Mar 12 | KjiSC | STEP | Ianimu tuna ghe, neke tataniga turi vanadi nga Zisas keha ungene talevarara kahe ghuana iahi: “Kaike mane neke numa ghini kaike nunuma gerepi. Manei neke rivai ghini babara hidi liloho, ghe neke tohai nga kaike korosa neke nakai ghini lao ghahipa tetepele ghu, mala piriki kave kolona gerepina. Riva ghini tuna kaike koku mala kakae, neke ghua. Ianimu tuna ghe, neke vanadi nga ia nunuma gerepi ira keha noni mala kopu vananina. Neke va kahe ghidi tuna ta mala hioina ia tufadi ka ira gerepi taghe tabaradina neke ghua, ghe neke ghahe lao nga ka ia keha soloso.

Mark 12

Ungene Talevara Ka Zisas, Ghidi Ira Ta Babatu Ka ira Ziu Mu, Taghe Ira Mane Ponogara Ta Muko Edi Ghua

Matiu 21:33-46; Luku 20:9-19

1 Ianimu tuna ghe, neke tataniga turi vanadi nga Zisas keha ungene talevarara kahe ghuana iahi: “Kaike mane neke numa ghini kaike nunuma gerepi. Manei neke rivai ghini babara hidi liloho, ghe neke tohai nga kaike korosa neke nakai ghini lao ghahipa tetepele ghu, mala piriki kave kolona gerepina. Riva ghini tuna kaike koku mala kakae, neke ghua. Ianimu tuna ghe, neke vanadi nga ia nunuma gerepi ira keha noni mala kopu vananina. Neke va kahe ghidi tuna ta mala hioina ia tufadi ka ira gerepi taghe tabaradina neke ghua, ghe neke ghahe lao nga ka ia keha soloso. 2 Ka ia fafata mala pisu fuadi gerepi, ia kutamana nunuma neke tuhu laoi ia nona maneriva ka ira ta kopunai nunuma, mala hio vananina ia tufana ka ira gerepi. 3 Ghe ira mane ta kopunai nunuma dike sakomi ia maneriva dike ruzai ghu, ghe dike va leghu kakato laoi nga.

4 “Ia kutamana nunuma neke tuhu laoini ia keha maneriva, ghe dike la ruzai haroma ia pauna, nia va hahaghavi, dike ghua. 5 Keha maneriva neke tuhu laoinani manei mu, dike la atungi maneri. Keha tehidirani neke tuhu laorira manei mu, dike la ruzari kehara, nia atunguri kehara, dike ghua haroma. 6 Kaike va nonoghana noni neke auna nga mala va ghahe laoina manei, ia torai tuunamane ta puina namaha ghini taghonai lama. Ka ia nganganana manei mu neke ghua iahi, ‘Maneri edi toraina heluhelu ghini mo tuugu mane ini ghatu,’ neke ghua.

7 “Ghe ira mane ta kopunai nunuma dike kaheina, ‘To meha iahi tuna ia torai tuunamane ta ke mala hio kadoli malau iahi. !Aria da atungi ghu, e mala noda ghu taghodai kava hio kadolo ini!’ dike ghua. 8 Ianimu tuna ghe, dike sakomi nga dike atungi ghu, kai kaveina ia tinina ka peghuruna ia nunuma gerepi.

9 “?Heve no ghua ghu ghau ka ira nganganamu, ta age riva ghinina ghatu ia ta kutamana ia nunuma gerepi?” neke ghua notohona Zisas. “A va kahe ghini ghau ghu ara, manei e meha atunguri haroharo ghatu, nia vanadi tuna ia nunuma gerepi ira keha noni mala kopu vananina, e ghua. 10 ?E deo ma ghe goke izumi ghu ghau Kakangava Ta Maduana iahi?
‘Ia ghahipa dike sokeio ira ta rivai suga,
neto ke toraina meha ghahipa tongovonana.
11 Iahi mu nona riva ia Lod,
e namanama ghu fini laoina,’” ^{▼▼Samu 118:22,23} ia ta ghua.

12 Ira mane babatu ka ira noni Ziu, dike kabai sakomi Zisas, vununa maneri dike avohi ungene talevara ta va fafata lao ani ka ira noni ta muko ta kopunai nunuma mu, neke suna turi ghidi ma taghodighi, dike ghua. Ghe maneri dike deo boka sakomidina, vununa dike maughedi ka ira noni ta varighara, dike to ghahe kaini ma ghu.

Notohona Kai Takisi

Matiu 22:15-22; Luku 20:20-26

13 Ira mane babatu dike tuhu laori keha noni Farisira nia keha noni ta zuka ghini Herodi e ghua, dike la va sisiva seke ghini ghu Zisas mala kaherina manei keha leghutau ta zea, ta boka mala sakomina maneri. 14 “Mane Vari Va Kakahei Agho,” dike ghua ira mane, “Ghai na avohigho mo ta turi hohoghouna agho. Agho deo go ngalangadoi ghu ia papala ka ia noni. Nga no va kakahe ghidi ira noni, ghini ia lao hihingo ta hohoghona ka God mo. O va kahe ghini ghai meha ghu. ?E totonu mo ta kai lao takisina ka Sisa ia Mane Ginitaukelana Romu, ba deo? 15 ?Geala ghai a mala kai takisi mamu, ba deo?”

