Matthew 5

Jesús pyrỹmboi yvyturusu’õĩvi

1Jesús hesha heta kuareta jatyvarã, jupi yvyturusure haipe vapy. Mboireare opa ou hyvache. 2Haipe Jesús õñepyrõ mboishu retarã hei: 3Vy’apo reta je’espiritupe pavete’ia, shara haire pevãrã hai huvisha vasu vate arapy’õ. 4Vy’apo reta ã’ẽ vyamba’iare, shara Tũpa meẽposhu mbypya kavi verã. 5Vy’apo reta jyrojamba ijehevare, me’ẽãposhu yvy Tũpa meẽ verã haire ña’ãporã. 6Vy’apo opaite ñymbahy’iare hareka hekope ju’uheva, haipo meẽshu reta Tũpa potava. 7Vy’apo reta hapisha parekova, Tũpa parekoposhu reta. 8Vy’apo reta pyape kyambare, shara haire heshapo Tũpa. 9Vy’apo reta õñehãã pirĩmbi’iko kaviva, haire he’iaposhu: “Tũpa tayre”. 10Vy’apo reta hasa’asyva, mbai hekope kavi japo’irã, shara haire ña’ãpova huvisha vasu vate arapy’õ ryheva. 11Pyvy’apo kuaretare hehei’iperã, pyhasa’asyrã, hareka shyree rupii heta mbai ãñetembaa he’ia pyndyreherã. 12Pyvy’a, hareka pyndypya hory, shara vate arape ĩme’ẽ me’ẽãpe verã, kyrãmba hasa’asy jyve arykai Tũpa ĩñee mbeu’iare tynonde pyndyhevi vekuare.

Juky hareka mbai sapeva

13Pee rãnga juky rãĩmi kuaretare pevarã yvy ĩãrẽ. Juky hymboshyveamarã, mbaivapera mymboshyhapojy? Porãveãma; hãma momboha katuape kuaretare pyrõ’ẽhe verã. 14Pee rãnga hai mbai sapeva ko yvy’ĩãrẽ. Pente tenta yvyturusu ĩãrẽ’õ katuãpo heshahã. 15Myhendyhã lampara ñonoã verã mbai hyrupe, vateñoĩ ñonohã, sapehe verã opaite o’ipe õre. 16Kyrã jyve pee mbai sapeva rãĩmipo pysape opavare hỹnonde, haire hesha haikaviva pijaporã, õmombaivasupo jyve Teru vate arape’õ.

Jesús pyrỹmboihe Moisés mbypara vekua

17Avy pimoã ai ambai verã Moisés mbypara vekua hareka Tũpa ĩñee mbeu’iare pyrỹmboihe vekua; she aiã ambai verã, koñeĩ hekope kavi ajapo verãi rãnga. 18Ãñeteĩte hai pee, ĩmeĩteri’ẽ ara hareka yvyrã, mba’ẽãpo hekyhashi Moisés mbypara vekua, opa ikopeve ẽpyare. 19Hãrã ĩme’ẽ mbijicheva ñee japoa verã hareka mishĩmba japova, kyrã pyrỹmboi’ihea, haipo mishĩveva huvisha vasu vate arapy’õ. Tẽvã Moisés mbypara vekua japo kaviva, hareka pyrỹmboihea, haipo vateve ñonohakui huvisha vasu vate arapy’õpe. 20She hai pee, pijapo kaviãã fariseore hareka Moisés mbypara vekua pyrỹmboi’ihea hekope kaviva ryhevarã, picheãpokui huvisha vasu vate arapy’õ ẽvãpe.

Jesús pyrỹmboihe poshyva ryheva

21Pee pyhendu pynytynondevare he’iambashu aryka’e: “Avy puruka; shara purukava, jaheapohe”. 22She hai pee, ĩme’ẽ hapisha poshyshuarã rahapo mbivacheha verãpe. Ĩme’ẽ heishua hapisha “Mba’ẽã rikuaa”, rahapo kuakuavare hỹnonde; hareka hapisha jypejuheva hokava mombohapo tatavasupe. 23Hãrã ryraha altarpe rỹmeẽ verãrã, haipe nymanduahe ndapisha poshynderã, 24heja altar hỹnonde rymeẽ verã, ekua ndapisha’õpe ẽĩjykavirãni hãndi. Haivi eijy altar õpe meẽ rymeẽshu verã Tũpa. 25Ĩme’ẽ mbava pota ndyraha Juezperã, pehupivaĩ ẽjykavi hãndi, mahẽ nymeẽshukui Juez. Ko Juez nymeẽshu syndarorã, hai nymbyperesopokui. 26Ãñeteĩte hai nde, rẽhẽjyvyãpo haivi, opa rỹmbyhepyjy peve Juez ñonondea.

