Luke 6

Jesús mboireare mynõ trigo hãỹ putu’uava jy’arape

1Pente ara putu’uava jy’arape Jesús hasa oho kookueipi, hãrã mboireare mynõ trigo hãỹ, hãma ipope jasyjarã hou jyre. 2Hãmã fariseore pyrãndushu: Mãrã’irãra pijapombatẽ verã pijapopẽi putu’uava jy’arape? 3Hãrã Jesús heishu: Pimbijetããra pee, mbaivara David hareka ñi’irũre japo arykai opa ñymbahyrã? 4David iche tũpao perã, heky pãhã Tũpape me’ẽãva hãrã hou meẽjyveshu ñi’ĩrũre, pai retaĩte ẽẽshuva hou verã hokava pãhã. 5Jesús heishu: Kuareta Tay hai putu’uava ara ija jyve.

Pente kuimbai ipo tãta vekua

6Hãmã ĩrũ ara putu’uava jy’arape, Jesús iche Judiore ñymbatyseape hãrã õñepyrõ pyrỹmboi. Hãrã haipe ĩme’ẽ pente kuimbai ipo jakata japa vekua; 7hãrã fariseore hareka Moisés mbypara vekua pyrỹmboi’iheare ñemiã pẽi mãi jyrehe Jesús, hesha verã mynguerarapo putu’uava jy’arape, haivi heka verã marãrapo ñono vaishukui. 8Jesús opa kuaa haire pyape hei ñynoĩva, hãrã heishu kuimbai ipo japavape: Puã, ñymboy kuaretare mbytepe. Hãrã kuimbai puã ñymboy. 9Haipe Jesús heishu ĩrũre: Apyrãndupo pee pente mbai: Mbaivara katu jajapo putu’uava jy’arape: Haikaviva? Maĩrã porãmbavara? Ñapyrỹmynguera? Maĩrã japuruka? 10Hãrã Jesús mãihe opaite kuaretare juri’õ, hãrã hei kuimbai ipo japavape: Ndepo mbipyso. Kuimbai kyrã japo, haivi kuerahe ipo. 11Hãmã haipe poshyiteve jyre, hãrã pyrãndu jyre ijupe mbaivara katu japohe Jesús.

Jesús hekapy (12) apostol hai mondo verã

12Hoka arape Jesús oho yvyturusu iãrẽ jurure verã, hãrã haipe pỹntu pukukue jurure Tũpape. 13Hãmã kõĩ jyrã Jesús hẽno mboireare mbyteivi 12 hai mondo verã, hokavape mbyhee “apostol”. 14Hokava hai: Simón, Jesús mbyhee Pedro, hãrã tyvy Andres, Jacobo, Juan, Felipe, Bartolome, 15Mateo, Tomas, Jacobo Alfeo tay, Simón mbyheeava “Zelote”. 16Judas Jacobo tyvy, hareka Judas Iscariote Jesús pysyka vekua.

Jesús mboi kuareta hetavape

17Jesús vejyjy hãndi yvyturusuivi 12 mboireare, hãrã ñymbaty reta ñuu ñanamba’õpe, mboireare hareka kuaretare oho hãndiva, Judea, Jerusalén, Tiro hareka Sidon hỹmbeyvi, jyveru jasakahe verã Jesús ĩñee, hareka myngueraha verã mbairasyivi. 18Opaite mbaiposhy ipope mbypavetevare Jesús opa mynguera jyve. 19Hãmã opava kuaretare õñehã reta pota poko jyrehe Jesús, shara imẽre mbaikatu mynguera verã opaite ñymbairasyva.

Vy’a hareka vyamba ryheva

20Jesús mãihe mboireare retarã, heishu: Pyvy’apo pee pyndypaveteva, shara pa’ãpova hai Tũpa ẽvãpe’õ ryheva. 21Pyvy’apo pee ã’ẽ pinimbahyva, pee pynyvãtahe verã rehe. Pyvy’apo pee ã’ẽ pijaheova, pee pupuka verã rehe. 22Pyvy’apo pee kuaretare pyreshatã, hareka pimi’iruseãrã, ĩñee poshy peerã hãrã mba’erãvea japo pyndyree mbai porãmbava rãĩmi kuareta Tay pyhaihurã rehe. 23Pyvy’apo, hãrã pynytynyhẽpo vy akueivi hokava arape, shara hetavepo mẽ’ẽhãjy pee vate arapy; kyrãi japo jyvehe reta arykaiva Tũpa ĩñee mbeu’iare. 24Tengapope piko katuva, ã’ẽvaĩ pyvya peĩva! 25Tengapope ã’ẽ pynyvãta pẽiva, pimbahypo pikui! Tengapope ã’ẽ pupuka pẽiva, vãhẽ pokui ara pijaheo verã! 26Tengapope opavare ijeta kavi pyndyreherã, kyrãi japo jyvehe tynondeshiare Tũpa ĩñee mbeu’ia japuvare.

