‏ Luke 20

Yesuŋe âlâhât sâtgât âi miop ya ki sâm tetem ekyongop.

(Mataio 21:23-27 Mareko 11:27-33)

1Sâp âlâen Yesuŋe opon kâmbukŋan yâhâ kinmâ ikŋe den pat âlepŋe lohimbi kâsikum yiŋgiop. Sâp yan hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe, otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwi, otmu Yura yeŋgât papatolipyeŋaŋe yâkâlen ba yuwu sâm âikuwi. 2“Gâŋe oran âlâhât sâtgât otmâ Anitâhât opon kâmbukŋan yâhâ lohimbi watyehon?” Yawu sâm âikuwi.

3Sâŋetâ sâop. “Yeŋe âinohoai gârâmâ nâku âiyongowe. Âiyongomune den matŋe kâpeknihiŋetâmâ nâŋe âlâhât sâtgât âi yu mem gaman yakât topŋe ekyongowom. 4Yakât yuwu sâmune nâŋgâŋet. Yoaneŋe âlâhât sâtgât otmâ lohimbi toen katyehop? Anitâhât me ondop yeŋgât sâtgât otmâ âi ya tuhuop? Ya sâŋetâ nâŋgâwe.” Yawu sâop.

5Yawu sâmu matŋe kâpekbaŋgine sâm pâpgum alahu gulahu otmâ yuwu sâwi. “Nenŋe yuwu mon sânom. “Yoaneŋe âi miop yamâ Anitâŋe âi sâm waŋmu tuhuop.” Yawu sânom yamâ matŋe yuwu mon sâwuap. “O, yenâmâ girawu otmâ Yoanehât den nâŋgâŋetâ ki bulâŋe olop?” Yawu sâmu nenŋe matŋe girawu sâm kâpekbaŋginom? Aŋulaknom yakâ. 6Otmu âlâ yuwu mon sânom. “Yâhâmâ lok yeŋgât sâtgât otmâ âi ya miop.” Yawu sânom yamâ lohimbi dondâŋe “Yoaneŋe Anitâhât poropete manmâ yâkât sâtgât âi mem manop,” yawu nâŋgâmai yakâ. Yakât otmâ nenŋe yawu sânom yanâmâ lohimbi kinsai yuŋe nâŋgâm nongonomai yakâ.” Yawu nâŋgâwi. 7Yawu nâŋgâm yuwu sâm ekuwi. “Yoaneŋe âlâhât sâtgât âi meminiop ya nen ki naŋgain.” 8Sâŋetâ sâop. “Nâku yawuâk. Nâŋe âlâhât sâtgât âi yu mem gaman yakât ki ekyongowom.” Yawu sâop.

Wain kalam amboŋahâlen hâum sâop.

(Mataio 21:33-46 Mareko 12:1-12)

9Yesuŋe den âlâen hâum yuwu sâm ekyongop. “Lok pato âlâŋe wain kâmetŋet sâm nep lok meyehop. Meyekmu ari dâmân sâhâm hawamgum wain kâmetbi. Otmu wain toŋe ya mem mendâreŋetâ gewuapgât waŋga hâwiwi. Âi ya tuhum tiŋ pilâŋetâ nep ya galemgunomai sâm katyekmâ ikŋe âlâengen ari sâp kâlep manop. 10Ari sâp kâlep manmu wain kehetŋe ya puru pato kinmâ hululuŋ sâop. Yawu otmu amboŋaŋe ikŋahât hâruhunihiŋet sâm hoŋ bawa âlâ yakembâek hâŋgângumu takaop. Takamu wain galemŋe manbiŋe kum watŋetâ âwurem ariop. 11Âwurem arimu yawuâk kalam amboŋaŋe hoŋ bawa âlâ hâŋgângumu takaop. Hâŋgângumu takamu arimu yâk gurâ yawuâk kum mem âlâlâ tuhuŋetâ âwurem ariop. 12Âwurem arimu yawuâk kalam amboŋaŋe hoŋ bawaŋe kalimbuŋe hâŋgângumu takamu yawuâk mâŋgâeŋetâ âwurem ariop. 13Âwurem arimu kalam amboŋaŋe “Giratbe” sâm nâŋgâop. Nâŋgâmu tetemu biwiŋaŋe yuwu nâŋgâop. “Nine nanne ombe bisine hâŋgângumune arimu ekmâ yanâmâ ewe katnomai.” Biwiŋaŋe yawu nâŋgâm ikŋe nanŋe hâŋgângumu takaop. 14Hâŋgângumu takamu ekmâ yuwu sâwi. “Bâe, yuâmâ patonenŋe ikŋe nanŋaŋe takap. Âwâŋe mumu yan kalam yuâmâ yâkŋe ambokuwuap. Yakât otmâ kumunŋe muâk. Kumunŋe mumu yanâmâ kalam yuâmâ nengât otbuap.” Yawu sâwi. 15Yawu sâm kum kekae topŋehen pilâŋetâ iop.

