Proverbs 4

Raja Salomodi, nyapu yuma sun nin, sun nai yapu tep, “Sun nyapu tep, ‘Ukunkamrume,’ pepra deipkamrume,” pepra deipu upu

1Uo, anyapo, sun nai yapudi pesenge upu yumada, pio moupra gekenkamrume. Ukupra kumumdi, sun nai yapudi penge upu yumada, moupra gekemumnyopda, sun kael kemna kecada, pio weika di kael kemkamrume. 2Apepmasenada, tali tep men pepsene. Deiyoda ake. Nedi sun tep pesene upu yumada, pio telep upu cadi, apesene upuda, sundi tali kange doupra kaukemdongona pio gume. Sun dipruai deipra tenenapu kunkamrume.

3Ukupra ne nyapu taru di, nanin cap, ne nai cap, sun ati kuramsi taruda, ne nai er mi sisa, er dipru ngebo kuramsi. Ange utopu, nanindi, ne tep ‘Ne mi sisa,’ teneramneudi, ne tep kange pio deriramneu. 4Ukupra kuramsi taruda, ne naidi pio moupra peteremamneue. Ne nai bodi, pio moupra peteremamneu upuda, ake. Nedi kan tep, pekene upuda, moupra gekepmemdi, dipruai deipra tenenapu kunkamrume. Tonda, kandi ne pekene upu yumada, tenpunge peda, pio men lumdongonkamrume. Nedi kan tep, “Angeda ukunkamrume,” pepra peiamkesi upuda, nimi buru deiki di, ‘Ne mawa keca’ tenen, talepra dourameng keca utopu tenepra kunkamrume. Ukumemnyopda, kan pio gam kunkamrume.

5Ukupra kumem taruda, kan ila kael kemna deiyo keca dopropkamrum taru cap, ‘Ange telepe, ange mali’ tenen, betapra tenena deiyo kecada, moupra dopropkamrum taruda, ‘Ne nai er sipyal deiki di wenemna upu peramneu ngeda, ake,’ tenenkamrume. Tonda kandi, ‘Aupuda tali upu’ tenen, dopra donongna pio meme.

6Kandi ila kael kemna deiyo keca tep tamna gume. Pio tenenkamrume. Ukumem pangeda, akael kemna deiyo keca di, kan tep pio melimkamkere. Ila kael kemna deiyo keca tep, ‘Angeda ila mambule,’ tenepmemnyopda, akeca di kan tep, melipra kalengkamkere. Ukukerepa, kan bouna di dimpepra kunkamrume. 7Kanda, ‘Ila kael ngebo kunkamne’ tenen, putakerepa ila mambul kunkamrem ngeda, ake. Menmena ngeda, ‘Ila kael kemna deiyo keca dopropkamne’ tenen, pe deipra enkamrume. Tonda, yuk telep keca ton dopropkamrum dinin, ila mambulnge ton ake. Ada, ‘Telepnge ake, malinge ake’ tenen, moupra tenena deiyo keca ton dopropkamrume.

8Kandi, ‘Ila kael kemna deiyo kecada, ila mambule,’ tenenkamrume. Ila kael kemkamrumnye moupra talemumnyopda, akeca di kan tep eremdinkamkere. Ila kael kemna deiyo keca tep, ‘Angeda ila mambule,’ tenemumnyopda, yuk nesaladi kan tep, “Telepe,” pepra, gispal donkamkenge.

9Ware nesala do yuma, pel pio telep kupra domengopda, yuk nengdi anesala sun gispal dona tep, kait-kait keca, sun giso deiki derinunge. Tonda, kunumna weik gat keca, er sida emas di ketekepra derinung telep keca, mahkota dopra, ila nimi deiyo neng, Raja sun giso deiki derinunge. Ange ukuramengtopu, kandi ila kael kemna deiyo keca tep, pio moupra talememdi, pel telep kupra domemnyopda, yuk nesaladi kan tep, epkengedi gispal donkamkenge.

Raja Salomodi er nyapu tep, “Dumsisi bisipu bankamrume,” pepu upu

10Ne mi kanda, ne upu moupra gekepneo. Nedi pekene upu pio moupra gekemem pangeda, Allahdi kan gam kunkamrem keteng tamunda, go pio lyoma di karepbankamkere. 11Pumun taru nedi, ‘Erda ila kael kemna deiyo keca, weika di kael kepkamre’ tenen, peretemamkesitopu, nedi “Pio dumsisi gam kuna deiyo bisida adano,” pepra peteremamkesi.

12Apeteremamkesitopu kupra kuramemnyopda, kan bisi bankamrem taru yuma peda, ikin keca yala-yala yumadi, kan embankamrem bisida men sengdongonkamkere. Tonda, kandi, ‘Ukunkamne,’ tenemem keca yumada, pio men sengdongonkamkere. Ukupmantoda, kan sepdara bankamrum taruda, gel yan giso dukrepa sangamengtopu men kunkamkere.

13Ange tep nengeda, pumun taru nedi peteremamkesi upuda, kan moupra tupa tenenkamrume. Aupuda, pio moupra tenenkamrume. Deiyoda, apeteremna deiki di, kan gam kunkamrem taruda, aupu di pio melipra kalengkamkere. 14Ataru di dipdongopra dorkupbankamrum taru yumada, sun mali kun nesaladi kuramenge keca utopu, pio men kunkamrume. Tonda, sun mali nesaladi kuramenge keca, kan ton epmemdi pio men kurpetenkamrume.

