1 Samuel 25

Samuel depka tep upu

1Samuel depupa, Israel nesala yuma bulupra yanamidi, yan engeramyane, Samuel er nong peipyaida, er pe mutu Rama mutu peipi. Konum peipi dingeda, amenda taru Daud adipapu me gum tep, nimi men kurami mutu, mutu si Paran mutu beu.

Daud cap, mali upu pena ngebo Nabal cap, er ner Abigail cap, kupi keca tep upu

2Uda nimi tenpu er si Nabal, Maon mutu kuramudi, er ila isomka ngebo kuramu. Er tu cap, bunga capda weika di taleramu. Er taleamu tuda, mutu si Karmel mutu kwamu. Nabal er domba bisam denge weik tiga ribu (3.000) domba peiramu. Tonda Nabal er kambing bisamda denge weik seribu (1.000) kambing peiramu. Ukuramnganen, Nabal er domba bisam potong touna taru kepupa, Karmel mutu yan kunmaupa, Daud amutu yau. 3Nabalda Kalep yala nengdi deiamipa, Kalep yala ngebo kuramu. Nabal er nerda er si Abigail, ila kael ner kuramu. Tonda aner er urasinda pio telep ner kuramu. Dinino, er nenge Nabalda, er tenepra kuna kamoda pio mali tenenangepu tenepra kuramu. Tonda yu weik ngebo kuramu.

4Ataruda, Daud Paran mutu, me gum tep, nimi men kurami mutu, katuai mutu bena kuramu taruda, Nabal er domba bisam potong tounmaupa, yuk nengdi ange epidi, Daud er damai yana lap penmaipa, Daud gekepu. 5Gekepudi, Daud er melimami kaber neng, Nabal damai Karmel mutu bana tep, takol di u neng (10) wepra deipudi upepu. “Nabal damai benkurume. Konum bemumdi, Nabal cap antapmum dingeda, upepkurume. ‘Kan tep nun nai bo Dauddi ‘Telepe’ pepkere.

6Tonda upepkurume. ‘Dauddi, ‘Angebo Nabal keteng tamun weik gam kunkamre’ tenen, Allah moronkamkere. Tonda, ‘Kanda Nabal cap, kan bungsilip cap, kan peirum keca yuma cap, kan melimna neng cap yumada, kippu kunkameng. Tonda teleppu kunkameng’ tenen, Allah morokenune.’ Nun nai bo Dauddi upepra deipkere.’ Aupuda, Nabal tep pepkurume,” Dauddi er wepra deipu neng tep pepu.

7Upepudi aupu ton dukdongopra pepu. “Sun kaber nengdi, Nabal tep upepkurume. ‘Yuk nengdi, Nabal, er domba bisam potong toun taruda konum kupre,’ pepmanengpa ne gekepmane. Uda, kan domba bisam pein nengda, nun kun damai Karmel mutu akunmai dinin, nundi sun keca ton men dopramepu. Tonda sun ton men dumnupe. Sun nong deiki ikin keca men deriramepu. Angeda, ‘Kan gekepra kael kepkurum’ tenen, peipmakene.

8Apepne ngeda, kandi, ‘Tek do, telel do?’ tenepmemnyopda, kan domba bisam pein neng tep asipetepmempa, sun aneng dipapu, ‘Angeda tek sisi,’ pepkamakeng ja. Ange yuma tep nengeda, nedi kan tep moropkene. Nedi wepra deipmanudi, kan damai dokotepman nyapuda, kan cap, kan tara neng capdi, sun tep, ‘Kange deipra melipkamrum’ tenen, moropkene. Domba bisam potong toun taruda, kailya kalepra kurum taru tep, ange pepne. Tonda, kandi nun yuma tep, ‘Telepe’ tenepmemnyopda, nun nai bo Daud cap, er cap kikiman kunge neng cap, nun melimna tep, ‘Telep keca tali lupra karepsetume’ tenen, moropkene. ‘Nunda ikin kuserura tep moropkene.’ Sundi, Nabal tep aupu perbeso,” Dauddi er nyapu takol di u neng (10) tep upepra deipudi, dokotepu.

