Acts 17

Tesalonika mutu bei atep, pepu upu

1Uda Filipi mutu tapra beiyopda, bisi banmaiyanen, Amfipolis mutu cap, Apolonia mutu cap, neitamai bisipra, tenpu mutu, ada sun Yahudi yala nesala Allah upu peteremna ati domyai, Tesalonika mutu bei. 2Tesalonika beiyopda, Paulusda, er mutu-mutu yuma pio ukuramnga utopu, amutu peda, sun Yahudi yala neng Allah upu peteremna ati weku. Sabat tumi weneri deiki di, erdi Allah upu peramnga deiki di, “Allahdi, ‘Mesias ngeboda, nesala yuma lyepredi talepkamre’ tenen, wepra dokotepseu ngeboda, ada Mesias ngebo. Er kange mun kupkamu keca cap, depudi kange di gam bukeipkamu upu cap, deiyo ake-ake,” pepra Paulusdi lap peramupa, upu talerdarami. 3Paulusdi, “Nedi sun tep, ‘Yesus er upu ake,’ pepra lap pesenun ngeboda, tali ngebo gume. Yesus erda, ‘Allahdi nesala weik lyepkamre’ tenen, men di weamudi ukutaru dokotepseu ngeboda, Mesias akonuma. Yesusda Kristus kurure,” pepra aupu yuma lap peramu.

4Ukupra lap pepra, peterepupa, sun Yahudi yala neng tenpu-tenpu cap, tonda Yahudi yala gum neng dinin, Allah er si eremami neng
Allah si eremami neng pepu ngeda, ada Yunani yala neng dinin, Allah teka teneramidi, Yahudi yala nengdi, Allah er gispal dona cap, er si eremna cap tep, pel dorami ngeda, aneng peda akeca yuma talepra kurami. Aneng tep pepu. Yunani nesala weik tarada, isok-isok sipu eremami. Dinino, anesalada, Yunani nesala kurami dinino, Yahudi yala neng sun teka tenerami keca dopra, angepu talepra dombarami. Tonda, Musa sekeiamu upu talepra dombarami. Tonda, Yesus er upu gekepra teka teneramidi, er upupu gekepra dombarami. Atep, sun si sipena utopu, yuk nengdi, “Anengda, Yunani nesala kunung dinin, Yesus tep teka tenenunga cadi, sun tep, anengda Allah si eremna neng kununge,” pepra, si siperami.
, Yunani neng weike cap, tonda amutu ila nerapu, metek gum, weike cap, teka tenepidi, Paulus cap, Silas cap, sun teka teneramreidi doproprei kecapu, ‘Nun peda teka tenepkamepe,’ tenepidi, sun kange yuk punupi. Sun kange yuk punupidi, Paulus cap, Silas cap, sun tarapu keproi.

5Sun anengda, teka tenerami dinino, sun Yahudi yala deiyo nengdi, ‘Uo, nun upupu gekepsetengedi, nun tarapu kepsetenge dinino, warya tep aneng Paulus cap, Silas cap, sun upupu gekenmang do?’ tenen, mundu deiprapidi, aneng tep derepi. Derepidi, sun kunumamyai beidi, sun kunumna kunumamyai tali teknedi, dipra embarami nesala, sal-sal kun nesala, sun mankau kunmaipanen bei. Beidi, Yahudi yala nengdi, asal-sal kunmai neng tep, ‘Paulus cap, Silas cap popkamep’ tenen, mali upu weik pepipa, anesala weika di buluprapidi, yu weik kupidi, ila upu koupdaidi, penmai. Ukupidi, amutu nesala yuma pape, ila upu pepra koupdaidi sepra embandanmai. Sepra embandanmaidi, sun Yahudi deiyo nengdi utenepi. Ada, ‘Yason er ati ben dipterepmepedi, Paulus cap, Silas cap, akupmarengopda, doprap dokotepmepedi, ayu kunmang nesala karepkamepe,’ tenepidi, Yason er ati sepdaro dirbei.

6Dirbeidi bena epterepi dinino, Paulus cap, Silas cap men epyopda, anengdi Yason cap, yuk teka tenepi neng cap doprapidi, amutu upu bongdina deiyo neng damai gipra derirbeidi, ila upu di penmai.