Jyhaihu ñandy reshatambavare pevarã

27She katy hai pee shy rẽndu pẽiva: Pyhaihushu pyndyraihu mbavare, pijapo kavihe pyndy reshatamba’iare, 28Pehovasa porãmba ijeta pyndyreheva, pehovasashu ñee porãmba hei i pyndyreheva. 29Hãmã ĩme’ẽ ndy rova hyvaishoipi nupavarã meẽjyshu ndyrova hyvaisho. Ĩme’ẽ rỹmondeva ĩãrẽ’õ heky ndyhevivarã, mã’ẽihe tyrahajy ĩrũ rỹmondeva. 30Ĩme’ẽ jurure ndevarã meẽshu; hareka na ãpoa heky rei ndyhevia avy jurure jyshu meẽjy nde verã. 31Opavare pipota japo pyndy reheva rãĩmi, kyrã pijapo jyve opava retare. 32Pee pyhaihupi pyndyraihu’ia pẽirã, mbaiva haikavivara pijapo? Heko porãmba ia retave rãnga kyrã japo jyve. 33Hãrã haikavi japo pyndy reheva pẽi, pijapo kaviherã, mbaiva haikavivara pijapo? Heko porãmba ia retave rãnga kyrã japo jyve. 34Hãmã pee mbai pyporykashu, mõã mbai myngoviajy pee varã mẽi, mbaiva haikavivara pijapo? Heko porãmba ia retave rãnga mbai poryka jyve hapisha retape hareka hãrõ myngovia jyshu verãre. 35Pee rãnga pyhaihupo pyndyresha tamba’iare, hareka pijapopo haikaviva; pyporyka mbaiva mba pyhãrõ myngoviajy pee verã. Kyrãrãpo hetave myngovia jy pee kui. Hãrã ikopo pyndy hevi Tũpa vateve’õ Tay; hai rãnga pya kavi hãndi pyrypareko mba hareka poshyva. 36Pijyparekopo, Tũpa vate arapy’õ pyndy parekova rãĩmi.

Avy porãmba pijapohe papishare

37Avy pimbivacheka papisha mãhẽ Tũpa pimbivacheka jyvekui. Avy pijahehe papisha, mãhẽ Tũpa jahe jyve pyndyrehekui. Pyhejareiishi papisha porãmba japo pyndyreheva, hãrã Tũpa hejareiipo jyve pyndyhevi mbai porãmba vekua. 38Pymeẽ, hãrã Tũpa meẽpojy pee. Meepo pee jyvosape hekope kavi, jopya kaviva, makãtãhã kavipya hareka tynyhẽ’õ. Pee pymeẽva rãĩmi papishape, kyrãipo Tũpa meẽjyvepe. 39Jesús mbeushu reta ko ñee ñymyhã’ãnga: Katurapo pente heshamba kuvãipia ñyngarekohe ĩrũ hapisha heshamba kuvãipia? O’ãrapo mõkue ryheve yvykuape? 40Mba’ety mbo’earea vateve ẽshia mboirea, hekope kavi ñymbo ekarã mboirea rãĩmipo jyve. 41Mãrã’irãra rỹmãihe yvyra ku’i ndyryvy hesape’õ, hãma rỹmã’ẽãhe yvyra mãrããvara ẽẽ ndyresape? 42Mãrãrapo rereshu ndyryvy: “Shyryvy, tanohẽ ndyhevi yvyra ku’i ndyresape’õ”, nde jyve ryheshambarẽiva yvyra mãrẽỹva ndyresape’õ? Tykove hova mokue’ia! Nohẽ rãni yvyra mãrẽỹva ndy resapy õ, haiperã katu ryhesha kavi rynohẽ verã yvyra ku’i ndy ryvy hesape õ.

Yvyra iareipo ijykuaa

43Mba’ety yvyra haikaviva’ia porãmba, hareka mba’ety yvyra porãmba’ia kaviva. 44Opaite yvyra jypy’ia rei ijykuaa mãrãvara; mynõ’õhã juu igo hãkaivi, hãma vycheri hãkaivi mynõ’õhã uva. 45Hãrã kuimbai pya kaviva, mbaikavivãi hei, shara haikavivãi pyape ẽ; hãrã kuimbai heko porãmba katy, mbai porãmbavãi hei, shara porãmbavãi pyape ẽ. Hãrã ñandy pyape tynyhẽva jaijeta ñandi juruipi.

Oo haikavi hareka porãmba mupu ãva

46Marã’irãra pereshe, “Sheja, Sheja”, hareka pijapoã she hai peeva? 47Hãmbeupo pee mbavapera ova ouva shy rẽndape, hendu shiñee, hareka japova haishua: 48Ova pente kuimbai hoorã japo verã, joo rãnishu yvykua hareka kype japo mỹvãhẽshu peve ita, hãrã ñono hoo jypyrã ita iãrẽ. Haivi sapy’ãi ou yy syry pyrãntava hareka ñunupahe oore, tẽvã katuã mungu’ẽã shara tanta mbyvapyha ita’iãrẽ. 49Tẽvã hẽndu hareka japombava she haiva ova kuimbai japo vekua hoorã yvy rei’õpe, yvykua joombashua; haivi jitivishama ou yy syryvarã ñunupahe oorã opa mambai.