9Upepra deipupa, er nyapudi Nabal damai lap perbei. Nabal damai konum bei dingeda, Dauddi peipu upu lap pepipa, Nabal gekepu. “Aupu yumada, nun nai bo Daud, er si deiki di pepkepe,” pepi. Upepi dingeda, ‘Karepkamaser ja’ tenen, acapu wekmaidi dinmai. 10Telep kupra pepmai dinino, Nabaldi sun takol di u neng (10) tep tamupra pepu. “Sundi Daud si pepmanerum ngeboda, ware ngebo do? Tonda Isai er deipu mida Daud, pepmanerum ngeboda, ware ngebo do? Sun apepmarum ngeboda, ne walwale. Ukutaru amutuda, sun pel dona deiyo nengdi dimrepa, sun amutara pel donge nengda, sun pel dona deiyo neng damai di tapra banunge. Daud pepnerum ngeboda, ange utopu kupu ngebo do?

11Atep nengeda, nedi ware keca deiyo tep, ne men kael kepsi ngebo tep, ne roti kwaneng cap, me cap, karepkamne do? Tonda ‘Ne domba bisam potong tounmaneng neng karepkamne’ tenen, domba popmasidi keteneipmasinge, domba tu cap, Daud tep karepkamne do? Anengda, dan mutu di yanmang do? Sunda wareto neng do? Sunda ne kael kemna gum neng cadi, men karepkamsene,” Nabaldi Daud er nyapsilip tep pepu.

12Nabaldi upepu pangeda, Daud er pel don neng adipapu tamupra, Daud damai yaidi, Nabal pepmaunge yuma yan lap pepi. 13Ange yuma lap pepipa, Daud gekepudi, er pel don neng yuma tep, “Sun adipapu nimi pon parang ya deiyo deiki kikipkurume,” pepu. Upepupa, er nyapu gekepidi, er pepmautopu kupi. Sun deiyo ngebo Daud peda, adipapu nimi pon parang ya deiyoi deiki kikipu. Ataruda ukupmanto nimi dengeda empat ratus (400) nengda, ‘Nabal porbenkup’ tenen, Daud melipidi welepi. Dinino, ton wilipra tapipa, sun bung keca deipyai kalengne nengda, ukupmanto nimi dengeda, dua ratus (200) utopu tapipa, sun bung keca kalengmai.

14Sun ketenepra bisi tupa banmai taruda, Nabal er pel melimna neng kankan, tenpu ngebodi, Nabal er ner Abigail damai bena lap peipu. Abigail damai bena pepu upu ake. “Nanino, Daud Paran mutu, me gumai tep nimi men kunungai, katuai mutu kuredi, er pel don neng doproipupa, nun nai bo Nabal tep, ‘Telep upu perberume,’ peipupa peryai dinin, Nabaldi sun tep ‘Telepe,’ men pepudi, aupu yan pepmasei neng tep, nun deiyo ngebodi derepra yap-yap penmaue,” pepu. 15Upepudi aupu dukdongopra pepu. “Nun nai bo Nabaldi, sun tep mali upupu pepu dinin, sun anengda, nun tep moupra kalengamsei. Tonda nunda sun kunmaiyai damai kuramepu taruda, sundi nun keca ton dopropseipa, men tu pepseu.

16Sundi lukunda peda, komuni peda, nun domba bisam peiramepupa, sundi melipra kalengamsei. Ukuramseiya tep nengeda, teleppu kuramepu. 17Ange tep nengeda, kanda er ner kuruma cadi, kandi tenepmemdi, sun aneng tep ware keca kuptumpa, sundi men poryankamseng do? ‘Ange tenepkamrume’ tenen, peryakene. Ada tali tep men pepkene. Sun anengdi konum sisikmangdi, ‘Nabal cap, er nerapu nyapu cap yumada, popkamape’ tenen, ketenepmenga tep peryakene. Nun deiyo ngebo Nabalda, pio yu weik ngebo kuredi, mali upupu perur ngebo cadi, nundi peptepe upu yuma men gekepsetue. Erda pio balila ngebo,” Nabal er melimna ngebo tenpu di, Nabal er ner Abigail tep lap pepu.

18Angebo aupu yan pepupa, Nabal er ner Abigail ange konum gekepudi, ‘Amenda tarupu kupkune’ tenena gum dipapu, ataru dipapu, roti kwaneng denge weik dua ratus cap, anggur me mokon kin keca butene cap, domba bisam galemnange pamu bari cap, gandum er ikinda tiga puluh liter cap, anggur gelal semunge dopra roti tapakra dapmaunge seratus cap, tonda yambul kwarang co du utopunge di mingne kupra darameng jen keca, dua ratus cap, ange-ange yuma adipapu ketenepra deipudi, akeca yuma keledai bisam bali deiki deipra dubenkoi atep keteneipu.