“Abutene neng, yuk mutu yuma sun mali kuramrei deiki di, yuk mutu nesala peda, nun mali kange doupra, mali-mali kunmaptopu ukurami. Ukuda nun mutu yanmaserengpa, Yasondi ‘Telepe’ peprap, er ati dongopmaue.
7Tonda, sundi, ‘Nun yuk ila nimi deiyo ngebo kunmasere. Er sida Yesus,’ pepra upu penmanga deiki di, nun tek sisi pio ila nimi deiyo ngebo, Kaisar
Kaisar – Roma mutu kurami nesala, sun ila deiyo ngebo. Lap pena nomor 41 dirume.
erdi mem upu bokra derirserur upuda, anengdi yanipmange.” Ayu kupra bulupmai nengdi, sun upu bongdina deiyo neng tep pepi.

8Upepipa, amutu nesala tali bulupra wekmai neng cap, sun upu bongdina deiyo neng cap, aupu gekepya deiki di, pio yu kupupa, tenimtonapu kunmaidi, ila upu penmaidi kopdai. 9Ukupidi amutu upu bongdina deiyo nengdi, “Yason cap, er ati kikiman kunmangu neng cap, ‘Amenda ukuprum’ tenen, sun wenemna tep, co bo bulupra
Co bo karerami ngeda, ukurami. Mali kupnenge kunumna tep, karepnopda aco bo dopra, upu bongdina deiyo neng dopra deiamnedi, diramnepane, angebo ton cap men mali kupnyopda, er co bo karepu ngeda, er tep tamupra karerami. Dinino, angebopu ton cap mali kupnyopda, er co bo tamupra men karerami. Sun deiyo nengdi pio dororamidi, mali kupne ngebo tomopra wenemna ati dongorami.
deipso,” pepipa, co bo bulupra deipi pangeda, aneng loptapi.

Paulus cap, Silas capdi, Berea mutu berei upu

10Loptapipa, ataru konum ipkopda, aTesalonika mutu teka tenepra weite-du utopu kurami nesaladi, ‘Paulus cap, Silas cap, Berea mutu benkureng’ tenen, “Telepe dabereso,” pepra dokotepi. Dokotepipa, bisi mapbaramreianen, Berea mutu konum bereyopda, adipapu amutu Yahudi yala neng Allah upu peteremna ati bena wekrei. 11Berea mutu nesalada, sun Tesalonika nesala yambul telep kuramya utopu men kurami. Sun Berea mutu nesalada, pio teleppu kurami. Sun dipru ketenepra deriramidi, Paulusdi kai peterepu upu telep kupra gekerami. Pio kange deipra gekeramidi, ‘Paulus penmaser upuda, pio tek sisi do, gum do?’ teneramidi, tumi-tumi yuma sun Allah upu buku doprapidi, wepra dirtereami.

12Ukuramidi, Yahudi yala neng weike cap, Yunani yala ila nerapu cap, ton Yunani nimi cap, weika di teka tenepi. 13Yuk nengdi, “Paulusda Berea mutu Allah upu peterenmare,” pepipa, Tesalonika mutu kurami Yahudi yala deiyo neng gekepi dingeda, sun peda Berea mutu bei. Beiyopda, Berea mutu bulupra wengami neng tep, yu kweipmaidi, ‘Paulus upu yanipra er popkameng’ tenen, yu kudiramidi luludirami. 14Yu kudiramipa, adipapu amutu teka tenepi nengdi, ‘Sun Yahudi deiyo nengdi Paulus popnung’ tenen, “Paulus menmena berume,” peprapidi, laut mokon pirman tara dokotepi. Paulus dokotepi dinin, Silas cap, Timotius capda, Berea mutu amutupu kuramrei.

15Paulus cap, er kikiman bei neng cap, gapung co wekra bukidi, laut mokon deiki di gapung co pumbon di bisi mapbaramyanen, anengdi Paulus Atena mutu dubei. Dubeipa, Paulusdi er cap kikiman yanmai neng tep, peipu. “Silas cap, Timotius cap, ‘Adipapu menmena ne damai yarenge, pepra deipsere,’ pepkurume,” Paulusdi aneng tep upepra deipupa, aneng gekepidi tamupra kai perbei.

