ta tuturi ghini iahi agho,” dike ghua ghini. 20 “Ghai nato nomohigho agho kaherira keha foforudi leghutau ta fefereana, na kabai avohi ghu heve fafahakanana mu vari va kakahei iahi ka agho.” 21 (Ira leghu nonidi nga Atenisi nia taghe iala molamo ira noni mehadi ta au aianimu e ghua, edi toraina kabai nomohori nia turi ghidi tudu ma leleghu fafata ira leghutau foforudi.)

22 Tetu vona tuna ka kenuna ia nonohe faghina ira Giriki, ge kahe ghua ghu iahi neke ghua Polo, “Ghau noni mu Atenisi, ara na finini ta toraina gigimana ghau ka ia va totoana ghidi ira nomu god, 23 vununa ka ia ghaghahe liloho ara ka malau leghaha ini ghau, ara nake finiri ira leghutau ta va totoana ghidi ghau. Ara nake finini haro ghe kaike sopebeana mala rivai veala ta au lao kakangava irahi, ‘Ka Ia God Ta Deo Ge Avohi Ghu,’ e ghua lao. God ta va totoana ghini iahi ghau ta deo ini go avohi ghu lamu, ta kabai va kahe ghini ghauna ara ghatunaina.

24 “Ia God neke va vuhaio malau kamoto iahi peka nia ira vahina leghutau nga ka ia giliona e ghua mu, ia Lod na ia kava nia ia kolanga e ghua, eka au la ghu ka giliodi ira Ringifota ta Maduana ka God ta riva ghidi ira noni. 25 God iahi lamu ia ta vanadi doli ira noni, nia ira keha vahina leghutau nga, e ghua. Manei e deo heve toka ta hagala ghinina ka maneri; manei to kurui vahina leghutau ta kabai ghidi nga manei. 26 Ka kaike mane mo ka ia tatanigaina, neke va vuharira manei ira sopai kokolodi butubutu noni, mala au kamotina malau iahi peka. Manei neto ke kusu nai vanadi meha ia toraina fafata nia hae dike torai mala auna maneri, e ghua.

27 “Ghe neke riva ghini nga God iahi mu, edi mala hadui ghu manei maneri nia haeba boka dufui mo tuna ka ia haghara lao meha ghini manei e ghua, geta deo ghu manei varihauna ka ghita. 28 ‘Vununa ka manei lamu ghe da au nga da rizu ghu ghita, nia da meha au noni nga, e ghua.’ Taghe dike va fafahakio la ira keha noni ta avoavoho ta kakangava ka ghau, ‘Ghita mu nona rekaha haroma manei,’ dike ghuao. 29 Vununa ghita mu nona rekaha God, oka puina va ngana ghini lao la ghu ghau God taghe kaike leghutau ta totoghale laoi ira noni ta ghuana, ba ta riva ghini ka golu, ba siliva, ba ghahipa, ta ghua ghinina. 30 Sepao, ira noni deo gedi ke va fafahaki ghu God, neke deo ghu God va ghunaghunarira ira leghutau dike riva ghidi va zearo maneri ka fafata ianimu. Nga ghatunaina mu, God ne ungene va gigimari ira leghu noni nga hae ghe hae ghu, ta taghuru kairira ira dolidi ta sasake. 31 Vununa manei to nakaini kaike ravata, ta mala age fateina ghatu malau kamoto iahi peka ka ia totonuna. Nia God neto ke faeti Zisas ia mane ta mala riva ghini ia varifate ka taghonai. God neto ke va podolo vanada ghu iahi ghita haroharo, ka ia va tetu leghui Zisas ka ia leme.”

32 Di nomohi ghu maneri tuturi ghinina Polo ia tetuleghu ka ia noni ta leme, kehara ka maneri dike va sire ghini, nga kehara mu dike kahe ghua iahi, “Ghai na kabai ke nomohini tuturi ghinina agho iahi ghatu,” dike ghua ghini. 33 Ghahe kairi tuna neke ghua Polo. 34 Ghe kehara ka ira noni, dike leghui Polo, dike va hohoghona ghu ka Zisas. Ka giliodi noni dike va hohoghona irahi mu, kaike mane babaolonana Daeonisiasi ia ta au ka giliona ia nonohe faghina ta va kudo ghini Ariopagasi, kaike fotati babaolonana Damarisi nia keharani, e ghua.