Luk 6 | RWORAWA | STEP | Kando naru gurano, Yisas, enengo kirikiri oniku nguya, nggire ko gura oore kewoorokuri endeyoyingo. Kono endeyoro, Yisas enengo kirikiri onikundo kono nggire nguro engge gidarega andangero yoro, kandeyebo besooro dangero nunungooro neyingo.

‏ Luke 6

Yisas Ngu Kando Naru, Nguro Sobosobo Simburi Urungga Oorengo

(Matiyu 12:1-8; Mak 2:23-28)

1 Kando naru gurano, Yisas, enengo kirikiri oniku nguya, nggire ko gura oore kewoorokuri endeyoyingo. Kono endeyoro, Yisas enengo kirikiri onikundo kono nggire nguro engge gidarega andangero yoro, kandeyebo besooro dangero nunungooro neyingo. 2 Parisi onindo ngundiro yeyoro eyingo. Kando naruno, ngundiro oo ngu ma teweroyi ngu roogo oorengo. Ndawugaro ye ngundiro tetenggo? Eyingo.

3 Yisasdo mandeye gumi eyingo. Ye Dewitdo teyingo ngu ma kandangero ingootenggo, bine? Dewitdo enengo keyimo onikuya oowariro kumooro biyomi tero, ene ndadiro teyingo? Dewitdo Anutro yano uro oo manongoyingo, Anut doongeyimo oruwoku yoro nero, gidarega enengo keyimo oniku yunootoni neyingo. Ngu oo manongoyingo ngu kundingiyi, kingo onindo ma neweroyi, yambo yaro sobosobo oni, ngundo nangge mete newanggo. Ye bine ngu ma kandangero ingootenggo? Eyingo. Ngu Dewitdo ngundiro teyingo metemi bine, nguro noro kirikiri onikundo teyingo ngu, nguya metemi nangge. Eyingo. 5 Ngu naruno, Yisasdo mande gura ero eyingo. Oniro Nangoni ene kando naru, nguro Simburi urungga oorengo. Noso nangge mete oni oo gura Sabatno tewero ingowanggoku, no mete sobowoowano. Eyingo.

Yisasdo Oni Kandeyi Bingo Yeyingongga Kando Naruno Yomosiyoyingo

(Matiyu 12:9-14; Mak 3:1-6)

6 Kando naru gurano, Yisasdo Yuda oniro yambo ya gura nguno uro mande ero, oni simoo bare etuyeroyingo. Oni gura nguno oruwoku ngu, oningga ngu kandeyi metemisina bingo yeyingo. 7 Mamana mande etuyeroyingo oni, ko mamana mandero sobosobo oniku oowooye Parisi, ngundo Yisas ureyi kumooweroyimboro kenondadangero sobowooyingo. Yisasdo kando naruno sayi oningga ngu yomosiyowa ngundi kini, bine? Ero ingoyingo. 8 Yisasdo ngu oni nguro ingonduduye biyomi ngu ingoro, ene yowoorengoro oni kandeyi biyomingga nguya eyingo. Ge ootoogeya kewooroyemo dika. Ngundiro etoni, oni kandeyi biyominggaku ootoogero kewooroyemo dikayingo.

9 Yisasdo ngu onikuya eyingo. No ye sumoo yunooteno. Noore kando naruno, muri metemimu tewato, bine; ngundi, muri biyomi ngu tewato binengga? Oni yomosiyoro yowato, bine; ngundi, yomburiyowato bine? Eyingo.

10 Ngundiro ero, enendo oniku yeyondandangero yokoro, yowoorengoro kandeyi biyominggakuya eyingo. Kandege yoonenengo, ero etoni, ene ngundiro tetoni, kandeyigaku metemi teyingo. 11 Ngundiro tetoni, onikundo ngundiro kenoro nguro sanggiri biyomi oorengo tero, enengo nangge mande ero ingoro eyingo. Noore ndadiro ooga ngu Yisas teyinowato? Eyingo.

