Proverbs 6

Raja Salomodi, er nyapu tep, ‘Kange moupra tenena gum di, mali kupnung’ tenen, pepu upu

1Uo, ne nyapu, yuk taruda, sun kayapu neng tenpu ngebo tep, sundi sun men kupkamum keca tep, ‘Angeda nedi kan tep, ukupra karepkamken ja. Tonda, ukupra melipkamken ja,’ pepra, tali men pertamkamrume. 2Tonda, sun kan-kan tenpu ngebodi, ‘Ukupkamken ja,’ pepra, tali pertamna deiki di, er pepu pena youpra deridarure. Ukupra youpdankamra deiyoda, er pe sipyal pumbonpu belerya deiki di, youpdankamre. Atep nengeda, sun kayapu neng tep, tali upu pertamna gume.

3Dinino, sundi sun kayapu neng tep, sun men kupkamum keca tep, ‘Angeda nedi kan tep, ukupra karepkamken ja,’ pepra, tali peptapmumnyopda, telep kudina cap, sun pedi sun pe tep, lyemdana cap tep, ukunkamrume. Sundi tali peptamumnya deiki di, sun kayapu nengdi sun tep, ateng kouramengtopu konum kupmasenge. Atep, sundi aupu pepra, mok peptapmarum nesala damai menmena bemumdi, ‘Ne tali pemkesa cadi, ange ton men karepkamkene. Atep aupuda, kaukemdongonkamrume,’ pepra, upu sengdongorbenkurume.

4Angeda, ‘Yuk taru perbenkamepe,’ tenena gume. Adipapu menmena, sun kayapu neng kori bemumdi, upu sengdongorbenkurume. Atep nengeda, sun bemumdi, asuru pupra mana gume. Utopu beipye tapseredi ukupserepa, bena mapra beipye peingna gume. 5Ukupmantoda, bura yua bisam do, ma do, tapu deiamengepa, tapu taleprepa, lyeptapra baramengtopu, tonda, ‘Pena neitamai weknup’ tenen, beipra baramengetopu, sun peda moupra didamumdi kunkamrume.

Salomodi, ‘Pel dona nun dabale,’ tenenge neng tep, pepu upu

6Sun dabal kuserur nesalada, adipapu sun pel donunge dirbenkurume. Ukupmumdi, ‘Sunda ware kupra pel donung do?’ tenen, kael kepkurume. Emdi pio pe deipra pel doramenge keca, kael kepmumnyopda, ila kael neng kunkamrume. 7Emda, sun pel donung dinin, sun deiyo ngebo ton men kurure. Tonda, “Sunda, pel ukupra dopkurume,” pena ngebo ton men kurure. 8Dinino sun emda, dou li taru di jen keca bupropmengedi, sun ati bena derirbaramengane, konum mo cemna li kepre pangeda, abena deiamenge jenpu jepra, ati bopu kununge. Emda, sun jen keca bulupra derin taru kupyopda, sundi bulupra derinunge. Ada, ‘Nun jenup keca men kupre taruda, men bulupra deiptepe’ tenen, kununge.

9Atep nengeda, sun peda ange utopu kunkamrume. Pel dona dabal di, martamnapu kurur ngeboda, pio amaptapkamrem do? Amaptamemyane, dan taru bukronkamrem do? 10Er angeboda mapmaryane, bukrepa beipye peingre dingeda uperure, ‘Mapmanu dinin, kange di u dungmanera tep, ton cap tamupra mapkune,’ tenepredi, buru giso ereipredi marure.

11Dinino, er pio manapu kurur ngeboda, akeca-keca yuma gum kuprepa, tali kankan ngebopu kurure. Ukupmantoda, nimi tali upula dopembarameng nengdi, yuk neng men kael kepmangepapu, upula dopembaramengtopu, apio martamnapu kure ngeboda, er keca yuma gum kupkamre. Ukupmantoda, jen talen nengdi, nimi pon keca yuma dopropmengedi, porbaramengtopu, angebo er talere keca yumada, adipapu menmena gum kupkamre.

‘Mali kecapu kunkamepe,’ tenenge nengdi kunge tep, lap pepu upu

12Tonda, sun yu kuna cap, tulum welena cap, upula dona cap kunga deiki di, tali pertamna upu cap, mok upu cap yuma dopra embandangedi, aupupu pepembanunge. 13Angebo kurur keca ton ake. Er putapre kecada, ‘Upula doprokune,’ tenepre dingeda, asuru gwengtoredi embarure. Tonda, er cap upu sisingdonung neng tep, asuru ikroredi, er kapu neng tep asuru puplam perure. Ton ngeda, er upula dopmanto kecada, ‘Akeca upula doproptene’ tenen, putapre taruda, teka dipembanmaredi, er yan bouna di yanipbanmaredi, er putaprepa, dopropmanto keca dipra embarure. Ukupredi, er dopropmanto keca epre dingeda, er kayapu neng tep, aso deiki ordidongoredi, ‘Akecada adopropkune,’ pepredi asuru ikra, er buru yambula di inipra bupungrure.