Paulusdi Atena mutu nesala tep, pepu upu

16Uda Paulusda, ‘Silas cap, Timotius cap, ne damai yankamrenge’ tenen, dinmau taruda, Atena mutu nesaladi sun buru deiki di nimi urasin utopu kupra petupra deipnedi, tali keca dinin, si eremami keca
si eremami keca – Tali keca dinin, si eremami. Akecada sun pe buru di petupra deiamidi, ‘Nun nai kunkamser’ tenen, akeca si eremami. Tonda akeca lap pena upuda, nomor 37 dirume.
, akati arum domya neitamai weik deiami ngeda epu. Epudi, ‘Uo,’ teneprap, pio mali kange doupu.
17Ange tep nengeda, tumi-tumi yuma Yahudi yala neng sun Allah upu peteremna ati wengamudi, Yahudi yala nesala cap, Yunani nesala dinin, Allah si eremami Yunani nesala cap tep, ‘Yesusdi lyemserure,’ pepra, upu lap pepra peteremamu. Tonda, ‘Ware keca kunupkup do?’ tenen, amutu nesala kunumamyai tali kunumyakarami nesala tep, Yesus upu lap pepra peteremamu.

18Uda tenpu taru di, sun Epikuros tara neng cap, Setoa tara neng cap, ada akeca-keca yuma tenipeteramidi, lap perami nengda, sundi Paulus tep, upu bisiprapidi upu pepdai. Upu pepdaidi, ton tara nengdi nyek-nyek pepi. “Aupu imdanmare ngeboda, ware upu yana peterenmaser do?” pepi. Ton tara nengdi pepi. “Gume, nun walwal dinin, nun tenepmapada, ‘Sun teka tenenkameng’ tenen, sundi nun tep peteremsengetopu, er peda yuk mutu allah-allah si pepra, nun tep peterepmasere,” pepra, sunpu pepdai. Paulusdi, ‘Yesusdi lyepkamsere,’ pepra er kai telep upu cap, gam bungdina upu cap, peteremamnga tep, sundi aupu pepi.

19Uda amenda taru, sun Epikuros tara neng cap, Setoa tara neng capdi, amutu upu bongdina deiyo neng utopu, Arepagus
Aregapus nengda, sun pel ukupra dorami. Sun meneng damai mutu kurami nesala tep, upu bondin neng kuramya cadi, yuk nengdi upu yana peterepkun taruda, menmena aneng damai dopra yanopda, sun peterepkamne upu lap pepnopda, sun aneng gekepnedi, “Aupu peterepkamrume. Aupuda, nun gekenai peteremnada, nun song cadi, men peteremkamserume,” pepra wedirami.
perami nengda, ‘Upu talepkamep’ tenen, wekmaiyai Paulus dopra sun kikiman bei. Dubeidi, Epikuros neng cap, Setoa tara neng capdi, Paulus tep pepi. “Kanda ukupu upu pepterepmaseremada, ‘Nun telep kupra gekeptepe’ tenen, aupu ton cap lap pepseo,” pepi.
20“Apenmarem upuda, men di nun men gekenup upu, pio yuk upu penmasereme. Aupuda, ware kupkamepa tep, penmaserem do? Nun gekepterepkamepa tep lap pepseo,” pepi.

21Uda Atena mutu sisa nesala cap, ton yuk mutu di yaidi amutupu ketenepra kurami nesala cap, sun pio tumi-tumi yuma ukurami. Yuk nengdi, “Nun ukupu upu ton pepkupe,” pepnopda, ‘Nun aupuda tali gekeptapkup’ tenen, gekerami. Tonda, amutu nengdi ukupu tenipne upuda, ‘Yuk neng tep lap pepkupe’ tenen, sun ukupu gekepi upu cap, sun pedi ukupu tenepi upu cap tep, “Ukupra gekepmape. Ukupra tenepmape,” pepra tali lap pertamamidi, gekerdarami. 22Anengdi Paulus tep, “Lap pepseo,” pepya tep, Paulusdi Arepagus neng bulupra wekmaiyai neitamai tekrapudi aupu pepu.

23Ne tali embane taruda, sun allah-allah si eremrumu keca cap, allah-allah si eremrumu mem ati cap, tenpu ngeda, gel pala yakra deiprumdi, sun allah-allah si gispal dona tep, gam keca popra karerumyaida epmasi. Allah karena tep, gel pala deiki di sekeiprumpa aupu epmasene. ‘Nun men kael kemnup Allah si eremna tep deipmape,’ pepra sekra deiprum upuda, ne konum epmasi. Ange tep, er tek sisi men kael keprum dinin, walwal di er tep gispal dopra tali si eremrum Allahda, ukuda lape pepkusene.