Yisas Enengo Kirikiri Oni Kirarongo Kande Eraya Ke Gidemboro Eraya Yoyoyingo

(Matiyu 10:1-4; Mak 3:13-19)

12 Ngu naruno, Yisas mera puri gurano kira ewero ooreyingo. Ngu suwoonggano nguno Anutno kira ero oodoni oororo sengeyingo. 13 Sengetoni suwoononggo enengo kirikiri oniku negoyerootoni, ombutoyi, kewooroyemo kande eraya kegidemboro eraya yoyoro oowooye Aposel, ero eyingo. (Aposel, ngu muri ngandiro ngu Yisasro kirikiri oni kirarongo.) 14 Ngu oniku, ngu oowooye nga: Sayimon, Yisasdo oowooyi Pita, ero eyingo. Oowooyi gura ngu Enduru ngu Sayimonro koneyo, Yemus, Yon, Pilip, Batolomeyu Matiyu, Tomas, Yemus, ngu Alipiyasro nangoni, Sayimon. Enengo murini ngandiro, enengo mera ngu mera gura onindo sobowooweroyi ingonduduni kini oorengo. Yudas ngu Yemusro nangoni, Yudas Iskariyoot, nguya yoyoyingo. Yudas Isakariyoot, ngundo kootuyisina, damodamoni tero, Yisas mundi onino yootunoro yunowa.

Yisasdo Sayi Oni Oowooyingga Oorengo Yomosiyeroyingo

(Matiyu 4:23-25)

17 Yisasdo enengo kirikiri onikudodo mera purimonggo uro, mera ngguwugano dikaro oodoyi, oni simoo bare oowooyingga oorengo mayeyingo. Ene Yudiya meranonggo, Yerusalem endemonggo, ko wendeyi tamako ende Tayiya Sayidon ngunonggo, Yisasro mandeni ingowero mayeyingo. 18 Enengo sayi oni nguya Yisasdo yomosiyeroni, ero yoyoro mayeyingo. Oni gidarega ngu mbooro biyomimbo yomburiyeroyingomu, nguya Yisasdo yomosiyerootoni metemi temukoyingo. 19 Oni simoo bare urungga oorengo Yisas dowooro ingowero ingoyingo. Ndadiro nguro, enengo yanggangoni ngu goweyimonggo tunooteyingo. Ngundo sayi oni bidodo yomosiyerootoni, oni metemi tetenggo.

Oni Ene Oni Oni Teweroyi, Ko Kowuri Ingoweroyi Nguro Mande

(Matiyu 5:1-12)

20 Yisas doongetero enengo kirikiri oniku yeyoro eyingo. Ye angoyi oni, oo gidaregaro wenonoro ngu, ye oni oni teya ingoyi. Anutdo ye ngu oo nguro hoorooweyerowa. Ataga ko kootuyisina nguya, Anut enengo endeningga sobowooro oorooteku nguno uwanggo. 21 Ye ataga Anutro mandeni murini gome nguro hahangero oorootenggoku, kawuyemboro kumootenggoku ngundiro tetenggoku, ene kootuyisina, ye samboro oowari nero kawuye ndindi tetoni, nguro oni oni tewanggo. Ye ataga weti mbumbuwa tetenggoku nguro nowoondoye ogingootoni, sendoro oorootenggoku ngu, kootuyisina Anutdo yengo kowuri ngu yowoorengootoni gome metemi tunootetoni, ye nguro oni oni tero nggonggangoro oruwanggo. 22 Ye oni oni teya oriyi, mera ngaro onindo ye yeyootoyi, Oniro Nangoni, nguro mande murini ngu keyoro oodoyi ngu, yeyoro nowoondoye biyomi kowoo oorengo ingoro, ye owero yoyokoro, mande biyomi ero, yengo oowooye nguya oo biyomimonggo ewanggo. Etoyi ngu, Anutdo ngu kowuriye ngu yoro yowoorengootoni gome metemi tunootetoni, ye komo oni oni teyi.

23 Naru gurano, yeno ngundiya teyunootoyiga ngu, ye ootoogeya Anutno oni oni teyi. Nguro yengo uriye sitowiye sambo endemo ngu urungga oorengo ooroote. Kowuri ye yunootenggoku, kurimi enengo osi sambayebo Anutro ingondudu eyingo oni, nguya ngundiro teyunoyingo. 24 Ene ye beye sitowiyedodo oni, ye ingonda teyi! Gowugowurongo! Yengo nowoondoye ngu sitowiyemboro ingonduduye nguro yetoyi, dowoomomooro ooroote. Ye nowoondoye yomosiyoyingo oo ngu ye kuri yomukowonggo. 25 Ye mera ngaro oowari, ko oo ngu oo sitowi yomukowero hahangero endeyoote. Nguro gowugowurongo! Anutdo oowari gomemu yunootoni, kawuye ndindi teweroyimu ngu ye yokootenggokuro, kootuyisina, ye komo biyomi oorengo tewanggo. Ye ataga oni oni tero yomooro gonggangootenggo. Ene kootuyisina, ye ngu sendoro biyobiyomi tero oruwanggo. 26 Ene oni simoo bare bidodo ye oowooye bingamiye okootoyiga ngu, arisa, ye ingonda teyi! Kurimi, osi sambayebo ingondudu eyingo oni godange, nguro onino nguya ngundiro teyingo. Ene Anutro ingondudu eyingo oni hamoo, oni simoo baredo enengo mandeni ma ingoro, nguro ene mande inoro, kowuri gura gura inoyingo.