“Yawu otŋetâ kalam amboŋaŋe taka girawu otbuap? 16Yâkŋe taka yongomu muŋetâ lok ondop meyekmâ kaweyeŋan katyekmu kinnomai.” Yawu sâop.

Yawu sâm ekyongomu nâŋgâŋetâ porap otmu “Yawu ki otyiŋgiwuap yakâ” sâwi.

17Yawu sâŋetâ yuwu sâm âiyongop. “Anitâhât poropete âlâŋe den kulemguop yukât topŋe eknohoŋetâ nâŋgâwe.

• “Nep lokŋe emet tuhum nak âlâ ekŋetâ bâlemu mem ketetbi. Mem ketetbi ya Anitâŋe lâum kânâŋgâmu kuhupin kârikŋe otmâ kinsap.” Yawu kulemguop tap.

18Yâhâ lok âlâ me âlâŋe kuhupin yu ekmâ betbaŋginomai yamâ hâhiwin nâŋgânomai. Yawu gârâmâ kuhupin yuŋe putuk sâm kioŋmâ yongowuap yamâ dâk dâk hutuk yongomu munomai.” Yawu sâop.

Anitâhât pat sâm yu ya katmunŋe tatmap ya waŋnom.

(Mataio 22:15-22 Mareko 12:13-17)

19Yesuŋe den âlâen hâum sâop yuŋe hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwi ya yeŋgât topyeŋe miop. Yakât nâŋgâŋetâ biwiyeŋan tâlimu Yesu mem pâi emetŋan katne sâm otbi. Yawu otbi yamâ lohimbi dondâ yan kinbiŋe Yesuhât nâŋgâŋetâ yahalop. Yakât otmâ yâk yeŋgât nâŋgâm gorâyiŋgimu pilâm Yesuŋe den sâm tâpikguwuap nâŋgâm yakât ekmâ kinbi. 20Yâhâ Yesuŋe sâm tâpikguwuap yanâmâ mem Roma lok yeŋgât bâtyeŋan katŋetâ yâkŋeâmâ mem pâi emetŋan katŋetâ talâkgât nâŋgâm lok perâkŋe nombotŋe meyekmâ tewetsenŋe yiŋgim eŋgatyeŋan gewi. Eŋgatyeŋan geŋetâ yâkŋe Yesuŋe den sâm tâpikguâkgât yâkâlen ari topyeŋe kurihiakmâ yuwu sâm âikuwi. 21“Bawapi, gâhât topge naŋgain. Gâŋe den imbiâk ki sâmat. Den sâmat yamâ nâŋgâmunŋe bonŋeâk otmap. Otmu lohimbiŋe gâhât girawu nâŋgâhihiai yakât nâŋgâm ki gorâhihimap. Gâŋe lok âlâhât nâŋgârâ yahatmu âlâhât nâŋgârâ gemu yawu ki otmat. Otmu manman girawu manmunŋe Anitâŋe nenekmu ârândâŋ otbuap yakât den tâŋ tâŋâk eknongomat. 22Yakât otmâ wuân me wuân otnom yakât sârâ nâŋgâne. Roma lok âlâŋe kunnenŋe mansap, kutŋe Sisa sâm, yâhâmâ haoŋmâ ârândâŋ takesi waŋmain. Yawu gârâmâ yawuâk waŋmâ yâhânom me bia? Yakât sârâ nâŋgâne.”

