Acts 7

Esteban ndei jukaharã hei vekua

1Hãrã Pai juhuvisha vasu pyrãndushu Esteban: Ãñetera kyrã hei ndyreheva rãĩmi? 2Esteban hei: Shyryvyre hareka terure, shyrẽndupi: Ñanu Tũpa hĩmbipeva ijeshakambashu arykai ñanderu Abraham Mesopotamiape, ndei oho iko Haranperã, 3heishu: “Heja ndy’yvy hareka opaite nyrẽntarãre, haivi ekua yvy she aheshakande verãpe”. 4Hãrã Abraham õhẽ tenta Caldeovi hareka oho iko Haranpe. Haivi tuu manomarã, Tũpa rahashu reta hoka yvy ã’ẽpeve pikopẽĩpy. 5Tẽvã mba’ety mbaiva meẽshuva kope, ipy pente ñono verãpemba ẽvã, tẽvã heimba arykai meẽñoĩshu verã ña’ãporã, hareka hai manomarã ñymoña hãndiare pytashu verã, ajema Abraham mba’etyre tay. 6Tũpa heimbajyshu: Rĩmoña hãndiare tenta mbyryva ikova rãĩmi iko jyrekui, jokuehareiire verã, hareka 400 ãño kavipo jyvarehahe retakui. 7Tũpa heivejy: “She ajahepohekui tenta pyrokuereii’ia, hareka haire õhẽma haivirã shemombaipo retakui kope”. 8Hãrã Tũpa ẽẽ hãndi pente ñeevapeĩ Abraham, hãrã meẽshu pire chĩchiava akua ñee me’ẽãva mãndu’ahe verã. Hãrã Abraham tay Isaac oamarã 8 arape piremi chĩchĩshi, hareka Isaak kyrãmi japo jyvehe tay Jacob, haivi Jacob kyrã japo jyvehe tayre 12 reva. 9Hãrã Jacob tayre, heshatã rupii õvẽnde reta tyvy José hareka rahaha verã yvy Egiptope. Tẽvã Tũpa ẽẽ hãndi José, 10hareka nohẽshu opa mbai ojepy’apyvaivi. Meeshu ãrãndu hareka mburuvisha vasu ikoshi verã pente kuimbai mbyvya verã Faraón Egiptope’õ, hãrã mburuvisha vasu ñonoshu José mburuvisharã Egiptope hareka oo vasu ña’ãpova opa heja ipope. 11Hãrã vãhẽ ara ñymbahy hareka jyhasa asy vasu opaite yvy Egiptope hareka jyve Canaanpe, haivi ñanderure kuaaveãma mãĩvirapo vãheshu hou verãre. 12Tẽvã Jacob kuaama Egiptope ĩme’ẽ trigorã, tayre mondo haipe, hokava hai ñanderure tynondeite ohovare. 13Mokue jyrahaheaperã, José jykuaakashu ticheyre, haiperãma mburuvisha Faraón kuaa kavi marãva retara José ñymoña hãndiare. 14Hãrã José mondo veruka tuu Jacob hareka opaite ñymoña hãndiare, 75 ñynoĩva kuaretare. 15Kyrã jehurã Jacob oho iko yvy Egiptope, haipe mano hareka jyve opaite tynonde vekuare. 16Haivi hetekue rahaha Sikempe hareka haipe ñotyha, haimba arykai Abraham hepyre ovashi vekua Hamor tay retaivi Siquempe. 17Hãrã Tũpa heiva iko serima Abraham ñee me’ẽãshu vekuarã, Abraham ñymoña hãndiare ñymbyheta tenta Egiptope. 18Hãrã Egiptope õñepyrõ yngava mburuvisha vasu vapyjy, kuambashuva José. 19Hokava mburuvisha mbytavy’i opaite ñande jaikova hareka heta reko asyshu ñanytynondevare, haivi opamba jukaka sanjay oarããvamire potavẽãma ñymbyhetarã. 