Mundi Oni Nowoondoyi Teyunoweroyi, Nguro Muri

(Matiyu 5:38-48)

27 Ye noro mandene ingootenggoku oni yeno eteno. Yengo mundi oni ngu nowoondoyi teyunoyi. Oni yeya nowoondoye biyomi yetoyiga ngu, yendo ngu komo muri gome nangge eneno teyi. 28 Oni yeya mande biyomi eya yomburiyerootoyiga ngu, ye nguro Anutno yemboongetoyi, Anutdo ene hoorooweyerowa. Oni ene kingo ye yomburiyerootoningga ngu, ye Anutno yemboongetoyi, Anutdo ene hoorooweyerowa. 29 Oni gurado gagiye gidaresina oorongooya yudoningga ngu, arisa, gagiye gidare nguya yowoorengootooga ureni. Oni gurado yengo dogigiro nengguro sobiyoya yootoningga ngu, ye yengo kumbaye nguya ma sorengowero. Ngu nguya yokoyinootooga, sobiyoya yoni. 30 Oni gurado yeno oo guraro kira etoningga ngu, ye komo ngu ooga ngu inoyi. Oni gurado yengo oo gura sobiyoya yootoningga ngu, ye komo ko yowero ma ewero. 31 Ye oni nowoondoye yunoro muri metemi tetenggoku ngu ngundiro oni songombo yeno muri metemi tetenggo, nguro yengo nowoondoye ngundiro ingootenggo.

32 Oni ye nowoondoye yunootenggoku ngu, ye nguya ene nowoondoyi teyunoro ngu, asa, ngungga ngu, oo urungga kini. Weti mbumbuwadodo oni nguya, ene oni nowoondoyi teyunootenggoku, ene nguya nowoondoye yunootenggo. 33 Oni gura yeno muri gome tero, yooneneyeroro yomosiyerootenggoku, ye gumi ngundiro nangge yomosiyoro ngu, asa, ngungga ngu, ngu nguya urungga kini. Weti mbumbuwadodo onindo nguya ngundiro nangge tetenggo. 34 Ye oo gura oni yunoro ngu, ndadiro nguro ye ingootenggoku, enebana gumi yunowa, ero ingootenggo. Ye nguro ngu ndadiro esosongga tewanggo? Hamoo oorengo kini. Weti mbumbuwadodo onindo enengo dobooyi oo kingo inoro ngu, enebana oo gumi ngundiro nunowa, ero ingootenggo. 35 Ene nondo yeno eteno. Ingoyi! Yengo mundi oni ngu komo nowoondoyi teyunoyi, ye komo nenengo muri gome ngu teya, oo kingo duwoo yunoyingo. Nguro ye ngu oo nguro gumi wendangero, oo gura yunoyi, ero ma ingowero. Oni Anutno esoso ma tetenggoku ko oni biyobiyomi nguya Anutdo ene sumange teyingoote. Ye ngundiro tero ngu, kootuyisina, yengo uriye urungga oorengo Anutro sambo endemo yoro, Anut urungga nguro simoongo tero oruwanggo. 36 Yengo Awayembo yengo nowoondoyi teyunooteku, ngundiro nangge, ye komo nguya oni songomboro nowoondoyi teyunoyi.

Oni Wirikoyeroweroyi, Nguro Muri

(Matiyu 7:1-5)

37 Ye oni gidarega goweye sanggawero mande ero ma wirikoyerootenggoku ngu, asa, Anutdo nguya ye ma wirikoyerowa. Oniro kowuriye, wirikoyunoro, nguro kowuriyengga tewonggoku, nguro yengo ingonduduyemo sugi sugi ma ingondudu tero oruwero. Ye ngundiro tetoyi ngu, Anutdo yengo kowuriye nguya ma ingonduduwooro oruwa. Ye oni guminggaro weti mbumbuwaye andangero kabetewanggoku ngu, Anutdo yengomu nguya andangeyunoro kabetewa. 38 Ye komo oni oo gidarega yunowanggoku ngu, enebana ye yunowa. Yo, yengo oo wirikoyingo gome nenengo onindo nguya ngundiro oo gome nenengo oorengo wirikoro, urungga oorengo si wongondidiboro siriyootoyi, manggowoomo oorero, wendoni uweroyi tetoni, nguro kowuri okooweroyi kinitetoni, ye yunowanggo. Yendo oni yunowonggoku, ngundiro nangge, Anutdo ye nguya ngundiro yunowa. Ero eyingo.