24Uda ban-ban yuma cap, akapu keca yuma cap, men di ketekepra deipu Allahda, er dipu alau tara yuma cap, tuai tara yuma cap, talepra kurure. Allah si eremna tep, nimi sun buru deiki di talepra donung ati pumbon yumada, pio men kurure. 25Gam kuna cap, isin kuna cap, uda ware keca do yuma, akapu keca yuma, er dipu nimi tuai nesala tep kareserure. Atep, akeca-keca yuma men putaretopu, nimidi donung pel yuma peda, Allah er pio men putarure.

26‘Ban-ban yuma bena kunkamenge,’ tenepudi tenpu ngebo ketekepra deipupa, angebo deiki di yal kepudi, nimi yala-yala yuma weik kupu. Allahdi ayala-ayala nesala yuma men ketekepra deiamu taru di, sun kunkameng mutu cap, sun kunkameng taru cap, ‘Ukupra kunkamenge,’ tenepudi men di wepra deiamu. 27Ada, nimi yala-yala yuma amenda sundi er tep epterepmengedi, ‘Epkamneng ja’ tenen, ketekepra yuk-yuk wepra deipseue.

28Dinino, tek sisi ngeda, nun yuma yuk-yuk kunup dinino, nun damai kuserure. Karenai men kurure. Uda nun gam kupya cap, nun embanupa cap, nun pel dopra kunup keca yuma cap, Allah er dipapu melipra taleserura tep, nun yuma nun damai kuserure. Sun mutu sisa telep upu sengami nengdi, ‘Nun peda, er nyapupu kunupe,’ sekra pediramitopu, apu pepsene. 29Petumna ila kael nengdi, perak cap, emas cap
Emasda, gat keca tu pumbon di dopropmengedi, bersih kemna tep, uku dongopmengepa, ukudi malinge jepropyopda, telepnge dopropmengedi, kunumna pio weik keca kurure. Tonda, lap pena upuda, nomor 4 dirume.
dopropmengedi, sun kange tenena deiki dipu, nimi urasin utopu kupra deipmengedi, si eremnung kecada, akecada Allah utopu men kurure. Nunda Allah er nyapu kunupa tep, anengdi doramenge keca utopu keca tep, ‘Allah kurure,’ men tenenkamepe.

30Pumun di Allah diramu dinin, walwal utopu kurami ngeda, Allahdi, ‘Berbera men wenepkun’ tenen, kaukemdongoramu. Dinino, ukutaruda, Allahdi nesala ban-ban yuma tep, upeserure. “Sun mali kurumu kecada taprumdi, ne tara kepronkamrume,” upeserure. 31Ada tali gume. Allahdi, ‘Atarupu wepra bokra deipkamne,’ tenepudi konum ketenepra deipka tep, amenda taru nesala ban-ban yuma tep, mali kunge keca cap, telep kunge keca cap, wepra dipterepredipu, “Ange mali, ange telepe,” pepra, telep kupra yuk-yuk wepra bokra deipkamre. Ada Allahdi peprepa, er men di wepra deipu ngebodi, tuai nesala yuma tep, yuk-yuk wepra bokra deipkamre. Allahdi, ‘Nesala ban-ban yuma teka tenenkameng’ tenen, erdi wepra deipu ngebo depmaupa, gam bukra deipka deiki di, ange yuma konum katuai lap pepmasere.

Paulusdi aupu yuma abulupra wekmai neng, Arepagus neng tep, pepu.

32Paulusdi Yesus gam bungdina upu tep upepupa, anengdi gekepi dingeda, ton tara nengda, nyek-nyek pepi. Dinino, ton tara nengda, “Nun putanmaserada, kan ukupu pepmaserem upu, gam bungdina upuda, yuk taru ton cap peterepsemempa, gekepkamkepe,” pepi. 33Upepipa, Paulusdi sun bulupra wekmaiyai tapra, yukai beu. 34Aneng kuramya neitamai di nimi tenpu-tenpu Paulus penmau upu gekeprap teka tenepidi, er tara keproyopda, Yesus tek teka tenepidi, Paulus cap kikiman embanmai. Ateka tenepi neng kuramya neitamai di, ner tenpu er sida Damaris cap, tenpu ngebo, er sida Dionisius cap, teka teneprei. Dionisiusda, Arepagus perami nengda, er peda Arepagus ngebo kuramu. Sun, aner cap, angebo cap, ton yuk nesala yambul weik cap, teka tenepi.
Copyright information for XteSC