23Yawu sâm âikuŋetâ biwiyeŋahât topŋe nâŋgâm yuwu sâm ekyongop. 24“Kât nanŋe âlâ mem nihiŋetâ ekbe.” Yawu sâop.

Yawu sâmu waŋetâ mem tiripyongom yuwu sâop. “Kât nanŋe yu ekŋet. Âlâhât towat kât nanŋe yuân tap? Me âlâhât kutŋe tap?” Sâmu sâwi. “Roma lok patonenŋe, kutŋe Sisa, yakâ.”

25Sâŋetâ sâop. “Sisahât pat sâm sâsâŋe sâm yu ya katŋetâ tap otmuâmâ yâk waŋnomai. Yâhâ Anitâhât pat sâm katŋetâ tatmap yâk waŋnomai.” 26Yawu sâm ekyongomu nâŋgâŋetâ sâtŋe otmu den biaek kinbi. Yawu otmâ Yesuŋe lohimbi senyeŋan kinmâ sâm tâpikgumu mem Roma lok yeŋgât bâtyeŋan katne sâm otbi yamâ pâpgum pilâm ariwi.

Anitâŋe mumuŋambâ mem yahatnenekbuap.

(Mataio 22:23-33 Mareko 12:18-27)

27Sarukaio lok yuwu nâŋgâmai. “Anitâŋe mumuŋambâ mem yahatnenekbuapgât dop âlâ ki tap. Yakât otmâ mumunŋe pesuk sâmap.” Yawu nâŋgâmai. Yâkŋe yakât topŋe nâŋgânehât Yesuhâlen ari yuwu sâm âikuwi. 28“Bawapi, aŋgoân Moseŋe den kulemguop ya yuwu tap.

• “Lok âlâŋe imbi âlâ memu naom ki mewaŋgimu lok ya mumbuap. Mumu imiŋaŋe yâkât kambut ya galemgum yâkât welâmân nimnaom mem ga katyekbuap.”

Moseŋe yawu kulemguop tap. Yakât topŋe sâm eknongohât yuwu sâmunŋe nâŋgâ. 29Imi ata nombolân yâhâp manbi. Manmâ aŋgoân atayeŋe kunŋaŋe imbi memu imbiŋaŋe naom ki mewaŋgimu inâk manmâ muop. 30Mumu imiŋaŋe ataŋahât kambut ya mem manmâ yâku inâk muop. 31Otmu imiyetŋaŋe kambutyetŋe ya mem manmâ yâku yawuâk naom barahâk muop. Otmu imi ata ya hârokŋe kambutyeŋe yawuâk mem manmâ inâk muwi. 32Aiop, kambutyeŋe yâku yawuâk muop. 33Imi ata nombolân yâhâp ya kerekŋe imbi ya mewi. Gârâmâ sâp pato tetemu Anitâŋe mumuŋambâ mem yahatnenekbuap yanâmâ imbi yamâ âlâŋe membuap.” Yawu sâwi.