15Ukumemdi, kanda anesala sun damai di gopra, pio karenaipu kunkamrume. Ukunkamrum taruda, mali kun nesala sun kuramenge keca epmemdi, ‘Sun kunge kecada, ne ton ukuptene’ tenen, ‘Dipru gipropkerepa mali kuprum’ tenen, pepkene. Kan kange yumada dopra, sun aneng nong deiki derinada, pio meme. Tonda, kan tep pumun di peiamkesi upupu talepra dombankamrume.

16Sun mali kunge nesalada, sun tenenge keca pio men kupmange dingeda, sun ati pio moupra men manunge. Ukununga deiyoda, sun anengda lukunda pe, keteng komuni pe, ipna pe yumada, sun kayapu neng teka tenena neng tep, ‘Mali kupra deiptepe’ tenen, pio epra embangedi kununge. Ada, sun anengda yuk neng tep, mali men kupra deipmange taruda, sun anengda pio u men dungrure. ‘Mali kupmepyopda, amenda mapkamepe,’ tenenunge.

17Sun amali keca teppu epra embanung nengda, sun talepra kunung kecada, mali yu keca cap, mali kunung keca yumada, kwaneng cap, me cap, jeramenga utopu kununge. Jeramenga utopu kungedi, sun mali kecapu pio kununge. Tonda, yu nengdi kange yawaramamre me, weika di jepmengepa, kange yawarapya deiki di, yu kuprepa yuk neng tep poramengtopu kupra kununge.

18Ukunung dinino, sun dumsisipu kunung nesalada, ipna keteng yare taruda, sika di dakuapyanen, keteng deipredi dirin kuramretopu kununge. Sun teka tenena nesalada, tenpu tumi berengna deiki di keteng deipredi, dirin weik kuramretopu kununge. 19Ukunung dinin, sun amali yu tenenung nesala, sun embanung bisida, kunungna bisipu embanunge. Atep, sun anengda, nimi mangkau bisi bandenkapmengedi, yan giso dukrepa kot sakmengedi, sun kael men kemamengtopu kununge. Anesalada, ‘Nun yan giso dungsere ngeda, ace’ men tenenunge.

20Ange tep nengeda, nedi ne mi kan tep pepra deiamkesi upu cap, tonda, wenemna upu deiki di kan tep peiamkesi upu cap, kan amul deiki di, gekepmemdi kael kemkamrume. Ada, ‘Ne naidi ware mambul upu pepkuner do?’ tenen, moupra gekepmemdi tenenkamrume. 21Aupu yumada, kandi tali dopra men donongkamrume. Dinino, kan dipru neitamai pio moupra derinkamrume. Aupu yuma moupra tenememdi, kalengdankamrume.

22Angeda mesum tep men pepkene. Deiyoda, ake. Nedi kan tep, ila kael kemna keca cap, wenemna upu cap deiki di peiamkesi ngeda, moupra talepra kumumnyopda, Allahdi kan gam kuna tep, go lyoma di karekerepa, pio gam kupbankamrume. Ukupmantoda, pu jeramre nesaladi, ‘Obat jepmepepa, pu dimpepseryopda, kip kunkamep’ tenen, obat jeramengtopu, ne peiamkesi upu moupra talemumnyopda, teleppu kunkamrume.

23Ange tep nengeda, ‘Ne mangkau di mali kupnun’ tenen, kan dipru neitamai, pio kalengdamemdi kunkamrume. Aupu pepmasenada, tali tep men pepkene. Deiyoda, nimida kange dipru tenena deiki dipu embanunge. Atep, kan peda kange dipru tenena deiki dipu, ‘Abisida telepe, abisida mali,’ tenepmemdi moupra kunkamrume. 24Ukupra kuramemdi, tali pertamna upu yumada, kan sipyal deiki, ‘Aupuda penkune,’ tenena meme. Ange yumada, minina upu pena cap, kan kabo tep, ‘Song,’ tenena upu pena cap, pepra pedaramengedi, kuramengai damaida, tapmemdi gopra, pio karenaipu kunkamrume.

25Atep kan asuruda, ‘Tali-tali dopembankune,’ men tenenkamrume. Kan asuru dan-dana dopembana gum di, kwiri bisipu dipra embankamrume. Kan urasin mepra banmare bisipu bankamrume. 26Abankumemdi, kapul men benkumem taruda, ‘Kwiri bisipu embankune’ tenepra, kan dipru kange pio moupra tenenkamrume. Ukupra kumemdi, moupra tenememdi pel puto di piripra donkamremnge yumada, nong kupbankamkere. Tonda, sun mali kunge nesaladi kunge kecada, ‘Ne ton ukuptene,’ tenena gum di, kan teleppu kumemyopda, kan kunkamrum keca yumada, pio teleppu kunkamkere.

27Ange tep nengeda, yu kupra mali kunge nesalada, sun kange di, ‘Neda dumsisi bisipu benkun do? Gwalin bisi benkun do?’ tenedaramengtopu, pio men kunkamrume. Tonda, kan yan deiki di yanipra, ‘Amali keca damai benkune,’ pio men tenenkamrume. Telep kun bisi epra konum kael kepmemnyopda, ‘Tebalal bisi benkun do, dumsisi bisi benkun do?’ pio men tenenkamrume. Dinino, kan amali keca kuna gum dingeda, kan adipapu pio telep dumsisi kupra, gampu kunkamrume.
Copyright information for XteSC