14Er kange neitamaida, yu tenena kecapu kurura cadi, er dipru neitamai lyunapu kurepa, mok kecapu belerure. Er tenere keca yumada, mali kun kecapu tenerura cadi, er embaramre mutu yumada, er mali kurya deiki di, yuk nesala yuma peda, dipru wilipra bongdidanunge. 15Ange ukurya tep nengeda, mali kun keca dato-dato di er deikipu yaredi, amali kun keca dipapu taikra porepa, er nongda gum kupkamre. Ila kange mun keca, angebo er nong deiki konum yaryopda, kange di ton cap telep men kweipdatue.

Allah Yahwehdi, ‘Akecada ne pio songe,’ peiamu keca tep, lap pepu upu

16Allah Yahwehdi, ‘Akecada ne pio songe,’ peiamu kecada ngantan bari kurure. Tonda, yoneitam baringe ton, ‘Akecada ne pio dabale,’ peiamu kecada pepkusene. 17Tenpu ngeda, dipru eremdangedi, ‘Yuk nengda, nun tep, sunda ila neng tenesenunge,’ tenedangedi, aneng sun asuru ereprapmengedi, nimi giso dup-duppu dipra embangepa, Allah er dabal kurure. Butene ngeda, sipyal deiki di mok upu penge nesalada, Allah er dabal kurure. Weneri ngeda, deiyonge ton men kupmarepapu, nimi sun buru deiki di portamenge nesalada, Allah er dabal kurure.

18Dumbari ngeda, nimi sun dipru neitamai di, ‘Mali kunkamep ngeda, ukupra mali kunkamepe’ tenen, putaprepa, ketenemdinge nesalada, Allah er dabal kurure. Pamu bari ngeda, ‘Mali kun kecada, kurbenkupe,’ tenepmengedi, sepdara embandanung nesalada, Allah er dabal kurure. 19Ngantan bari ngeda ake. Ada, nimi upu lepsisikra bongdina taruda, deiyo men kupmarepapu, minina upu penge nesala yumada, Allah er dabal kurure. Yoneitam bari ngeda ake. Tenpu ati kunge nyapsilipda, tenpu ngebodi mali kurya deiki di, akati nesala yumadi, dipru wilipra bongdidanunge. Amali upu gonga kepra pere ngebo tep nengeda, Allah er dabal kurure.

Raja Salomodi, er nyapu tep, “Ne peiamsisi upu moupra talenkamrume,” pepu upu

20Uo, ne nyapo. Ne sun nai bodi ware kun keca do yuma tep, ‘Angeda ukunkamrume, angeda men kunkamrume,’ peiamsisi upuda, lumdongona pio gume. Tonda, sun nindi ware kun keca do yuma tep, ‘Angeda ukunkamrume, angeda men kunkamrume,’ pediramsei upuda, men yanitamkamrume. 21Sun nai yapu cap, sun nin yapu capdi, ‘Ukunkamrume, angeda men kunkamrume,’ pediramsei upu yumada, moupra gekepmumdi, dipruai deipra kunkamrume. Ange utopu, pate du kum damai koudongoramengtopu kupra kunkamrume.

22Sun tep pediramsei upu tupa tenepra kumumnyopda, aupu dipapu sun embankamrumai yumada, ‘Dumsisi bisi ake, mali kun bisi ake,’ tenepra kael kemkamrume. Sun mapkumum taruda, aupu dipapu kalekra melimkamsere. Ada sun embankumum taru pe, lukunda mapkumum taru pe, bukra embankumum taru pe, er dipapu doupra embaseredi, pepembankamsere.

23Ange tep nengeda, wisi nengdi, ‘Ukupra kunkamrume,’ pepra pediramsei upuda, weica upmengepa dirin kuramretopu, wisi nengdi pediramsei upu tep, moupra tenemumdi, ‘Telep kun bisi ake,’ tenepra kael kemkamrume. Tonda, wenemna deiki di peteremsenung upuda, ‘Dumsisi gam kuna bisipu embangedi, mali men kunkameng’ tenen, peteremsenunge. Aupu moupra gekepmumnyopda, pio teleppu kunkamrume.

Salomodi tali nyangdaramenge nerapu tep pepu upu

24Sun nai yapu cap, sun nin yapu capdi, wenemna deiki di peteremsenung upuda, ‘Dumsisi gam kuna bisipu embangedi, mali men kunkameng’ tenen, peteremsenunge. Aupu moupra gekepmumnyopda, tali-tali nyangamenge nerapudi, namdona upu pengenge cap, yuk neng domenge nerapu capdi, dipru gidona upu penge pangeda, sun upu pio men gekenkamrume.