19Konum keteneipu dingeda, sun pel melimna neng tep, “Sun menmena doupra bamumpa, neda amenda melipra yankamasene,” pepu. Upepu dinin, abei taruda er nenge Nabal tep ton, “Nunda bepae,” pepra, men lap pepu.

20Abigail, er gonga kemna keledai bisam bali deiki bukra banmauanen, mutu dana-dana bukamodi, pakupdongomu mutu di kwerepra busung beu taruda, tu bisi Daud cap, er nyapsilip cap, yakanmaiya, antapdai. 21Daud ayakanmau taru penmau upuda ake. “Nabal taleamu keca tep nedi melimamkesi, peipmai ngeda, Nabal men gekepudi, ne upu tali tapmanua tep, ne dabale. Nedi Nabal er domba pein neng cap, er domba cap, Paran mutu me gumai peinmai taruda, sun tep tupa kalekra melimamsi. Ukuramsipa sun ayumada tu pena ton gume. Pio teleppu kurami. Nedi ukuramsipane, Nabaldi mali upu peipmaneue. Er tep telep kupra meliamsi ngeda, talipu meliamsi. Erdi ne tep mali kupra deipmanere tenepne. Atep nengeda, ukutaruda ne tulum weik kupnera tep bena popkune,” pepbanmau.

22Daud tenepetepudi, utenepu. ‘Ataru di sunda Nabal tara neng yuma men popne pangeda, Allahdi ne wenepra popnetue,’ tenepu. 23Daud angepu tenepra banmau taruda, Abigaildi Daud konum epu. Epu dingeda, er keledai bisam bali deiki bukmaua tapra, tuai kwerepudi, ‘Daud gispal dopkun’ tenen, Daud tekmauai bena genepra beu. 24Genepra tengbeudi, Daud damai yauopda, anerdi tu deiki mapudi Daud tep gispal dopu. Ukupudi upepu. “Ne deiyo ngebo, nedi pepkuken upu gekepkunereme. Kandi nakinge ngebo damai upu peipmamumpa gekepmau dinin, men karepmakeue. Amali kupmau ngeda, ne deikipu deipnetume. ‘Ne pepkuken upuda gekepkunerem’ tenen, moropkene.

25Ne deiyo ngebo, kandi upu peipmamumpane, Nabaldi men gekepmakeunge tep, tenena gume. Ada Nabal er kure keca kamoda, kan kaele. Yuk nengdi pepmenge upuda gekepmare dinin, men gekenengato kurure. Ange tep, er sida Nabal penunge. Nun upu deiki Nabal penunga deiyoda, ‘Walwal ngebo’ tenen, asi Nabal penupe. Er si akuretopu, er tek sisi walwal ngebodi, mali kurure. Kandi doproipmamum neng adipapu ne damai bena peamnetenge teptoda, tek sisi ange yumada kareramtene dinin, aneng ne damai men yaipa ne asuru di men epsi,” pepu.

26“Ange tep ngeda ne deiyo ngebo, kan nai bo Allah er si Yahwehdi, ‘Mankau di nimi poprur’ tenen, kalekmakerpa, menmena di nimi men poptapmamume. Ada, kandi telep upu ne nenge tep pepmamumpane, erdi men teka tenepmaudi, mali upupu pepmakeua tep nengeda, kan pe buru di, angebo kwangdakra men poptapmaume. Nun nai Allah, er si Yahwehda, tek sisi gam kuna deiyo ngebo kurure. Kan peda tupa gam kurume.

Aupu butene tek pepmane utopu, apepkuken upu, ‘Tek sisi kupkamre’ tenen, Allah moronune. Ada, ware neng do yuma, ‘Daud poptepe,’ tenenge neng yuma tep nengeda, ‘Allahdi wenepkamre’ tenen, putapnere. Ada nakinge ngebo Nabal tep, Allahdi Nabal wenepkamretopu, kan tep yanitamkenung neng peda, ‘Allahdi weneptue’ tenen, pepkene.
27Uo, ne deiyo ngebo, ukutaruda nedi kan amutara utopu ner kunedi, akeca-keca dopra duyanmasen kecada, kandi bokra, kan amutara pel don neng cap, sun yuma cap, dopropkamarume. Ne deiyo ngebo, sun yuma tep duyanmasen keca doropso,” Abigaildi Daud tep pepu.