20Hokava arape Moisés oamba arykai. Hai pente sanjay mbyhoryshuva Tũpa hareka mbahapy jasy kavi tuure ñyngarekohe hentape. 21Haivi heja retarã, mburuvisha vasu tajyteiva raharã mẽmby rãĩmi ñyngarekohe. 22Hãrã Egiptope’õre mbo’eshu reta Moisés ñy’ãrãndu rehe hãrã ĩmere mbaikatu heiva hareka japovape. 23Haivi 40 ãño mbotyrã, Moisés pota hesha tyvyre Israelitavare. 24Haipe hesha pente Egiptova jyvareiterehe hai henta ĩrũkuemirã, hepyrã, juka hoka egipciova. 25Shara hai mõãte tyvy israelitare Tũpa hejareiishu verãre hai rupii; tẽvã haire kuãã hareka ñanduã. 26Pareejyrã, Moisés hesha mokue Israelitava ñyrãrõ ñynoĩrã, hareka pota jocharerã hei: Pee rãnga pente’ovare, mãrã’ĩrãra pindijupii pirãrõpẽĩ? 27Hãrã penteva hapisha pota nũpareva mañashu Moisés hãrã hei: Mbavara niñono ururuvisharã hareka rĩngareko yryrehe verã? 28Potarã ã’ẽ shijukarẽi jyve, ka’ãme pente egipsiova rijukava rãĩmi? 29Hokava Moisés hendurã ñemi hareka oho yvy Madianpe. Haipe iko tenta yngaivi ohova rãĩmi hareka mokue hĩnjapo haipe ĩmere. 30Hasama 40 ãño yvy ikoambape Sinai he’iashua yvyturusu hyvache, pente Tũpa jokueva ijeshakashu Moisés yvyrare tata hendy’õ rãĩmi. 31Moisés mbyrymaĩ heshava rehe, hãrã ñymbojavehe heshakavi verãrã, hendu Ñandeja ĩñee heishurã: 32“She hai nytynondevare ñu Tũpa, Abraham ñu Tũpa, Isaak hareka jyve Jacob” Moisés õñepyrõ opa ryry kyjerã, hareka ẽẽãshu maĩhe verã. 33Hãrã Ñandeja heishu: “Nohẽ ndypasa, shara rypyrõ rẽĩvape hai yvy kyambava. 34She ahesha mãrãra hasa’asy ñynoĩ shyryhevare Egiptope, ahendu pya porãã ñynoĩrã hãrã avejy apoikashi verãre. Eii, ã’ẽ arỹmondojypo Egiptope”. 35Ajemaĩ haire japoãshu Moisés heiva, hãrã heishu reta: “Mbavara niñono rĩngareko yryrehe verã hareka mburuvisharã?”, Tũpa mboushu mburuvisharã hareka mbaivape hejareii verã, Tũpa jokueva rupii yvyra õpe ijeshakashurã. 36Moisés haimba arykai ñanytynondevare nohẽ vekua, hareka japo mbai heshaha verã, ko yvy’ĩãrẽ iko verã, yyvasu Pyntava hareka yvy ikoambaipi 40 ãño. 37Moisés teiva heimbashu arykai Israelita ñymoñashiare: “Tũpa mboupokui tyvyre mbytepe pente ñimiñee’ia, she shymbouhava rãĩmi”. 38Ha’ẽĩ rãnga jyve Moisés iko jyre hãndi kuaretare yvy ikoambaipi, hareka Tũpa jokueva ijeta hãndiva yvyturusu Sinaipe, hãndijy ñanytynondevare hareka hai me’ẽãshu ñee tykove meẽva myvãhẽ ñande verã. 39Tẽvã ñanytynondevare japoseãshu hai heiva, koñeĩ mbijiche reta hareka pota jyrahajy Egiptope. 40Hãrã heimbashu reta Aarón: “Ore rãnga pota rijapo pente Tũpa ỹrynonde oho verã; shara kuaahãã mãrãra’i Moisés hãrã opa yrynohẽ yvy Egiptoivi”. 