25Tonda ne nyapu, sundi, tali-tali nyangamenge nerapu, nong bol telep kupra, urasin telep kupmengenge tep, sun kange dipru gipropserepa, pio men tenenkamrume. Tonda, anerapu, sun asuru ingdodanunga deiki di, sun dipru gidoserepa mali kuprum tep, pio moupra kalengdankamrume. Sun dipru gidosengepa, epra dombemumnyopda, ‘Ada ateng koudongona utopu konum kupmasenge,’ tenenkamrume. Atep ukuna meme, pepsene.

26Tali-tali nyangmenge nerapudi, co bo moropmengepa, aco bo karerur ngeboda, amenda taru er taleamu keca yuma gum kuprepa, pio kankan ngebopu kunkamre. Yuk neng domenge nerapu cap, kikiman maramenge nengda, sun pel doramengedi dororamenge keca yumada, gum kupkamra cadi, etetemkamre.

27Ukuda domon upu ton pepkusene. Nimidi opkal deiki uku jenmatu co kol iriboi topra yakatuopda, ukudi er opkal daktu do, gum do? 28Ange utopu, nimidi ila uku jenmatua neitamai, yan yanipra embatu pangeda, er yan ukudi jememetu do, gum do? 29Ange utopu, nimi ton sun kayapu neng domenge nerapu cap, kikiman mapmaretengepa, yuk neng epra kael keptengopda, ‘Amapmare ngeda dakwapye,’ tenepmengedi, ‘Men wenepkupe’ tenen, tapkameng do, gum do? Gume wenepnapu kupkamenge.

30Nimi tenpu, er jen keca tenpunge pe men kwamrepa, jen keca upula dopropmare ngeboda, yuk neng epra kael kepmengedi, angebo tep, ‘Erda pio mali ngebo,’ pepra men penung dinin, ke tep wenepmengedi, tamnunge. 31Dinino, sun upulapu doronung nengda, yuk neng epra kael kepmengedi, tomopra ateng koupmengopda, upenkamenge. ‘Sunda, upula dopropmarumtopu, ka di tamupra tenpungepu men karepkamserume. Sundi, ue yoneitam bari deiki di, ka tamupra tapakra karenkamserume,’ pepra wenepkamenge. Atep, sun upula doronge nengdi, upula dororamenge keca, ue yoneitam bari deiki di tapakra karenkamenga deiki di, sun taleami keca yuma gum kupra deipmengedi, gawal dangkamenge. Sun ati bo derirami keca yumada, gum kupkamre.

32Nimi ton, sun kayapu neng domenge nerapu cap kikiman maramenge nengda, pio walwal nesala kungetopu kununge. Ware ngebodi do yuma, sundi yuk neng domenge nerapu, kikiman mapmenge nengda, sun pedi, sun pe tep etetemdidanunge.

33Ange utopu kure ngeboda, er pepu mali kupredi, ikin keca deridankamre. Tonda, yuk nengdi er wenemna tep popmengepa, dila weik kupkamre. Angeboda, mali kuprepa, yuk nengdi er tep, ‘Kanda pio mali kurum ngebo,’ penkamenge ngeda, tupa penkamenga cadi, er angeboda, ali pio weik dangkamre. 34Apepmasen upuda, tali tep men pepsene. Deiyoda, ake. Nimidi yuk neng domenge nerapu, upula dopra kikiman mapmengopda, anerapu sun domenge nengdi, tupa aneng tep, pio tenenapu kunkamenga cadi, aneng tep men tapmengedi, pio wenemnapu kunkamenge. Anerapu sun domenge nengdi, sun mali kunge neng tep, bicau tenena peda, pio men tenenkamenge. Yu tenenapu kunkamenge.

35Tonda, anerapu cap kikiman mapmengedi, pio mali kupmenge nengdi, anerapu sun domenge neng tep, “Kan tep mali kupkesa cadi, kunumna tep telep keca weika di karenkamkene,” peptua peda, aner dopka deiyo ngebodi, er upu pio men gekenkamre. Aner er domu ngebodi, amali kupu ngebo tep, ‘Poptaptene,’ tenenapu kunkamre. Tonda, anerapu cap kikiman mapmenge neng, sun kayapu nengdi, aner domu ngebo tep, ‘Pio telep karen keca, pio weika di karepketepepa, nun kabo taptume,’ pepra moroptenga peda, aner domu ngebodi, aupu pio men gekenkamre. Ner tali upula nyangnada, pio mali kuna tep pepsene. Raja Salomodi pepu.
Copyright information for XteSC