Zisas neke to fini avoho laori ira sekesekei ka maneri, neke va kahe ghidi ghu, “?Heve no ghua ghe, no va sisiva seke ghinagu nga ghau? Va podolo vanagu mehana ko kaike rongo kunegele ta siliva ka Romu idi, ghe ga ungene tughu ghau nga,” neke ghua ghidi. 16 Vanani lao tuna kaike kunegele ta siliva, dike ghua. Ke notohori tuna neke ghua Zisas, “Totoghalena hei, nia babaolona hei, e ghua mu ta au lao irahi?”

“Sisa,” dike ghua ungene tughuidina.

17 “Neto ghua la ianimu, vanani Sisa nonara manei, nia vahina leghutau nga ka God tuna, go torai vanani ghu God, e ghua,” neke ghua Zisas. Ungene tughu iahi ka Zisas, dike toraina age nodi ferei fuludu maneri.

Notohona Ia Tetuleghu

Matiu 22:23-33; Luku 20:27-40

18 Ianimu tuna ghe dike meha nga ka Zisas kehara ka ira Ziu, ira ta va kudo ghidi Sadiusi taka va hohoghonai ghu ia tetuleghu ka ia leme, dike notohi ghu, 19 “Mane Vari Va Kakahei Agho, Mosese neke vanada ia vetula, taghe ia mane neto leme kaini la ia keranau neto deoi rekaha ghu, ia tahina mane geala e ke varihio ka ia nona tutua fotati ta lemekai, e ke mala nai vanani rekaha ghu ia tahina mane, neke lemeo. 20 Kaike fafata taghe vitu tatahina mane mamu dike aura. Ia mane ta faa ka maneri neke varihio, ghe neke age deoi rekaha ma neke leme ghu. 21 Ia va paluna tahidi mane neke age hioinani ia fotai ta lemekai, ghe e deo ma sepana neto ke age leme haro ghu manei, deoi rekaha harona. Ianimu tuna ghe, neke hioini nga ia keha tahidi mane, fotati ta lemekai ini, ghe e deoi rekaha haroma neke leme ghu. 22 Neke ghua ma ianimu, dike hokoto haroharo ghu ira vitu tatahina mane varihio harona ka ia ta lemekai, ghe dike deori rekaha haroma dike leme ghu. Va nonoghanana tuna ge age leme haroma ghu ia fotati ta lemekai, neke ghua. 23 ?Va kahe ghini ghai tuna, e age ghaseborona hei mo mu manei, ka ia age tetu leghuna ka ia leme, vununa maneri vitu ghu, dike varihio harono ka manei?” dike ghua ghini.

24 Ungene tughurina Zisas mu, neke ghua iahi, “Ghau mu no toraina zea ma. ?No avohi mo ghu ghau mu, ne heve ghe ne ghua nga, ta ghuana? Vununa ghau e deo go avohori ghu ira Kakangava Ta Maduana nia ia mana ka God, e ghua. 25 Vununa dito tetu leghu la ira ta leme, e deo ke varihiodira. Maneri mu taghe ira engizeli ka malauo God fate, edi ke age ghua ghatu. 26 ?Taghe ghidira ira noni ta leme edi ke tetu leghu ka ia leme, ia ta ghua mu, ghau e deo nga go izumi ghu ghinina ia tuturina ia heke tei ta saliga ka giliona ia Buka Mosese? To sepa leghuna ia leme ka Ebarahamu, Aesake nia Zekopu e ghua, ghe God neke kahe ghua iahi ka Mosese, ‘Ara mu ia God ka Ebarahamu, ia God ka Aesake nia ia God ka Zekopu.’ ^{▼▼Kave 3:6} 27 Manei mu nodi God ghu ira ta doli, nga eka God ghu ka ira ta leme. Ghau noto riva ghini kaike puhi ta toraina zea fuludu.”

Ia Tongovona Ungene Va Gigima Ka God

Matiu 22:34-40

28 Kaike noni ka ira ta vari va kakahe ghini ia vetula, neke tetu aianimu ghe neke nonomoho lao nga ka ia nonogele. Manei neke age avohi neke ungene tughu va vehana Zisas, ka ira Sadiusi, neke notoho ghu, “?Hae mo ka ira ungene va gigima God mu, ta torai tongovonana?” neke ghua ghini.