41Harã japo reta pente toro ray hã’ãnga, mymba juka reta meẽshu verãre hokava Tũpa hareka vy’a jyre ipopẽĩ kyrã japo retarã. 42Hãrã Tũpa syryshi hai reta hareka ma’ẽĩhe õmombaishu reta jasytatare ara vate’õ. Shara Tũpa ĩñee mbeu’iare hei vekua mbyparaha vekuape kyrã ẽẽ: Mbaipera pẽẽ, kuareta israelitavare; pijuka mymbarã pymeẽshe 40 ãño yvy ikoambaipi pikorãme? 43Mba’ety, kyrãtẽ verã pyraha tũpaope Tũpa Moloc, hareka jasytata Tũpa Renfan, ta’ãngare peii pijapova pemombaishu verã. Hãrã hokava rehe apyrỹnohẽpo pynyrẽtaivi hareka apyrỹmondopo Babilonia ĩãrẽve. 44Ñanytynondevare yvy ikoambaipi jyrerã ĩmembare tavernakulo, haipe nãtu reta yvyra japoashia Tũpa meẽshuva Moisés, ñee mbyparahava japoha verã, heshahakashuva rãĩmi. 45Ñanytynondevare me’ẽãmbashu reta arykai ko tũpao hareka Josue ou hãndia reta verumba jyve yngava yvype’õre ndei heky retarã, Tũpa mõheshu reta hai hỹnondeivi. Haipe pyta reta David ara ikovapeve. 46Tũpa haihushu hokava mburuvisha David, hãrã pota mupuã arykai tũpao õmombaishu verã reta Jacob ñu Tũpa, 47tẽvã Salomon haimba mupũã arykai. 48Katynga ha’ẽã Tũpa iko’iva hoka tũpao kuaretare japovape. Tũpa ĩñee mbeu’ia heiva rãĩmi: 49Ara vate’õ hai avapy ãĩvape, hareka yvy hai shepy ãñono ãĩvape. Mãrãva oora rijapoposhekui? Ñandeja hei, maĩrã maperapo ẽẽ aputuu verãpe? 50Ajapoãra opa mbai sheii shepope? 51Tẽvã pee, heishu reta Esteban: Pyndypya tãnta ñoĩva, papysa hareka pyndypya Tũpa kuambava rãĩmi pyre. Espiritu Santo piñymbyvaisho ñoĩpihe. 52Mbava Tũpa ĩñee mbeu’ia retara reko asyãshu arykai pynytynondeva reta? Haire opa juka, arykaivaĩ ijeta jyrehe heko kaviva ou verãre hareka ã’ẽ oumarã, pee pymbytavyshu hareka pijukashu. 53Pee rãnga me’ẽhãpe ñee mbyparahava Tũpa ña’ãpova, hai jokuevare rupii, tẽvã pijapoãshu ĩñee.

Esteban jukaharã vekua

54Hãrã kova mbai hendu retarã, poshy jyre hareka hãĩ opa mbi’ipu reta. 55Tẽvã Esteban, tynyhẽ Espiritu Santorã, mãĩ vate arapy hãrã hesha Tũpa hĩmbipekue, hareka Jesús ñymboy’ẽ Tũpa jakata kytyrã. 56Hãrã hei: Ahesha vate arapy jypearã hareka kuareta Tay rãĩmi ou vekua ñymboy’ẽ Tũpa jakata kytyrã. 57Tẽvã jasaka ñynoĩheva japysa mboty reta hareka opa hỹnatu sapukerã opa ou ĩãrẽ reta Esteban. 58Haivi nohẽshu reta hoka tentaivi hareka japi reta itape, hãrã opaite heshavare kova hejashu reta monde vekua Saulo he’iashuva. 59Hãrã japiteri ñynoĩ itaperã, Esteban jururerã hei: Sheja Jesús, ndepope añono shyrykove. 60Haivi ĩñesurã hỹnatu sapuke: Sheja, avy ityhe reta mbai porãmbava. Hãrã kova opama heirã, mano.