28Upepu dingeda, aupu ton pepu. “Ne nengedi kan damai mali kupmau ngeda, ‘Kaukepkurum’ tenen, moropkene. Nun nai Allah er si Yahwehdi teneretopu, kan cap, kandi deipmarem neng yuma cap, mali neng porbarume. Ange tep nengeda, Allah er si Yahwehdi, kanda ne deiyo ngebo Daud tep, melimkerya deiki di, pio gam kunkamreme. Tonda nimi weik cap, akeca-keca weik cap, karepkerepa, ‘Kandi akeca yuma talepra ila nimi deiyo ngebo kunkamrume’ tenen, Allah moronkamkene. Tonda, kan gam kunkamrem taru neitamai yumada, ‘Mali keca tenpunge peda, men kupkamrem’ tenen, Allah moronkamkene.

29Ukupmanto yuk nengdi ne deiyo ngebo kan tep ‘Popkupe’ tenen, yankameng nengda, tek sisi kan nai bo Allah er si Yahwehdi melipra kalekerepa, sun anengdi men popkamkenge. Allahdi moupra kalekra melimkerya deiki di, pio gam kunkamreme. Dinino ninil deiki di, gel du deipdonongopra karenai bepekra doramengtopu, ‘Allahdi kan podan neng tep karenai dokotepredi poptapkamre’ tenen, Allah moronkamkene. 30Tonda, nun nai Allah er si Yahwehdi, kanda ne deiyo ngebo tep, ‘Ukupkamkene,’ pepra deiamkeu upu yuma konum kupkeryopda, ereipkeredi sun Israel nesala tep ila nimi deiyo ngebo kemna tep wepra deipkamkere.

31Ila nimi deiyo ngebo kemna tep konum erepra deipkeryopda, ‘Ataruda, kange mun kange doupra men kunkamrem’ tenen, pepkene. Ada, yuk nengdi, kan tep mali kupmenge pangeda, adeiyo tep nimi weik popmemnyopda, ‘Amenda taru ikin kange doupra kunkamrem’ tenen, pepne. ‘Nimi weik pona tep, kange mun men kupkamker’ tenen, pepkene.

Ada tali tep men pepkene. Nimi weik poramenge nengda, amenda taru sun kange ila di ikin kurure. ‘Angeda utopu kupkerur’ tenen, pepkene. Atep, Allah er si Yahwehdi, kan tep ereipkerepa, ila nimi deiyo ngebo Raja konum kumemnyopda, kandi ne tep men lupronkamnerume. Ada, ‘Anerdi melipneupa, mali men kupsidi, nimi men popsi’ tenen, ne tep tenimkamnerume,” pepra Abigaildi Daud tep moropu.

32Abigaildi ange yuma Daud damai yan pepupa, konum gekepu dingeda, Dauddi tamupra pepu. “Israel nesala tep, pio kalekra melimrur Allah, er si Yahweh tep, telepe pepne. Kanda Allahdi doproipmakeupa, atumida ne damai yanmaremdi, telep upu pepmanerema tep, telepe pepkene,” Dauddi pepu.

33“Kandi tek sisi moupra tenepmaremdi, ne damai yana telep upu pepmanerema tep, ila di telepe pepkene. Ada ne tenepmanuada, ‘Nabal cap, ne upu yaniptapmanei neng yuma cap, mali kupmanenga tep popkune. Aneng mali kupmanenga tep, ne pe buru di aneng yuma poptapkamne,’ tenepmanue. Utenepmanupane, kan yanmaremdi, telep upu pepmanerema deiki, ne tenepsi ngeda konum tapne. Aneng men poptapkune. Atep nengeda, anengda sun yapi ne buru deiki men kupkamnere.

34Angeda, tek sisi ne nai bo Allah, er si Yahwehdi, ‘Er mali kuprur’ tenen, talepmanera deiki, doproipmakerpa, ne damai peryanmanereme. Kandi men yana pepmanetum teptoda, kan cap, Nabal cap, er yala neng yuma cap, atumi neitamaida, konum popra gawal dakmasetene. Ne nai Allah er si Yahweh gam pio kurure. Ukurur Allahdi Israel nesala pio kalekra melimserure.

Tek sisi aupu pepmantopu, aupu pepkene. Kan yanmaremdi, atelep upu pepmanerema tep, ‘Nimi weik popkun,’ tenepmanuada, konum yapmane. Kan men yanmatumdi ange men pepnetum pangeda, tek sisi Nabal cap, er yala neng yuma cap, konum popra gawal dakmatene. Ada, atumi dipapu aneng yuma popra gawal dakmatenepa, ambutumi bereng tamnada, tenpu ngebo peda gam men kuptue,” Dauddi pepu.