29 Ungene tughuna ka Zisas mu neke ghua iahi, “Toraina ungene va gigima ta tongovonana ka God ka giliona ia Buka Mosese mu iahi: ‘!O nonomoho, ghau ira noni Isiraeli! Ia Lod ia noda God lama mu ia Lod. 30 O toraina namaha ghini agho ia Lod ia nou God ka ia hihingou kamoto, ka ira nganganau kamoto nia ka ia gigimau kamoto.’ ^{▼▼Ngengene 6:4,5} 31 Va paluna ungene va gigima ta toraina tongovonana mu iahi: ‘Namaha ghini ia noni taremehau, taghe ta namaha ghinigho niala taghou.’ ^{▼▼Hiama 19:18} E deoni keha ungene va gigima ta tongovona fuludu laorira palu irahi.”

32 Ungene tughuna ka ia mane ta vari va kakahe ghini ia vetula ta maduana ka God mu, neke ghua iahi, “Toraina veha fuludu, Mane Vari Va Kakahei Agho, e hoghou mamu, ta auna ma kaike God mo, ta deona ghu heini, nga manei lama ta ghua nia agho. 33 Nia ghita da toraina namaha ghini God ka ira hihingoda kamoto, ka ira nganganada kamoto, ka ira gigimada kamoto, nia ghita da toraina namaha ghidi ira noni taremehada, taghe taghodai la ta ghua ghidira, e ghua. Iahi mo mu ta toraina tongovonana ka God, fuludu laorira ira leghu ghaghahedi kudoveha ta saligari nga, nia ira veala ta toraina mala leghuri ka ia vetula, e ghua.”

34 Ne finini ghu ta fafahakana ia ungene tughu ka manei, Zisas neke kahe ghua ghini iahi, “Agho e deo go hau ghu ka ia Ravutu God.” Leghuna iahi, e deo hei neke kabai ke notohinani Zisas.

Zisas Neke Notohori Ira Ta Babatu, Ta Pagusuna Ka Hei Mo Mu, Ia Mesaea

Matiu 22:41-46; Luku 20:41-44

35 Ka ia fafata ke va kakahe ghidi Zisas ira noni ka ira galahedi ka giliona ia Sugana God, manei neke notohori, “?Heve dike ghua ira ta vari va kakahe ghini ia vetula ta maduana ka God ghe, ia Mesaea mu e pagusuna meha ka Deveti ghatu, dike ghua nga? 36 Vununa taghonai Deveti na ghe, neke kahei nga ka ia babatu ia Tarunga Ta Maduana, ta ghuana iahi,
‘Ia Lod God ne kahe ghua iahi ka ia nogu Lod,
O nohe ka ia va vonavona ka kame mautugu ini
a vuhai nai hinaeri ghu ara ira nou kana, deke pauma ghidira agho.’ ^{▼▼Samu 110:1}

37 ?Neto va kudo ghini Lod haro la taghonai Deveti, heve e ghua ia Mesaea ghe, geke la pagusuna meha haro nga ka manei?” Ia varigharana noni, dike puina va melongo taremehana torai va manemane.

Zisas Neke Ungene Tonori Ira Ta Babatu

Matiu 23:1-14; Luku 20:45-47

38 Ka ia va kakahe ghidi maneri, Zisas neke kahe ghua iahi, “!Oka leghuri ghu ira puhidi ira ta vari va kakahe ghini ia vetula ta maduana ka God! Maneri edi kabai ghahe lao meha edi ghua ka ira nodi poko sodu, nia edi kabai ghini ta va vonavonarira ka ira makete peghuru, e ghua. 39 Nia maneri edi faeteri tudu ma ira nonohe va vonavona ka ira suga mala varighara ira Ziu, nia ira malau va vonavona ka ira fata mahai varighara, e ghua. 40 Maneri edika haghava ghedi ghu seke ghidira ira fotati ta lemekai mala hio tadira ira nodi leghutau, geta ghua ghu ira nodi suga haro. Ianimu tuna ghe gedi rivai tarai ta sodu nga ka ira kenudi ira noni, mala noni lotorodi edi ghua ghu ira nganganadi ira noni, edi ghua. Vununa maneri dike ghua ianimu, e age faa fuludu laoni ghu ghatu ia vavahagala ka maneri.”

Ia Nona Kakai Kudo Veha Ia Fotati Ta Lemekai Ta Kuma

Luku 21:1-4

41 Zisas neke la nohe namoi ia bokese mala nai lao rongo ka giliona ia Sugana God, ghe neke matori nga ira noni ta la kakai. Ira tehi noni ta taghotagho dike kai lao rongo va faa. 42 Ianimu tuna ghe neke la meha nga kaike fotati ta lemekai ta kuma, neke nai haghele laori ghu palu rekahadi kunegele teri ta kapa, ta deo ge dufui ghu gigimana kaike seniti. 43 Zisas neke kudo varighara ghidi ira nona mane ta nonofoi, ghe neke va kahe ghidi nga, “A toraina va kahe ghini ghau ghu ara, fotati ta lemekai ta kuma iahi mo mu, neke kai va faa fuludu lao rongona ka ira keha dike kakai laoro, 44 vununa kakaina ka maneri neke birusuna tei ma ka ira rongo leghaha ta taghori maneri, nga fotati ta lemekai ta kuma iahi mu, neke kainina ia toraina va nonoghana rongo neke kuruio manei.”