Jesús pyrỹmboihe javasa ia ryheva

27Moisés heimbajy arykai: “Avy jyrekomateãre ĩmetyrejy javasa”. 28Tẽvã she hai pee: “Ĩme’ẽ kuimbai ynga taupe pota ryheve maĩ’iherã, ikoma’i hãndi pyapeĩ”. 29Ndyresa ndakata kyty’õ ndirity mbai porãmbaperã; nohẽ mombo mbyry, haikavivepo mishĩĩ õñehũndi ndyrete, mahẽ opaĩ ndyrete mombohakui tata vasupe. 30Ndepo ndakata kyty’õ ndirity mbai porãmbaperã; jasyja mombo mbyry, haikavivepo mishĩĩ õñehũndi ndyrete, mahẽ opaĩ ndyrete mombohakui tata vasupe.

Jesús pyrỹmboihe poi ijuhuviva ryheva

31Pee pyhendu pynytynondevare he’iambashu aryka’e: “Ĩme’ẽ hyreko poishiarã, meẽposhu kuatia poishia ryheva”. 32Tẽvã she hai pee: Ĩme’ẽ kuimbai hyreko poishia, yngavambate iko’i hãndiva, ñonomashu yngava pokojyhe verã; hãrã taupe poihashia rekojya, javasama’ijy.

Jesús pyrỹmboihe ñee ñameẽva ryheva

33Pee pyhendu pynytynondevare he’iambashu aryka’e: “Avy pỹrõhe niñee rỹmeẽva Ñandeja hỹnonde”. 34Tẽvã she hai pee: Avytei mbaimbape pymeẽ piniñee. Avy pymeẽ piniñee vate arare, shara Tũpa vapypya ẽvãpe hai hokava; 35yvypemba pymeẽ verã, shara kova hai ipy ẽvãpe; avy Jerusalenre pymeẽ, shara hokava hai mburuvisha vasu henta. 36Kyrãijy avy pymeẽ piniñee pãnkare, shara pente tãnkahambaa katu pimitĩĩ hareka pumũhũũjya. 37Koñei “Ẽẽ” pererã, katu pijapo; tẽvã “Mba’ety” pererã avy pijapo, shara ĩãrẽve pijapoheva, porãmbama hai hokava.

Jesús pyrỹmboihe mbai jajepyheva ryheva

38Pee pyhendu he’iambajy aryka’e: “Ĩme’ẽ hapisha hesa mombushivarã, mombuhaĩpo jyveshi; hapisha hãĩ ityshia, ityhãipo jyveshi”. 39Tẽvã she hai pee: Avy pymbyhekoviajyshu mbai porãmba japo pyndyreheva; ĩme’ẽ ndyrovaipi nupavarã, meẽjyshu ndyrova hyvaisho. 40Ĩme’ẽ pota primbivacheka’ia hỹnonde ndyrahava rỹmondeva heky ndyhevi verãrã, ma’ẽĩhe tyrahaseve ndysako. 41Ĩme’ẽ rahakandea mbyry katu mbai pohyvarã, mbyryve rahashu. 42Ĩme’ẽ maĩnunga jururendevarã, meẽshu, maĩnunga pota pory ndyheviva, porykashu.

Jyhaihukue ñandyvaisho retare

43Pee pyhendu he’iambajy aryka’e: “Ryhaihuposhu ndyraihuvare, hãma avy haihu ndyvaishore”. 44Tẽvã she hai pee: Pyhaihu pyndyreshatamba’iare, pimboihe piniñono porãmba’iare; 45kyrãrãpo iko pyndyhevi Peru tayre; hai rãnga mohẽ’ĩãrẽ kuarasy heko porãmba hareka heko kavivare. Hai rãnga mbyhaivihe heko kavivare hareka heko porãmbavare. 46Pee pyhaihupi pyndyraihu’ia retairãra, mbaivapepo mbyhekoviajype? Kyrypoti mbatyse’iare Roma pevarã retave rãnga kyrã japo. 47Hãma pini’ĩrũ retaĩ pymarãndupirã, marãva mbaikavira pijapo? Tũpa jyrojambahea retave rãnga kyrã japo jyve. 48Pee rãnga pyndyreko kavipo, Peru vate arapy’õ heko kaviva rãĩmi.