39 Yisasdo mande adingayi gura nguya ero eyingo. Oni gura doongeyi kiringo, ngundo oni gura nguya doongeyi kiringomu oore etungowa, bine? Kini, enengo eraya eraya mereno yoyoro sorewari. 40 Skul simooye ngu oo etuyeroyingo oni ngu ma dagayerowanggo. Kini, ene uru tero ingoyingo gome yorogogo ene etungoyingo oninggakundo ko tetenggoku ngundiro ko tewanggo. Eyingo.

41 Ene mande adingayi gura ngandiro eyingo. Ndawugaro dobooge doongeyimo oo kakawu bodaga oorooteku ngu kenoro ete, ko gengo doongenggemo de sosi urungga oorooteku ngu ma ingowo? 42 Ge ndatero nguro doboogeboya eteku, doboone, doongenggemo oo kakawu bodaga oorooteku ngu, yewega toongeni, ero ete, ene gengo doongenggemo de sosi urungga oorooteku, ngu ge ma kenoyingo? Ge mebuge tegedodo oni! Ge koreteya komo gengo doongenggemo de sosingga oorooteku ngu, ngu yega toongetoningga, arisa, kootuyisina, ge dobooge doongeyimo oo kakawu oorooteku, nguro gome doongetero yeyi toongewa. Ero eyingo.

De Biyomi Ngu Engge Biyomi Enggewa

(Matiyu 7:17-20; 12:33-35)

43 De metemi, ngundo engge biyomi ma enggete. Ngundiro nangge, de biyomi ngundo engge metemimu ma enggewa. 44 Onindo ngu de engge nguno kenoro ingootenggoku, ngu de metemi ngundi de biyomi. Onindo bata dega nguro engge ngu utoo sanggiridodo oowooyi dimoo utoo, ngu bungomonggo ma dangero yootenggo. Ngundiro nangge, bo nggire ngundo nggire oorengo engge ma enggewa. 45 Oni gome metemingga ngu, ene newendemo ingoyingoni gome metemimu newendemo ooroote. Nguro ingonduduni mandeni gome gome nangge ingoro, enengo ootoo ootoo murini, nguya gome metemi ngu yeni tunootete. Oni biyomi ngu enengo ootoo ootoo murini nguya biyomi, ko ingonduduni biyomi ingooteku, ngu nguya yeni tunootete. Enengo newendemo muri oorooteku, ngundiro nangge ene koyi tero, manggowoomo nguya yeni tunootete.

Ya Yeweroyi Muri Eraya

(Matiyu 7:24-27)

46 Ndawugaro ye noya ngandiro etenggo, Urungga, Urungga oo bidodo Simburi Simbunani, ero etenggo, nguro ye noro manggone ma keyootenggo? Ene ye noro mandene murine ma keyootenggoku ngu, asa, ye noya Oo Bidodo Simburi Simbunani, ero ma ewero. 47 Oni gura gura no tanggenemo omburo noro mandene ingoro keyooteku ngu, no enengo murini nenengo etuyerowano. 48 Ngu oni ngu ngandiro. Oni gura ene ya yewero ingooteku ngandiro. Oni ya yewero ngu, ene mera sero gasiyoro mera yanggangonggakuno mere sero de nonggininggaku nguno yetenggo. Ngundiro tero ngu, asa, ngu sanganimo ya yewa. Kootuyisina, sono doogo urungga tero mewuyi omburo ya samango damoni setoni, yanggaku onggi anggi ma tewa. Yanggango dikaro oruwa. Ndadiro nguro, ene koretero ya nonggini ngu mera yanggangomuno mere sero nguno ya yewoku nguro. 49 Ene oni gura noro mandene ingoro yokoro, ngu ma keyooteku ngu, ene oni gura mera mbumbuwango sanganimo mere bodaga nangge sero, nguno nonggini pararo ya nonggini ma samangoyingo. Ngundiro tero, ene kingo mera bodagado damoni wiriyoro nguno ya yeyingo. Ngundiro yetoni, kootuyisina, sono mewuyi tuwi uro yanggaku bungomo oorongootoni, yanggaku onggi anggi tero, ukero uwa. Oni ene noro mandene ingoro yokoro, enengo ingonduduni keyooteku ngu, ngundiro tewa. Ero eyingo.