35Daud aupu yuma konum pepu dingeda, Abigail doupra duyanmau keca bena dopropu. Konum doropu dingeda, Dauddi tamupra Abigail tep pepu. “Kandi ne damai yan pepmarem ngeda, ‘Dauddi wareto kupkamner do, gum do?’ tenen, kan kwar kuna gume. Kandi moropmanerem kecada tek sisi kupkamkene cadi, telepe, kange deipra kan ati tamupra dabenkurume,” pepu.

36Upepu pangeda, Abigail adipapu tamupra Nabal damai sun pe ati beu. Sun ati beu taruda, nimi deiyo neng Raja ila kailya kalemamengtopu Nabaldi kailya kalepmau. Nabal ukupmaudi, anggur me pio yu me jepmaua cadi, kange yawarapmaupa, tali kangepu doupra kunmau. Ukupmaua tep, Dauddi pepmaupa Abigail gekepmau upuda, alukunda neitamaida Nabal tep lap men pepu.

37Anggur me kange yawaramne me jepmaupa, kange yawarapmau cadi, mapmaua berekupa ipnada, er nenge kange telep doupu taruda, anerdi gekepmau upu yuma lap pepu. Lap pepupa, adipapu Nabal er mambul kange doupudi, er dipru neitamai ila pu jepudi, er nongda tei deipupa, men gamapmanto kupu. 38Ukupmaupa dakunmauanen, takol di utara tumito konum mapu pangeda, Allah er si Yahwehdi wenepupa, Nabal, er nong deiki ila pu jepudi adipapu depu. Ada tali gume. Allahdi ila mambul pu Nabal er deiki deipupa, adipapu depu.

39Yuk nengdi, ‘Nabal konum depmare,’ pepipa, Daud gekepu. Ange yuma gekepudi pepu. “Ne nai Allah, kan si Yahwehdi ‘Ne popkamne,’ tenepsi ngeboda, lyepropnereme. Erdi ne tep mali kupneupa, kandi angebo popmaremada, ne tep melipra kwang dakeipmanereme. Atep nedi telepe pepkene. Nabal, erdi ne tep yu teneramneudi, mali upu peipneunge tep nengeda, ‘Angebo popkamne,’ tenepsi dinin, ne nai Allah kandi lyepmanerema deiki di, nedi mali men kupsi. Atep telepe pepkene. Tonda Nabal er mali kupu ngeda, er deikipu ikin keca konum yare,” pepu. Upepu taruda, Dauddi er pel don neng doproipudi pepu, “Sun adipapu aner Abigail damai bemumdi, nun nai bo Daud dingeda, ‘Kan tep ne dopkamane,’ peiprepa kai upu duyakepe, pepkurume.” Dauddi er nyapu tep pepu.

40Upepupa, Daud er pel don neng adipapu Abigail damai Karmel mutu kuramngai bena perbei. Konum er damai bei dingeda, Daud peipmau upu yuma yan pepi. “Kanda nun nai bo Daud dingeda, ‘Ne dopkamakene,’ peipmakere. Atep telepe tenepmemnyopda, kan cap tamupra benkamepe,” pepi.

41Upepipa, Abigail aupu konum gekepu dingeda, nong genepdongopra tuai dinmaudi, adipapu sun aneng tep pepu. “Teka neda sun nai bo Daud, er melimna ner utopu kunune. Erdi tenepneretopu gekepkune. Tonda, sun er amutara pel don neng tep, melimkamsene. Sundi ‘Ukuprume,’ pepnerumtopu sun melimna tep kupkamane,” pepu.

42Ange konum kupu dingeda, Abigaildi menmena adipapu doupra benkou keca yumada ketenepra deipudi, er keledai bisam bali deiki welepra bukrapudi, aneng cap tonpa bei. Ukupu taruda, er cap melipra benkoi nerapuda pamu bari nerapudi melipipa, Daud damai bei. Ada Dauddi Abigail dopkoua tep bei. 43Daudda menmena taru di, Abigail men domu taruda, menmena Yezreel mutu ner, yuk ner er si Ahinoam konum doamu. Atep nengeda, Ahinoam cap, Abigail cap, doamnga tep, sun anerapu buteneda, Daud er nerapu kuramrei.

44Menop taruda, Dauddi Raja Saul, er ner mi Mikael doamu dinin, ataru neitamaida, Sauldi aner dopra yuk ngebo tep karepu. Karepupa, aner dopu ngeboda, er si Paltiel. Patiel er nai bo sida Lais kuramu. Patiel er mutuda Galim mutu kuramu.
Copyright information for XteSC