34Sâŋetâ sâop. “Hânân yuân imbi aŋgi guŋgi otmâ miakmâ manmai. 35Yâhâ Anitâŋe lohimbi mumuŋambâ mem yahatyekmu manman kârikŋan mannomai. Sâp yanâmâ himbimân Anitâhât aŋelolipŋaŋe ki miakmai ya yeŋgât dop otmâ yeŋe ikŋiâk ikŋiâk mannomai. 36Anitâŋe nine nanne baratne sâm lohimbi meyekmu aŋelolipŋe yeŋgât dop otmâ manman kârikŋan mannomai. 37Yâhâ Anitâŋe mumuŋambâ mem yahatyekbuap yakât topŋe yuwu sâmune nâŋgâŋet. Nak topŋan kâlâp semu laŋ laŋ sâop yakât den pat Moseŋe kulemguop. Den kulemguop yan Kutdâhât yuwu kulemguop. “Yâhâmâ Awaraham, otmu nanŋe Isaka, otmu seseŋe Yakop yâk yeŋgât kunyeŋe tatmâ gamap.” Yawu kulemguop tap. 38Den kulemguop yakât topŋeâmâ yuwu. Emelâk nengât tâmbâlipnenŋe manmâ gawi. Otmu yapâ torokatmâ manmâ gaŋetâ gaŋetâ benŋe nen yu mansain yu. Otmu gâmâlâk nengât sen tetem mannomai. Nen kerek nengât kunnenŋe yamâ Anitâ. Topŋe yawu tap. Yamâ yeŋe den ya nâŋgâŋetâ keterakyiŋgimbâp.” Yawu sâop.

39Yawu sâmu den âlâhât ekune sâm otŋetâ umatŋe otmu pilâm Mosehât den kâsikum yiŋgiminiwi nombotŋaŋe yuwu sâm ekuwi. “Bawapi, den purik pilâningim eknongoat yakât nâŋgâmunŋe ârândâŋ oap.” Yawu sâm ekuwi.

Anitâŋe hâŋgângumu gewuap sâminiwi yakât Yesuŋe âiyongop.

(Mataio 22:41-46 Mareko 12:35-37)

41Yawu gârâmâ Yesuŋe yuwu sâm âiyongop. “Anitâŋe hâŋgângumu ge tihitnenŋe otbuap yamâ Dawitihât senâmbâ tetewuap.” yawu sâmai. 42Yawu gârâmâ Dawiti ikŋak yuwu sâop.

• “Anitâŋe nâhât patone yuwu sâm ekuop.

43

Gâŋe nâhât gotnan ga kinmâ nâhât hahit mem kasalipge yongom mem ge katyekbuat.” Yawu sâop.”

44Dawitiŋe den yawu sâop yakât yuwu sâmune nâŋgâŋet. Anitâŋe hâŋgângumu gewuap yakât Dawitiŋe yuwu sâop. “Yamâ patone,” sâop. Yawu gârâmâ yeŋeâmâ “Yâkŋe hâmbâi ge galemnongowuap,” sâmai. Den sâmai yamâ Dawitiŋe den sâop ya orop ki lâuaksawot. Yakât nâŋgâmune keterahâkgât yeŋe eknohoŋetâ nâŋgâwe.” Yawu sâop. Yawu sâm âiyongomu matŋe sâne sâm hâum pâpgum pilâwi.

Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwi ya Yesuŋe sâm ge katyehop.

(Mataio 23:1-36 Mareko 12:38-40 Luka 11:37-54)

45Yâhâ lohimbi yan kinbiŋe denŋe nâŋgâm biwi golâek manŋetgât den kârikŋan yuwu sâm hoŋ bawalipŋe ekyongop. 46“Lohimbi nombotŋaŋe nenekŋetâ yahalâkgât Mosehât girem den kâsikum ningimaiŋe sâŋgumyeŋe kâkâlep mânuŋakmâ yaŋe holuŋ holuŋ sâmu yâhâm gemai. Otmu yeŋahât nâŋgâŋetâ yahatmu miti emetŋan yâhâ senŋanâk tatnehât nâŋgâmai. 47Yawu otmai yamâ imbi kambut emetyeŋambâ watyekmâ senŋe âlâlâyeŋe kombo meyiŋgimai. Yawu otmâ topyeŋe kurihiakmâ lohimbi senyeŋan kinmâ Anitâ hâkyeŋaŋak mepaemai. Yawu otmai yakât otmâ Anitâŋe matŋe amokŋan yiŋgimu menomai. Yâk yeŋgât topyeŋe yawu tap yakât otmâ yâkŋe biwiyeŋan kioŋmaihât biwiyeŋe galemahom mannomai.” Yawu sâm ekyongop.